Filistin davasının ilk lideri: Emin el-Hüseyni
Emin el-Hüseynî, Filistin topraklarını istila eden İngilizlere, sonra ise Yahudilere karşı büyük bir mücadele verdi. Filistin davasına uluslararası bir hüviyet kazandırmak amacıyla faaliyetlerde bulundu. Filistin topraklarının Yahudilere satılmasını ve Yahudi yerleşimlerini önlemek amacıyla arazilerin vakıflaştırılmasını sağladı; Balfour Deklarasyonu'na ve Birleşmiş Milletler'in Taksim Planı'na sonuna kadar karşı çıktı. Ona göre bu topraklar yalnızca Filistin'e aitti ve geri alınması için ne gerekiyorsa yapılmalıydı. Ömrünü Siyonizm'le mücadeleye adayan Emin el-Hüseyni'nin yaşamını derledik.
Giriş Tarihi: 23.11.2020
17:58
Güncelleme Tarihi: 01.11.2023
13:20
Sesli dinlemek için tıklayınız.
◾ Emin el-Hüseyni, Kudüs'te doğdu ve ilköğrenimini burada gördü. Doğum tarihi kaynaklarda 1893 ya da 1895 olarak geçer.
◾ Eğitimine Mısır'da Ezher Üniversitesi'nde devam etti ve bu sırada İslam âleminin ileri gelenleriyle tanıştı. 1915 yılında İstanbul'da Mekteb-i Harbiyye'ye girdi, buradan kurmay subay olarak mezun oldu.
◾ Önce Osmanlı ordusunda göreve başlayan Muhammed Emîn, Birinci Dünya Savaşı yıllarını İzmir'de geçirdi.
İNGİLİZLERE KARŞI İSYAN HAREKETLERİNE KATILDI
◾ Ancak göreve başladıktan üç ay sonra İngiltere'nin bölgedeki siyasetini protesto ederek istifa etti.
◾ Bu sırada halk arasında yeni yeni başlayan isyan hareketlerine katıldı ve 1918-1919 ayaklanmalarında büyük rol oynadı.
YAHUDİ VE İNGİLİZLERLE MÜCADELE ETTİ
◾ Filistin'de ilk siyasî teşkilât olarak kurulan en-Nâdi'l-Arabî başkanlığına seçildi. 17 Haziran 1919'da Halîlürrahman'a gelen King Kreyn Amerikan araştırma heyetini protesto mahiyetinde bağımsızlık gösterileri yapıldı.
◾ Bu faaliyetlere önderlik ettiği ve Balfour Deklarasyonu'na karşı çıktığı gerekçesiyle İngilizler tarafından tutuklandı. 1920 yılı Nisan ayında Kudüs ayaklanmaları sırasında suçlu görüldüğünden tekrar takibe uğradıysa da Şam'a kaçmayı başardı ve Filistin halkı için bir vatan temin etme mücadelelerini orada sürdürdü.
(X) Filistin Osmanlı'dan nasıl koparıldı?
FİLİSTİN’DEKİ VAKIF ARAZİLERİNİN KORUNMASINI SAĞLADI
◾ 21 Mart 1921'de, Kudüs müftüsü olan ağabeyi Kâmil el-Hüseynî'nin vefatı ile boşalan baş müftülüğe getirildi. 1922'de el-Meclisü'l-İslâmî el-a'lâ başkanlığına seçildi ve Filistin'de müstakil bir kuruluş halinde çalışarak bölgedeki vakıf arazilerine sahip çıktı.
◾ Bu dönemde bölgede yetimhaneler, spor merkezleri, hayır kurumları ve şer'î mahkemeler kurdu. 1928 ve 1929 yıllarında Yahudilere karşı Müslüman halkın ayaklanmasında oynadığı rol onu tartışmasız Filistinlilerin lideri yaptı.
FİLİSTİN İÇİN ULUSLARARASI ÇALIŞMALAR YAPTI
◾ Filistin davasına umumi bir hüviyet kazandırmak amacıyla Kudüs'te toplanan Dünya İslâm Kongresi'nde (7-12 Aralık 1931) Filistin'in bağımsızlığı istendi ve başkanlığa Emîn el-Hüseynî getirildi. Daha sonra benzer toplantılar Mekke, Karaçi, Bağdat, Amman ve Mogadişu'da tekrar edildi.
◾ 1933 yılında Kudüs'te Mescid-i Aksâ adıyla bir İslam Üniversitesi kurma çalışmaları başlatıldı; bu amaçla birçok Arap ve İslâm başşehri ziyaret edilerek bağışlar toplandı.