Filistin’in yankılanan sesi: Edward Said
Edward Said, Filistin davası için verdiği mücadeleyle tanınan bir bilim insanı, teorisyen ve aktivistti. Doğduğu topraklardan uzakta büyüyen ve yaşadığı gurbette "öteki" olmanın çilesini çeken bir doğulu olarak bilim, sanat, kültür, akademi ve edebiyat dünyasında adından söz ettirdi. Yaşayamadığı ülkesini, tüm sürgün edilenler, mülteciler ve göçmenler için bir sembole dönüştürdü. Gelin, Filistin'in yankılanan sesi olan Edward Said'in hayatına daha yakından bakalım...
📌Edward Said, 1 Kasım 1935'te Batı Kudüs'te Hristiyan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası varlıklı bir iş adamı olan Wadie Said, annesi Nâsıralı Hilda Mûsâ'ydı.
📌Ailesi, Filistin'de Araplarla Yahudiler arasındaki gerilimin artışından dolayı endişeye kapıldı ve Aralık 1947'de Mısır'a göç ederek Kahire'ye yerleşti.
📌Çocukluğunun ilk 12 yılını geçirdiği Kudüs'te, o dönemin önde gelen okullarından biri olan Saint George Akademisi'nde okudu. Ardından Kahire Victoria Koleji'nde eğitimine devam eden Edward Said, 1951'de buradan ayrılıp orta öğrenimini Amerika Birleşik Devletleri'nde Massachusetts'teki Mount Hermon School'da tamamladı.
📌Princeton Üniversitesi'nde 1957'de lisans eğitimini, aynı üniversitede 1960'ta yüksek lisans eğitimini tamamlarken, Harvard Üniversitesi'nden de doktora derecesini aldı.
📌Columbia Üniversitesi'nde 1963'te araştırmacı, 1965'te asistan, 1968'de doçent ve 1970'te profesör oldu; 1989'da Beşerî Bilimler Old Dominion Foundation profesörlüğüne getirildi.
📌Arapça ve İngilizcenin yanı sıra Fransızca, Almanca, İspanyolca ve İtalyanca da biliyordu.
📌Bir dönem Arab Studies Quarterly dergisinin editörlüğünü yaptı. New York'taki Dış İlişkiler Konseyi, Amerikan Sanatlar Akademisi ve PEN gibi kuruluşların yönetim kurulu üyeliklerinde bulundu.
📌 Aydınlanma felsefesi ile sömürgecilik arasındaki kirli ilişkiyi gözler önüne serdiği "Oryantalizm" adlı eseri, Arap ve uluslararası entelektüel ortamı zenginleştirirken, bu eser ona küresel bir boyut da kazandırdı.
📌 "Oryantalizm" çalışması, yaygın olarak bir İslâm savunması olarak görüldü. Bu kanaatin oluşmasında yazarın Filistin meselesine olan ilgisini ısrarla sürdürmesi etkili oldu.
📌 Said'in bu şekilde algılanmasında, Batı'nın tek ciddi ve gerçek alternatifinin İslâm olduğu gerçeğinin de önemli bir payı vardı. Eserin İslâm dünyasındaki entelektüeller tarafından hararetle sahiplenilmesi bu imajı besledi.
📌 Edward Said, "Oryantalizm" adlı eserinde İngiltere, Fransa ve daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'nde gelişen oryantalist çalışmalarla bu ülkelerin Ortadoğu'daki emperyalist çıkarları arasındaki bağlantıyı göstermeye çalışır.
📌Said, bu geleneği, Avrupa'nın çok daha kapsamlı iktidar ve egemenlik yapılarının harekete geçirdiği bir kültürel güç uygulaması şeklinde değerlendirir.
