Arama
İran'daki Türkler: Kaşkaylar
Bugün İran'da yaşayan Türk toplulukları zamanında Kafkasya üzerinden bölgeye gelmiş, kendi gelenek ve göreneklerini büyük bir titizlikle korumuşlardır. İşte, Kaşkay Türkleri de bunlardan yalnızca birine örnektir. Bölgede varlıkları 11. yüzyıla kadar uzanan Kaşkaylar, ne zaman İran topraklarına gelip yurt kurmuşlar? Önce hangi boydan olduklarına ve Fars diyarına nasıl geldiklerine, ardından da tarihi serüvenlerine bir bakalım.
🔹 Türkler tarih boyunca dünyanın birçok yerinde yurt kurmuş kadim bir millettir. Bazen devlet olarak bazen de bir başka devletin içinde varlıklarını sürdürmüşler ve daima bağımsızlıkları için mücadele etmişlerdir.
🔹 Bunun en büyük örneği şüphesiz İran sınırları içinde varlıklarını sürdüren Kaşkay Türkleridir. Kaşkaylar, İran himayesinde özlerini koruyabilmiş bir Türk topluluğudur.
🔹 Peki, kim bu Kaşkaylar, ne zaman İran topraklarına gelip yurt kurmuşlar? O zaman önce hangi boydan olduklarına ve Fars diyarına nasıl geldiklerine, ardından da tarihi serüvenlerine bir bakalım.
🔹 Kaşkayların İran topraklarındaki geçmişi, 11. yüzyıla kadar uzanır. Bilhassa Oğuz, Uygur ve Kıpçak Türklerinden bir araya gelen Kaşkay Türklerinin isimleri hususunda net bir bilgi yoktur. Ancak "kaşka, kaş, kay ve kayı" kelimelerinden türediği kayıtlarda geçmekte.
🔹 Kaşkay Türkleri İran'daki kırk milyon Türk nüfusunun, dört milyonunu teşkil eder. Kaşkayların birçoğu Kafkasya üzerinden İran'a gitmiş ve orada kendilerine bir yurt kurmuşlardır. Bu yüzden konuşmaları Azerbaycan Türkçesine oldukça yakındır.
🔹 Kaşkayların bir kısmı İran'ın güneyinde Zagros Dağları eteklerinde, İsfahan, Fars ve Buşehr illerinde yerleşik yaşarlar. Azımsanmayacak bir kısmı ise yaylak ve kışlaklarda göçebe olarak hayatlarını idame ettirir.
Zagros Dağları nerede?
Zagros Dağları, İran ve Irak topraklarında bulunan büyük sıralı bir şekilde konumlanmıştır.
🔹 Kaşkay Türkçesi, güneyabatı yani Oğuz Türkçesi grubuna dahildir. İran'da yaklaşık bir milyondan fazla kişi Kaşkay lehçesi konuşmaktadır. Bu lehçe, Oğuz grubunda yer alan Azerbaycan Türkçesi ile büyük benzerlikler içerir.
🔹 Birçoğu göçebe yaşadığından İran'daki diğer Türkler kadar Farsçadan etkilenmemiştir ancak bölgedeki eğitim dilinin Farsça olmasından mütevellit Kaşkay Türklerinin geneli Farsça konuşurudur.
🔹 Kaşkay Türklerinin bayrağında, Türk bayrağında olduğu gibi ay ve yıldız mevcuttur. Hatta Türk bayrağı mavi bir arka planla Kaşkay Bayrağı olarak tanıtılır.
🔹 Kaşkayların yaşadığı şehirler; Firuzabad, Şiraz, Kazerun, Nurabad, Abade, Şehreza, Semirom, Geçsaran, "Vilayet-i Kaşkayi" olarak isimlendirilmektedir.