Ahmet Hamdi Tanpınar'ın en sevilen 15 kitabı
"Zaman" şairi olarak adlandırılan Ahmet Hamdi Tanpınar'ın anlattıkları, hissettirdikleriyle insan ruhunu zenginleştirecek eserler kaleme aldı."Huzur", "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" ve "Beş Şehir" eserleriyle okuyucuların kalbinde yer edinen 'edebiyatımızın çınarı'nın eserleri, kendi döneminde ilgi görülmese de zaman içerisinde daha değerli hale gelerek okuyucularını derinden etkiledi. Sizler için Ahmet Hamdi Tanpınar'ın en sevilen 15 kitabını derledik.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü kitabının özeti:
Kitabın başkahramanı Hayri İrdal'a on yaşındayken dayısı bir saat hediye eder. Bu hediyeden çok etkilenen kahramanımız için saatlerle uğraşmak tutku haline gelir. Saatçide çıraklık yapmaya başlar. Ustası da "Muvakkithane" saatlerini ayarlamakla görevli kişilerin bulunduğu kurumda memurdur. Aradan yıllar geçtikten sonra Halit Ayarcı ile karşılaşır. Onun saatini tamir ederken söylediği cümleden etkilenen Halit Ayarcı "Saatleri Ayarlama Enstitüsü"nü kurmayı telif eder ve kurarlar. Kurum kısa zamanda büyür. Amerika'dan getirilen uzmanlar yaptıkları inceleme sonucunda bu kurumun gereksiz olduğu raporunu verse de son anda tasfiye edilmekten kurtulur.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nün olay örgüsü, fakir bir ailede büyüyen ve saatlere büyük bir ilgi duyan Hayri İrdal adlı genç bir adamın çevresinde şekilleniyor. Kalabalık bir şahıs kadrosuna sahip olan romanda, başkahraman Hayri İrdal'dan sonra en baskın karakteri ise Halit Ayarcı oluşturuyor. Başkahraman da kendi yaşamını, Halit Ayarcı ile tanışmadan öncesi ve sonrası olmak üzere iki farklı şekilde değerlendiriyor. "Büyük Ümitler", "Küçük Hakikatler", "Sabaha Doğru" ve "Her Mevsimin Bir Sonu Vardır" adlı dört bölümden oluşan romanın ilk kısmında Hayri İrdal, çocukluğundan başlayarak yaşamını ayrıntılı bir şekilde okura aktarıyor. Halit Ayarcı ile eserin ikinci bölümünde tanışan başkahraman, sonrasında onunla birlikte Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nün temellerini atıyor. Eserin son bölümünde ise enstitünün beklenmedik akıbeti, o dönemden günümüze devam eden sorunların bir habercisi olarak okurlarını düşünmeye sevk ediyor.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nden zamanın ötesinde 30 alıntı
Saatleri Ayarlama Enstitüsünü neden okuyalım?
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın şiiri sembolist bir ifade üzerine kurulmuştur. Aynı anlatım tarzı romanlarına da zaman zaman sirayet eder. 1961 yılında yayımlanan roman, Türk insanının Doğu ile Batı arasında bocalamasını irdeler. Tanpınar'ın "Saatleri Ayarlama Ensitüsü", toplumumuzun bu değişme süreci içindeki durumunu, fertten yola çıkarak topluma varan bir teknikle anlatıyor.
Beş Şehir kitabının özeti:
Beş Şehir'in asıl konusu hayatımızda kaybolan şeylerin ardından duyulan üzüntü ile yeniye karşı beslenen iştiyaktır. İlk bakışta birbiriyle çatışır görünen bu iki duyguyu sevgi kelimesinde birleştirebiliriz. Bu sevginin kendisine çerçeve olarak seçtiği şehirler, benim hayatımın tesadüfleridir. Bu itibarla onların arkasında kendi insanımızı ve hayatımızı, vatanın manevi çehresi olan kültürümüzü görmek daha da doğru olur. Bizden evvelki nesiller gibi bizim neslimiz de, bu değerlere, şimdi medeniyet değişmesi dediğimiz, bütün yaşama ümitlerimizin bağlı olduğu uzun ve sarsıcı tecrübenin bizi getirdiği sert dönemeçlerden baktı. Yüz elli senedir hep onun uçurumlarına sarktık. Onun dirseklerinden arkada bıraktığımız yolu ve uzakta zahmetimize gülen manzarayı seyrettik.
Tanpınar'ın en zorlanarak yazdığı kitap: Beş Şehir
Beş Şehir kitabını neden okuyalım?
Ahmet Hamdi Tanpınar, bu eserin için şöyle der: "Hayatımızda kaybolan şeylerin ardından duyulan üzüntü ile yeniye karşı beslenen iştiyaktır." Deneme türünde yazılan en önemli eserlerden biri olan Beş Şehir, Tanpınar'ın şehirlerin geçmişi ile bugünü hakkında verdiği bilgiler, yaptığı gözlemler ve yorumlardan oluşur.
Aydaki Kadın kitabının özeti:
Aydaki Kadın, 24 saatlik bir dilimi anlatır. Romanın başkahramanı Selim Baka şahsında, İstanbul'un aydın çevrelerinin yozlaşmış ve ahlaksızlaşmaya başlamış yaşamları anlatılır. Huzur ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü Tanpınar'ın hayatta iken kitap olarak çıkabilmiş iki romanıdır. Tefrika olarak basılan Sahnenin Dışındakiler ile tefrikası yarım kalan Mahur Beste'yi de okuyucular yıllar sonra okudular. İlk romanı Mahur Beste de yarımdı, son romanı da yarım kalmıştı. Tanpınar yıllarca üzerinde çalıştığı "eserim" diyeceği bu romanın peşindeydi. Eser kahramanın nice tanıdıklarının binbir hatırasıyla mekânı doldurduğu İstanbul'un, özellikle Boğaz'ın ve denizin romanı olduğu kadar, bir türlü dile getiremediği için, içte genişleyen, kıvranan ve zehirleyici bir güce dönüşen aşkın romanıdır.
Aydaki Kadın kitabını neden okuyalım?
Aydaki Kadın tam anlamıyla bir Tanpınar romanıdır. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın dörtte üçü bitmiş son romanın, dağınık müsveddelerinden birleştirilmiş şeklidir.
Mahur Beste kitabının özeti:
Osmanlı'nın son dönemlerinde ilmiye sınıfının dönüşümünü ve itibarını yitirişi İsmail Molla, oğlu Behçet Bey ve diğer kişilerin şahsında okuyucuya anlatılır. Behçet Bey, çekingen ve içine kapalı biridir. Hayatına yön vermek için çaba sarf etmez. Kendini sevmeyen insanların arasında kitap ciltleme, saatleri tamir etme gibi çeşitli meşgalele günlerini geçirir. Eser, daha sonra Behçet Bey'in hayatına giren farklı insanların hayatlarından parçalar aktarır.
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Mahur Beste'sinden 30 alıntı
Mahur Beste kitabını neden okuyalım?
Mahur Beste'de Tanpınar'ın Huzur ve Sahnenin dışındakiler adlı romanlarında önemli bir motif olan "Mahur Beste" teması önemli yer tutar. Mahur beste, acı bir aşk hikayesinin klasik musiki kalıplarıyla soyutlanmasıdır. Tanpınar, klasik Türk musikisini medeniyetimizin özlü bir yansıması olarak kabul eder. Mahur Beste'de Tanpınar'ın diğer eserlerinde de görülen medeniyet meselesi büyük bir ağırlıkla ele alınır. Mahur Beste, Tanzimat sonrasında toplum hayatımızın her yönüne yansıyan değişim ve başkalaşımın yansıtıldığı ve her fırsatta tartışıldığı bir roman özelliğindedir.
On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyat Tarihi kitabının özeti:
Türk edebiyatı tarihlerinin hiçbir zaman vazgeçilemeyecek olanı şüphesiz ki Ahmet Hamdi Tanpınar'ın On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi'dir. Bundan sonra da ne kadar edebiyat tarihi yazılırsa yazılsın, Tanpınar'ın verdiği hükümler kültürümüzdeki yerini koruyacak niteliktedir. Çünkü yazar sadece malzemeyi nakletmekle yetinmemiş, içinde yaşadığı "devri anlamaya" ve anlatmaya çalışmıştır.
On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyat Tarihi kitabını neden okualım?
Uzun 19. yüzyıl olarak nitelendirilen Türk modernleşmesinin, aslında doğası gereği, edebî metinler üzerinden bir okumasını yapan yazar, Türk düşünce tarihinin meselelerini de masaya yatırmaktadır. Bu çerçevede siyasî olaylara paralel olarak, gazetenin yükselişi, roman ve şiirin aldığı yeni formlar Tanpınar'a has bir üslupla metnin içerisine dahil edilmektedir.
Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın.
