Bir oruç hediyesi: Tuhfetü's- Sa'imin
Çağları aşan, ışığıyla günümüzü aydınlatan Mevlana Celâleddin Rumi'nin oğlu Sultan Veled, babası gibi manzum ve mensur birçok eser kaleme alır. "Çocuk babasının sırrıdır" hadis-i şerifinin vücut bulmuş hali olan Sultan Veled, Mevlana'nın izinden giderek, bizlere birçok kıymetli eserlerini miras bırakır. Bunlardan biri de şüphesiz orucun hikmet ve faziletini anlattığı "Tuhfetü's Sa'imin" adlı kitabıdır.
ORUÇ (SIYÂM) KASİDESİ
◾ Sultan Veled'in Oruç (Sıyâm) Kasidesi, Ahmed Remzi Dede'nin şerh ve tercüme ettiği bir eserdir. Bu müstakil manzum eser, 30 beyitten oluşmaktadır.
◾ Akıcı bir dile sahip olan bu eserin başındaki yazı, Kayseri İdadisi Müdürü Mehmed Memduh tarafından yazılmış ve takriz olunmuştur.
◾ Oruç (Sıyâm) Kasidesi, küçük boy matbu bir kitap olup 66 sayfadır. İçerikte sırasıyla; beyitler sonrasında ma'na-yı beyt kısmı ve en sonunda da açıklamalara yer verilmiştir.
*Takriz olunmak
Beğenilmek, alkışlanmak manasına gelir.
Mî-be-sâzed cân u dil-râ bes 'acâyib dân sıyâm
Ger tû hâhî tâ 'aceb kerdî 'acâyib dân sıyâm
◼ ◼ ◼
Beytin manası:
◾ Sultan Veled'in Oruç Kasidesi'nin mesajı bu beyitte gizlidir. Oruç gizli sırlar ile çevrelenmiştir, yalnızca bu ibadeti layıkı ile eda edenler söz konusu sırra nail olurlar.
◾ Beyitte "acayib" kelimesi tekrar edilerek tekrir sanatı uygulanır. Oruç, ruhu arındırır, şifa verir. Türlü türlü sırlar ile donatılmış orucun sırrına erişmek ise yalnızca bu ibadeti en güzel şekilde ifa etmek ile olur.
Ger to-râ sevdâ-yı mi'râcest ber-çerh-i hayât
Dân ki esb-i tâzî-i tû hest der-meydân sıyâm
◼ ◼ ◼
Beytin manası:
◾ Menzil-i maksuda yani ruhun ebediliğe erişmesi oruç ile olur. Bu kutlu yolun en mühim durağı, orucun ta kendisidir. Bu beyitte orucun fazileti, telmih ve teşbih sanatları uygulanarak anlatılmıştır.
◾ Örneğin oruç, Burak bineğine benzetilmiştir. Nasıl ki Hz. Peygamber (SAV), Burak ile arş-ı âlâya yükseldiyse oruç ibadeti de insanı varmak istediği yere en güvenli şekilde ulaştırır.
Hîşten-râ ber-zemîn zen küh-i gavgâ-yı nefs
Dest ü pâ mî-zen ki ne frûşem çünîn erzân sıyâm
◼ ◼ ◼
Beytin manası:
◾ Şüphesiz oruç, kolay bir ibadet değildir, nefis ile çetin bir savaş gerektirir. Nefis o kadar saldırgandır ki onu çabasız yenmek asla mümkün değildir. Bu yüzden oruç, insanı kendisinden ve dışardan gelecek her türlü beladan musibetten korur, güçlendirir.
Gerçi îmân hest mebnî ber-binâ-yı penc rükn
Lîk vallah hest ez-ânhâ a'zamul'l-erkân sıyâm
◼ ◼ ◼
Beytin manası:
◾ Bu beyitte oruç, İslam'ın 5 şartına benzetilmiştir. Nasıl ki dünya hava, su, toprak ve ateşten oluşuyorsa İslam'ın temelinde oruç bulunur.
◾ İslam'ın kökü, bir oruç ağacı gibidir. Ağacın kökü oruç, dalları ise diğer rükünlerdir. Böylelikle bu beyitte teşbih sanatının uygulandığını da görmekteyiz.
