Doğu Türkistan Ramazan sözlüğü
Dünya üzerinde pek çok kişi, Müslüman oldukları için gayrimüslimler tarafından baskı ve eziyetlere maruz bırakılmıştır. Geçmişte ve günümüzde kötü muamelelere uğrayan Uygur Türkleri de bu milletlerden biridir. Bilhassa maruz bırakılan zulümler, Ramazan ayında daha da artar. Tüm eziyetlere rağmen dinlerinden vazgeçmeyen halk, dillerinde Ramazan ayına ait kelimeleri kullanmaya devam eder...
RAMAZAN- RAMİZAN
🔸 Güneybatı Türk lehçeleri sınıfından olan Uygur Türkçesi, Doğu Türkistan'da aktif olarak kullanılmaktadır. Müslüman olan Uygur Türkleri, Ramazan ayını maalesef ki rahat bir şekilde ifa edemezler.
🔸 Oruç tutmaları, hükümet tarafından yasaklanarak bu ibadeti yerine getirenler ağır cezalara çarptırılır. Tüm yaptırımlara rağmen Uygur Türkleri bu mübarek ay içinde ibadetlerini gizli de olsa yerine getirmeye çalışırlar.
🔸 Uygur Türkçesinde Ramazan kelimesini "Ramizan" veyahut "Roza eyi" ifadeleri karşılamaktadır.
➡ Hush kelding Roza Eyi!
➡ Hoş geldin Ramazan.
ORUÇ-ROZA
🔸 Ramazan ayında tutulan oruç, Uygur Türkçesinde farklı bir sözcük ile karşımıza çıkar. Farsça kökenli roza kelimesi Uygur Türkleri tarafından alınmış "oruç" ifadesini aynen kullanmaktadır.
➡ Roza ayt kuttı bolsın!
➡ Oruç ayı kutlu olsun.
İFTAR-İPTAR
🔸 Uygur lehçesinde "iftar" sözcüğü "iptar" kelimesi ile karşılık bulmaktadır. Bu lehçede dil özelliklerinden dolayı f değişimi gözlenmektedir.
➡ Kimki roza tutgiçga iptarlık berse roza tutguçinin eçridin hiç nerse kimeymestin iptar berguçine roza tutguçinnine ohşay içre birilidu.
➡ Bir kimse, bu ayda bir oruçluya iftar verirse günahları affolur. O oruçlunun sevabı kadar ona sevap verilir.
KADİR GECESİ -KEDİR KİCHE
🔸 Maneviyatı fazla Ramazan ayının son on günün içine gizlenmiş Kadir gecesi, Uygur Türkleri tarafından da dolu dolu geçirilmektedir. Bu lehçede Kadir gecesini karşılayan "Kedir Kiche" ifadesi bulunur.
➡ Kedir kichesi roza eyingin keyinki künlerde.
➡ Kadir Gecesi Ramazan ayının son günlerinde.
