Arama
Edebiyat tarihi kitapları
Edebiyat tarihi,bir ulusun çağlar boyunca meydana getirdiği ebebî eserleri inceleyerek, düşünceler ve duyguda izlediği yolu, geçirdiği evreleri bize tanıtır. Bu bakımdan uygarlık tarihinin önemli bir koludur. Uygarlık tarihinin bir kolu olan edebiyat tarihi kitapları hangileridir? Hangi ünlü yazarlar edebiyat tarihi kitapları hazırlamıştır? İşte sizler için derlediğimiz edebiyat tarihi kitapları...
Türk edebiyatı tarihlerinin hiçbir zaman vazgeçilemeyecek olanı şüphesiz ki Ahmet Hamdi Tanpınar'ın On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi'dir. Bundan sonra da ne kadar edebiyat tarihi yazılırsa yazılsın, Tanpınar'ın verdiği hükümler kültürümüzdeki yerini koruyacak niteliktedir. Çünkü Tanpınar eserinde sadece malzemeyi nakletmekle yetinmemiş, içinde yaşadığı "devri anlamaya" ve anlatmaya çalışmıştır.
Uzun 19. Yüzyıl olarak nitelendirilen Türk modernleşmesinin, aslında doğası gereği, edebî metinler üzerinden bir okumasını yapan yazar, Türk düşünce tarihinin meselelerini de masaya yatırmaktadır. Bu çerçevede siyasî olaylara paralel olarak, gazetenin yükselişi, roman ve şiirin aldığı yeni formlar Tanpınar'a has bir üslupla metnin içerisine dahil edilmektedir.
Ordünaryüs Profesör Fuad Köprülü'nün Türk Edebiyatı Tarihi adlı bu şah eseri, sahasında yeni bir çığır açmış temel eserlerden biridir.
Köprülü Türk edebiyatı Tarihi'nde büyük bir terkip gücü sergileyerek, türk edebiyatının bir bütün olarak ele alınmasının bilimsel bir zorunluluk olduğunu adeta ispatlamaktadır.
Türk Edebiyatı Tarihi adlı bu eserin ilk baskılarında yer almayan ancak Edebiyat Tarihi açısından çok önemli bir bilimsel araştırma olan Anadolu'da Türk Dili ve Edebiyatının Tekamülüne Umumi Bir Bakış adlı uzun makalesinin ilave edilerek yayınlanmasıyla eserin edebiyat tarihimizin ana çevresini büyük bir ihata ile çizdiğini iftiharla söyleyebiliriz.
Türk Edebiyatı Tarihi adlı bu eser hakkında 20. Yüzyılın tanınmış yabancı edebiyat bilim adamlarından Prof. F. Kraelitz'ın dediği gibi, "Bu eser Adriyatik Denizi sahillerinden Çin hudutlarına kadar uzanan, geniç bir şekilde dağılmış olan muhtelif Türk boylarının edebiyat tarihidir... Bu eser, yalnız inceleyiciler ve alimle için değil, bu eski milletlerin kültürü ile yakından alakadar olan herkes için lüzumlu bir rehber olacaktır."
Orhan Okay, eserinde 19.yüzyılda yenileşen, batılılaşan edebiyatı ve o edebiyatın zihniyetini ve "toplumsal değişimlerini ele alır. 2005 yılında Dergâh Yayınları'ndan çıkan ve genel kronolojik iskeleti kaybetmeyen ancak isimler bazında tek tek bir döküm özelliği göstermeyen bu çalışmanın belki en önemli özelliklerinden biri, yazarının dönem ile ilgili çeşitli ilmi makale ve ansiklopedi maddelerinin tasnifi, terkibi ile oluşturulmuş olmasıdır. Batılılaşma Dönemi Türk Edebiyatı ile ilgili edebiyat tarihi çalışmalarına bu eseriyle kıymetli bir katkı sağlamıştır. Eserin alt başlığı, "fikirler-türler-topluluklar- temalar" olarak verilmiştir. Daha isimden anlaşılacağı üzere de yazar eserinde 1859 ile başlatılan Batılılaşma Devri Türk Edebiyatını tarihsel akış takibiyle vermemiş fikirler, türler, topluluklar ve temalar üzerinden batılılaşma ve değişimi takip etmeye göstermeye çalışmıştır.
Türk edebiyatının İslam medeniyeti kadrosu içinde doğmuş olan Divan Edebiyatından sıyrılarak Avrupai bir karaktere bürünmeye başlaması XIX. asrın ikinci yarısına rastlar. İslami edebiyatın bütün özelliklerine sahip olabilmek için XI. asırdan XV. asra kadar uzun bir intibak devresi geçirdikten sonra XIX. asrın ortalarına kadar gelişip kökleşerek Türk aydınlarının gözündeki değerini koruyan Divan Edebiyatı, bu asrın ikinci yarısında yetişen idealist, çok kabiliyetli yazarlarla şairlerin çok dinamik ve sürekli çabaları ile, kırk yıl gibi kısa bir süre içinde, yerini hızla batılı bir edebiyata bıraktı.
Banarlı, eserinde sözlü edebiyat ve destanlar devrinden başlayarak asır asır XIII-XIX. yüzyıllar arası Anadolu, Çağatay ve Âzerî sahaları da dahil olmak üzere bütün Türk edebiyatı, Batılılaşma tesiri altında ortaya çıkan Tanzimat, Servet-i Fünûn ve Fecr-i Âtî edebiyatları ile millî edebiyat ve 1950'li yıllara kadar Cumhuriyet devrini şahıslar kadrosu itibariyle bir bütün halinde ele alıp incelemektedir. Yeni bilgiler ilâvesiyle genişletilerek 1971'de Millî Eğitim Bakanlığı'nca tekrar yayımlanmaya başlanan eserin baştan ancak yedi fasikülü müellifin hayatında basılmış, onun vefatı üzerine sondan bazı kısımları yarım kalan bu kitap ve yayım, kendisinin ilk baskıya yaptığı ilâve ve notlardan faydalanılarak Nermin Suner Pekin tarafından tamamlanmıştır. Eserin bir özelliği de kuru bir ilim dili yerine sohbet üslûbuyla kaleme alınmış olmasıdır. Eserin bu ikinci baskısı üzerine Hikmet İlaydın eser hakkında bir seri tenkit yazısı neşretmiştir.