Erzurumlu İbrahim Hakkı'dan şiir güldestesi
Fen ve din ilimlerini bir arada buluşturan büyük İslam alimlerinden Erzurumlu İbrahim Hakkı, astronomi, fizik, psikoloji, sosyoloji ve din ile ilgili pek çok bilimsel çalışma yaptı. Usturlab aletini kullanabilen İbrahim Hakkı, dönemin şartlarında yaptığı keşiflerle bugünün bilim dünyasına da ışık tuttu. Sizler için, Erzurumlu İbrahim Hakkı şiirlerinden bir güldeste derledik.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Ne varsa ahirette bunda hem var
Bu şehr olmuş misali Cennet ey yar
Kusur-u huri vü enhâr-u eşcar
Bu dünya Cennetidir şehr-i Bitlis
Gel ey Hakkı, bu şehrin kadrini bil
Ki madem bundasın, zevk-u sefa kıl
Heman ol bunda üns-i Hakka mail
Ki dünya Cennetidir şehr-i Bitlis
Kalemdir dil, yazan Hak'dır
Edep,söz tutmak ancakdır
Sözün şanı tutulmakdır
Heman söz tut, heman söz tut
Kamuyu söyleden birdir
Bu dillerden, O muhbirdir
Habir ol kim. bu bir sırdır
Heman söz tut, heman söz tut
Bu söz kim istişarettir
Sana Hakk'ı işarettir
Söz anlarsan, beşarettir
Heman söz tut, heman söz tut
Dilden dile bin terceman,varken ne söyler bu lisan
Çün can ü dildir hem-zeban, nutk ü beyanı neylerem
Hakkı, cemi'i halktan, müstağniyem billahi ben
Hallak-i alem varken, halk-i zamanı neylerem
---
müstağni: Gözü gönlü tok, elindekiyle yetinmesini bilen (kimse)
Hallak-i alem: Âlemlerin yaratıcısı olan Allah
Başa geçmiş dadaşım, sanma sondan geliyor.
Ona sen tarihi sor ki O da ondan geliyor.
Bu gelen başta gelendir, yurt için aşka gelen,
Ünü dünyaları sarmış, bu gelen başka gelen.
Kaleler setleri aşmış, çiğnenmiş her siperi,
Gerilik şanına düşmez, ileri hep ileri!
Fen ve din ilimlerini bir arada buluşturan büyük İslam alimlerinden Erzurumlu İbrahim Hakkı, Erzurum'un Pasinler ilçesinde 18 Mayıs 1703 yılında dünyaya geldi. Henüz 7 yaşındayken Kur'an-ı Kerim'i ezberleyerek hafız oldu. Annesi Şerife Hanife Hatun'u kaybeden İbrahim Hakkı, 9 yaşında İsmail Fakirullah'tan bir süre medrese eğitimi aldı.
Babasını 17 yaşındayken yitiren İbrahim Hakkı, aralıklarla Erzurum ve Tillo'da ilmi çalışmalar yürüttü. 1747 tarihinde İstanbul'a giderek Sultan I. Mahmut ile görüşen ve burada saraydaki kütüphanede çalışmalar yapan İbrahim Hakkı, yeniden Erzurum'a dönerek, bazı cami ve medreselerde hocalık yaptı. Sürekli din ve bilimsel konularla ilgilenen İbrahim Hakkı, 22 Haziran 1780 yılında rahatsızlanarak vefat etti.
Fen ve din ilimlerini bir arada buluşturan büyük İslam alimlerinden Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın en önemli eserleri Divan ve Marifetname'dir. Büyük alimin, "Hak şerleri hayr eyler, zannetme ki gayr eyler, arif anı seyr eyler, Mevla görelim neyler, neylerse güzel eyler" dizeleriyle başlayan tefviznamesi, Müslümanların yaşamın içinde karşılaştığı olumsuzlukları hayırlı bir duruma yorumlayarak güzel düşünmesini sağladı.1757'de tamamlanan Marifetname, yalın ve halkın anlayabileceği bir dilde yazıldı. Bu kitapta ilk defa bir alim tarafından güneş sistemi anlatıldı.
İsmi memleketi Erzurum'daki fen lisesi, ilkokul, hastane ve öğrenci yurdunda yaşatılan İbrahim Hakkı'nın hazırlanan çizgi romanı da ilkokul öğrencileriyle buluşturuluyor. Büyük İslam aliminin Marifetname'sinin orijinali ile bazı özel eşyası Atatürk Üniversitesi'nde muhafaza ediliyor.
Erzurumlu İbrahim Hakkı eserlerini incelemek ve satın almak için tıklayın
