Mehmet Akif Ersoy’un Safahat’ında yer alan halk diline özgü kelimeler
"Sözüm odun gibi olsun hakikat olsun tek" ifadesini kullanan Mehmet Akif Ersoy, şiirlerinde gerçekliği sağlamak adına halk diline özgü kelimelere sıklıkla başvurdu. Bilhassa sosyal problemleri ele aldığı şiirlerinde, insanların sorunlarını kendi ağızlardan nakletti. Günlük konuşma dili onun şiirlerinde en saf ve pürüzsüz haliyle kendisine yer edindi. Milli şairimizin doğum yıl dönümü anısına Safahat'ta yer alan halk diline özgü kelimeleri derledik.
Safahat'ın içeriği
📌Safahat, Mehmed Âkif Ersoy'un, Safahat, Süleymaniye Kürsüsü'nde, Hakkın Sesleri, Fatih Kürsüsü'nde, Hatıralar, Asım, Gölgeler isimli yedi kitaptan oluşan şiir külliyatıdır.
📌Safahat, kelime olarak "Aşamalar, evreler, gelişmeler" anlamına gelmektedir.
📌Eser, ülkemizde en sevilen ve okunan şiir ve fikir kitapları arasında yer almaktadır.
📌Eserin girişinde şair, şiir anlayışını açıkça ifade eder. Mehmet Akif, sanat anlayışının tasannudan (abartı, yapaylık, yapmacıklık) uzak olduğunu, sadece kendi sıkıntılarını muhatabına aktarma arzusu taşıdığını bildirir.
📌Safahat'ta genel itibariyle, toplumsal sorunlar, dini ve tarihi konular işlenmiştir.
Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız
Safahat'ın bölümleri
✅Yedi cildin birinci kitabı olan Safahat, Mehmet Akif'in ilk şiir kitabı olarak 1911'de yayınlanmıştı. Kitap, "Safahat" diye anılan başlıksız bir giriş şiiri ile; bu şiir ise "Oku" kelimesi ile başlar. Manzum hikâye özellikleri taşıyan 44 şiir içerir.
✅Ayrı bir kitap olarak 1912'de yayımlanmış olan Süleymâniye Kürsüsünde, 1002 mısralık tek bir şiirden oluşur. Şairin dostu vaiz Abdürreşad İbrahim'in ğzından yazılmıştır. Mehmet Âkif'in bütün Safahat'a yayılan İslam birliği idealinin şekillendiği kitaptır.
✅Safahat'in üçüncü kitabı Hakk'ın Sesleri, yazıldığı sırada (1913) henüz bitmiş olan Balkan Savaşı'nın acılarıyla yazılmış 10 şiirden oluşur. Sekiz ayet ve bir hadisin açıklaması ile toplumsal sorunlara çare göstermeye çalışır.
✅İlk defa 1914'te yayımlanmış olan Fatih Kürsüsünde, 1692 mısralık tek bir şiirden oluşur. Hakk'ın Sesleri ile aynı konuları işler. İkinci kitapta olduğu gibi tek bir uzun şiirden oluşur.
✅Safahatin beşinci kitabı Hatıralar, 10 şiirden oluşur. Balkan ve Birinci Dünya Savaşı'nın acılı anıları ile, şairin savaş sırasında yaptığı seyahatlerdeki gözlemleri anlatılır.
✅Altıncı kitap Âsım, karşılıklı konuşma şeklinde yazılmış 2292 mısralık tek bir manzum hikâye içerir. "Çanakkale Şehitleri" adıyla meşhur olan şiir, bu eserin sonunda yer alan bir bölümdür.
✅Safahat'in son kitabı Gölgeler ise şairin İstiklal Savaşı yıllarında ve Mısır yıllarında yazdığı 41 şiiri içerir, manzum roman olarak da bilinir. İlk baskısı ayrı bir kitap olarak 1933'te Kahire'de gerçeklemiştir.
🔎Bunları biliyor musunuz?
Milli şairimizin yazdığı İstiklâl Marşı Safahat'da yer almaz. Şair bunun nedenini marşın Türk milletinin eseri olduğu düşüncesiyle açıklamış ve bu düşüncesini "Onu milletime ve kahraman ordumuza hediye ettim. Zaten o milletin eseridir, milletin malıdır. Ben yalnız gördüğümü yazdım" sözleriyle ifade etmiştir
📌Safahat'ın en belirgin özelliklerinden biri şairin halk diline özgü kelimelerden vazgeçmeyip sıklıkla şiirlerinde kullanmasıdır.
📌Akif, bilhassa toplumun farklı kesimlerini anlatırken, gerçekliğe uygun olması açısından kahramanları kendi sosyal sınıflarına uygun şekilde konuşturmayı tercih etmiştir. Bu durum Akif'in sanat anlayışındaki realiteyi okuyucuya sunar. Aynı zamanda eserdeki samimiyeti de arttıran unsurların başında gelir.
📌Akif, toplumun hemen hemen bütün kesimini kendi konuşma tarzıyla şiirlerine dahil eder. Bu sebeple günlük konuşma diline ait olan kelimeler ve kimi zaman argo ifadeler, şairin şiirinde yer alırlar.
Cıllık: Talaş.
"Yatsıdan sonra ahâli ''bize va 'zet" dediler;
Çektiler altıma bir cıllığı çıkmış minder. "
