Mehmet Akif'e göre ideal Müslüman nasıl olmalıdır?
İstanbul Fatih'te Kur'an-ı Kerim ruhuyla yoğrulmuş manevi bir iklimde yetişen Mehmet Akif Ersoy'un düşünce dünyası ve eserleri, mutlak hakikatin terennümleriyle şekillendi. Kaleme aldığı eserleriyle milli kültürümüzü ve değerlerimizi İslami perspektiften ayrılmadan yorumladı. Eserlerinin yegane gayelerinden biri Müslümanlara unuttukları değerleri hatırlatmak ve İslam ruhunu yeniden diriltmekti. Peki, Akif'e göre ideal Müslüman nasıl olmalıdır? Gelin, şiirlerinden örneklerle Akif'in ideal Müslümanlık anlayışına yakından bakalım…
🔶 Akif, memleketin en zor yıllarında birçok aydının aksine kalemine sarılmış gerek edebi gerekse fikri anlamda birçok eser vermişti.
🔶 Milleti için sunduğu çözüm önerileri, Batı'dan devşirme değil bizzat bu topraklar için hazırlanmış özel "reçeteler"di. Samimiyeti hem davasında hem de eserlerindeydi. Bu sebeple kendisinin de ifade ettiği gibi: "Bir yığın söz ki, samîmiyyeti ancak hüneri"ydi...
🔶 Akif, hüneri samimiyetinde ve daha pek çok niteliğinde olan Safahat isimli eserinde, ideal Müslüman tipini ve niteliklerini sıraladı.
🔶 Şahsi yaşantısında da yüksek dini, ahlaki, milli ve manevi niteliklere sahip olan İstiklal şairimiz, bu değerleri topluma aşılamak için kalemiyle büyük mücadeleler verdi.
🔶 Akif, Müslüman topluluklarının geride kalmalarının sebebini İslam'da değil bilakis İslam'dan uzaklaşmada buldu.
🔶 Akif'e göre Osmanlı'nın içine düştüğü felaket; Kur'an-ı Kerim'den ve sahih İslam kaynaklarından uzaklaşmaktı… Akif şiirinde Müslümanların İslam'ın bağrına geri dönmeleri için şu çağrıda bulundu:
💠
"Eğer çiğnenmemek isterlerse seylab-ı eyyama
Rücu etsinler artık Müslümanlar sadr-ı İslâm'a"
🔶 Ortak bir İslam çatısı altında toplanmayı ön gören Akif, toplumları ayrıştıran ve tehdide dönüşen kavmiyetçilik fikrine kesinlikle karşı çıktı.
🔶 Sırat-ı Müstakim dergisinde yayımlanan şiirlerinde ve yazılarında bu konuyu işleyen Akif, İslam düşünürlerinden tercümeler yaptı. İşte Akif, Osmanlı'nın zor yıllarında İslam'ın tek çare olduğunu düşünerek kalemine iyice sarıldı ve bu fikri için büyük mücadeleler verdi.
💠
"Müslümanlık sizi gayet sıkı, gayet sağlam,
Bağlamak lazım iken, anlamadım, anlayamam,
Ayrılık hissi nasıl girdi sizin beyninize?
Fikr-i kavmiyyeti şeytan mı sokan zihninize?
Birbirinden muteferrik bu kadar akvâmı,
Aynı milliyetin atlında tutan İslam'ı,
Temelinden yıkacak zelzele, kavmiyettir.
Bunu bir lahza unutmak ebedi haybettir...
🔶 Kur'an'ı şiirlerinin asıl kaynağı haline getiren Akif, şahsi hayatında Kur'an merkezli bir yaşamı ön görüyordu. Bu sebeple çağının problemlerine Kur'an-ı Kerim'e sarılarak çözümler üretmeye çalıştı.
🔶 Akif'e göre Kur'an-ı Kerim insanlara en yüce değerleri, yardımlaşmayı, çalışmayı, ilme yönelmeyi emreder. Milli şairimiz özellikle Hakkın Sesleri isimli eserinde Kur'an ayetlerine ve peygamberimizin hadislere dayanarak görüşlerini temellendirir.
💠
"Kitâb'ı, Sünnet'i, icmâ'ı kaldırıp attık;
Havassı maskara yaptık, avamı aldattık.
Yıkıp şerîati, bambaşka bir binâ kurduk;
Nebî'ye atf ile binlerce herze uydurduk!
🔶 Akif'in yaşadığı dönemde toplum, birtakım hurafe ve bidatlere bulaşmıştı. Akif böyle bir ortamda çözümü, Kur'an-ı Kerim'e ve sahih kaynaklara eğilmekte buluyordu. Bu konu bağlamında da Akif'in; "Doğrudan doğruya Kur'an'dan alıp ilhamı/ Asrın idrakine söyletmeliyiz İslam'ı..." dizeleri büyük önem arz etti.
🔶 Şair her fırsatta Müslümanları Kur'an-ı Kerim'in ve sahih kaynakların rehberliğine davet etmek için uğraştı.
💠
"Hani Kur'an'daki rûhun şu heyûlâda izi,
Nasıl İslâm ile birleştiririz kendimizi.?!"
🔎 "Asrın idrakine İslam'ı söyletmek..." ne anlama geliyor?
🔶Akif'in; "Asrın idrakine İslam'ı söyletmek..." ifadesindeki kastı, bu dünyayı tamamen öteleyen düşünce anlayışına bir tepkiydi. Ünlü şaire göre din, içinde bulunduğumuz dünyaya cevap vermeli, hayatımızın her alanında bize yol gösterecek bir konumda olmalıdır. Müslümanca yaşamak, dini, dünya hayatıyla bütünleştirmekle gerçekleşir. Bu noktada geleneklere sorgulamadan körü körüne bağlı olmayı da reddeder. Oysa Kur'an merkezli bir yaşamın esas alınması Akif'e göre kurtuluşun tek çaresidir.
(x)Sezai Karakoç'un gözünden Mehmet Akif'in şiiri
🔶 Bidatlara, hurafelere boğulmuş toplumsal din anlayışının karşısında olan Akif, bu sebeple İslam'ı asrın idrakine söyletmek istiyordu. Akif'in bu düşüncesi çoğunlukla çağdaşları tarafından yanlış anlaşılmış hatta dinde reform yapmak istiyor gerekçesiyle bazı kesimler tarafından söz gelimi "zındık" ilan edilmişti.
💠
"Furkan ki kitâb-ı Mustafâ'dır,
Bir mu'cize-i Hudâ-nümâdır.
Ahmed ki nebiyy-i bî-gümandır,
Kur'ân ile feyz-yâb-ı şandır.
Fe'tû... diyerek Resûl-i Ekrem,
Eylerdi muannidini mülzem"
🔶 Mehmet Akif İslam dünyasının geri kalmasının altındaki en önemli sebep olarak, tembellik cehalet ve din adına uydurulan çeşitli hurafeler geliyordu. Hurafelerden arındırılmış din anlayışının ise İslam ahlakıyla mümkün olabileceğini düşündü.
💠
Hurafeler; üfürükler; düğüm düğüm bağlar;
Mezar mezar dolaşıp hasta baktıran sağlar…
Atâletin o mülevves teressübâtı bütün Nümune işte biziz…
Görmek isteyen görsün!
Bakın da hâline ibret alın şu memleketin!
Nasıldın ey koca millet? Ne oldu âkıbetin?"
