Orhan Veli’nin en çok sevilen 30 şiiri
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın deyimiyle şiirimize tatlı anlaşmazlığı ve lezzeti getiren, Türk şiirinin en özgün ve yenilikçi şairlerinden olan Orhan Veli, eserlerinde hicivsel bir üslupla mizah ögelerinden yararlandı. Ağır sanat ifadeleri, kalıplaşmış benzetmeler yerine, daha basit ve yalın olan halk dilini kullanmayı benimsedi. Özellikle İstanbul'a olan hayranlığını dile getiren Orhan Veli'den 30 şiiri derledik.
"Bekliyorum
Öyle bir havada gel ki,
Vazgeçmek mümkün olmasın."
📌 Türk şiirinin en özgün ve yenilikçi şairlerinden Orhan Veli, 71 yıl önce bugün, 36 yaşında hayata gözlerini yumdu.
◾ "Ağlasam sesimi duyar mısınız mısralarımda", "İstanbul'u dinliyorum gözlerim kapalı", "Gün olur alır başımı giderim" isimli şiirlerin şairi Orhan Veli, 13 Nisan 1914'te Mızıka-yı Hümayun'da klarnist Mehmet Veli Bey ile Fatma Nigar Hanım'ın ilk çocukları olarak Beykoz'a bağlı Yalıköy'deki bir konakta dünyaya geldi.
"İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı
Önce hafiften bir rüzgâr esiyor;
Yavaş yavaş sallanıyor
Yapraklar, ağaçlarda;
Uzaklarda, çok uzaklarda,
Sucuların hiç durmayan çıngırakları
İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı."
◾ Ailesi ona "Ahmet Orhan" adını verdi. Soyadı Kanunu'ndan sonra aile "Kanık" soyadını aldı.
◾ Kanundan önce, babasının adındaki "Veli"yi sahiplenen Ahmet Orhan, "Orhan Veli" olarak tanındı.
"İstanbul'da Boğaziçi'nde
Bir garip Orhan Veli'yim
Veli'nin oğluyum
Tarifsiz kederler içindeyim
Urumeli Hisarı'na oturmuşum
Oturmuş da bir türkü tutturmuşum
İstanbul'un mermer taşları
Başıma da konuyor martı kuşları
Gözlerimden boşanır hicran yaşları
Edalım...
Senin yüzünden bu halim."
◾ Bir kız kardeşinin henüz 1 yaşına gelmeden vefat ettiği belirtilen Orhan Veli'nin, Adnan Veli ve Füruzan (Yolyapan) isimli 2 kardeşi daha oldu.
◾ Çocukluğu Beykoz, Beşiktaş ve Cihangir'de geçen Orhan Veli, mütareke sırasında Akaretler'de bulunan Anafartalar İlkokulu'nun ana sınıfına devam etti.
◾ 7 yaşındayken son Halife Abdülmecid'in Yıldız Sarayı'nda düzenlediği düğünde sünnet edildi. İlkokula, Galatasaray Lisesi'nde yatılı olarak başladı.
◾ Edebiyatla tanışması bu yıllara dayanan şairin ilk hikayesi, "Çocuk Dünyası" isimli dergide basıldı.
"Cep delik, cepken delik,
Kol delik, mintan delik,
Yen delik, kaftan delik,
Kevgir misin be kardeşlik!"
◾ Cumhuriyetin ilanından sonra Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası şefliğine atanan babasının Ankara'ya tayininden sonra Orhan Veli, ilkokulu Ankara Gazi İlkokulu'nda tamamladı.
◾ Ortaokulu, Ankara Erkek Lisesi'nde okuyan Orhan Veli Kanık, lise yıllarında hocaları Ahmet Hamdi Tanpınar, Rıfkı Melul Meriç, Halil Vedat Fırtınalı ve Yahya Saim Sinanoğlu'nun ilgisini gördü.
◾ Ortaokul döneminde Garip akımını birlikte başlatacakları Oktay Rifat Horozcu ile arkadaş olan Orhan Veli, bundan birkaç yıl sonra Halkevlerinde bir müsamere sırasında Melih Cevdet Anday ile tanıştı.
"Handan, hamamdan geçtik,
Gün ışığında hissemize razıydık;
Saadetinden geçtik,
Ümidine razıydık;
Hiçbirini bulamadık;
Kendimize hüzünler icat ettik,
Avunamadık
Yoksa biz…
Bu dünyadan değil miydik?"
◾ Orhan Veli, ilk yazılarını lise yıllarında çıkardığı "Sesimiz" adlı okul dergisinde yayımladı. Bu dönemde aruz veznini kullandı.
◾ İlk şiirleri Nahit Sırrı Örik'in teşvikiyle dönemin en önemli edebiyat dergilerinden "Varlık"ta yayımlandı. Orhan Veli, İnsan, Ses, Gençlik, Küllük, İnkılapçı Gençlik dergilerinde de şiirlerine yer buldu. Şiirlerini zaman zaman "Mehmet Ali Sel" takma ismiyle yayımladı.
Orhan Veli'ye paltosunu sattıran dergi: Yaprak
