19. yy divan şairlerinden Osman Nevres Bey
19. yüzyılın önemli şairlerinden biri olan Osman Nevres Bey'in zeka ve yeteneği küçük yaşlarda keşfedilir. Himayesindeki paşanın yönlendirmesiyle birçok farklı ilim dalında eğitim alan şair, çağdaşı birçok şairin övgülerine mazhar olur. Aynı zamanda bir devlet adamı olan Osman Nevres, görevi nedeniyle birçok şehir değiştirir ve hayatı çalkantılarla geçer. Sizin için divan sahibi şairlerimizden biri olan Osman Nevres Bey'in yaşam hikayesini araştırdık.
🔸 Rum asıllı olan Osman Nevres Bey, 1820'de Sakız adasında doğar. Edebi çevrelerde Nevres-i Cedid ve Nevres Efendi olarak da anılır.
🔸 Bağdat ve Şam valiliği yapan Ali Paşa'nın hizmetkârlarından Süleyman Efendi tarafından yetiştirilir ve sonrasında Ali Rıza Paşa'nın himayesine girer. Paşa, ona Bağdat'ta iyi bir medrese eğitimi aldırır.
🔸 Üstün yeteneği farkedilen Nevres, Arapça'nın dışında çeşitli bilim hocalarından dersler görür. Osman Nevres, paşanın takdirini kazanarak divan efendiliğine tayin edilir ve bu görevi sırasında aynı zamanda şiirle de ilgilenir.
🔸 Paşanın vefatı üzerine İstanbul'a gelir. Burada Hariciye Mektûbî Kalemi'nde görev alır. Bu dönemde Müşir Abdülkerim Nâdir Paşa'ya intisap eder. Onunla beraber yeniden Bağdat ve Hicaz'a gider.
Abdülkerim Nâdir Paşa kimdir?
Son dönem Osmanlı kumandanlarından biridir.
🔸 1858 yılına gelindiğinde Irak- Hicaz orduları muhasebeciliğiyle Bağdat'a döner. İstanbul'a gitmeyi çok istemesine rağmen İkinci Ordu muhasebeciliğiyle Şumnu'ya gönderilir.
🔸 Bağdat'ta iken gerçekleştirdiği ordu muhasebeciliği döneminde bazı memurların zimmetlerine para ve mal geçirdikleri iddiasına yönelik raporda, Osman Nevres Bey'in de adı geçer ve görevinden alınır. Bu süreçte 1,5 yıl kadar Şumnu'da yaşar.
🔸 Üzerine atfedilen haksız itham ve kendini savunamamanın getirdiği durum onu oldukça üzer ve psikolojisinin bozulmasına neden olur. Bu durum nedeniyle bir süre bimarhanede kalır. Mesleğinden edilen şair yoksul bir hayat sürmeye mecbur bırakılmasının yanında itibarını da yitirir. Ama onun suçsuz olduğuna inananlar da vardır.
Bimarhane nedir?
Deliler yurdu olarak anılan hastane, Osmanlı'da ruhi hastalara hizmet verirdi.
🔸 Nevres'in suçsuzluğuna inanan kişilerden biri olan Yusuf Kamil Paşa, onun Zaptiye Nezâreti mektupçuluğunda görev almasını sağlar, fakat hastalığının yeniden nüksetmesi nedeniyle şair, bu görevden ayrılmak zorunda kalır.
🔸 Nevres Bey'in yaşadığı ruhsal bunalımın zuhur etmesinde geçmiş yaşantısının da muhakkak etkisi olmuştur. Rum asıllı olduğu için yabancı görülmesi, bir paşanın himayesi altında büyümesi onun psikolojisinde derin bir melankoliye sebep olur.
🔸 Bağdat şehri, şair için hüzünlü anılarla doludur. İki kızını bu beldede kuşpalazından yitirir. Yaşadığı bu kayıplar, onun ruhunda kapanması mümkün olmayan derin yaralar açar.
