Postmodern edebiyat nedir?
Postmodernizm, 20. yüzyılın ikinci yarısında edebiyat, sanat ve felsefe alanlarını etkileyen bir kültürel akımdır. Geleneksel hikaye anlatısından saparak gerçekliği sorgulayan ve alışılmışın dışında tekniklerle yeni okuma deneyimi sunan yaklaşımı temsil eder. Sizler için postmodern edebiyatın ana özelliklerini, önde gelen temsilcilerini ve temalarını inceledik.
◼ İkinci Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan akım olan postmodernizm, geleneksel olan her şeyin sınırlarını zorlamıştır. Bu akım, karmaşık ve çelişkili bir dünyanın yansımasını sunar adeta. Sıklıkla anlatı yapılarını bozar, gerçeklik kavramını sorgular ve okuyucuları metnin içine çeker.
◼ Postmodernizm akımın kullanıldığı sanatsal ürünlerde izleyici/okuyucu alışılmışın dışında bir deneyimi sezinler. Metinlerin en temel özelliklerinden zaman ve mekan unsurları, bulunduğu gerçek düzlemden koparılarak yeniden oluşturulur.
◼ Edebiyattan mimariye, resimden müziğe, heykelden sinemaya kadar geniş bir alanda etkili olan postmodernizmin üzerinde uzlaşılan tek bir tanımı söz konusu değildir. Her sanat dalında "sanatçıya göre yorumlanış haliyle" var olmuştur.
◼ Edebiyat alanında bu varoluş hallerinden yola çıkarak ortak birkaç unsuru belirlemek gerekirse, en temelde zaman ve mekan kurgularının modernizm etkisindeki eserlerden farklı olması olarak tespit edilebilir.
◼ Modernizme karşı olarak ortaya çıkan post-modernizm, modernizm sonrası anlamına gelir.
◼ Modernizm geleneksel anlatıyı temsil eder, zaman ve mekan olağan akış içinde vardır. Metinde herhangi bir sürprize yer yoktur. Postmodernizm ile bu geleneksel ve alışılmış kalıp yıkılır ve "anlatı" yeni bir kırılım yaşar.
◼ Özellikle bir edebiyat türü olan romanda kendisine oldukça fazla yer bulan postmodernizm, sanatın her dalında karşılık bulur.
Yapı ve gerçeklik
◼ Postmodern edebiyatta gerçeklik betimlemesi yapılmaz, herhangi bir bağlayıcılığı yoktur, bunun yerine gerçeklik sorgulanır.
◼ Anlatı yapıları bozulur, gerçeklik ile kurgu arasındaki sınırlar silinir ve okuyucular şüpheye düşürülür. Metnin başından sonuna değin okuyucu anlatıların gerçekliği konusunda sürekli kuşku içerisinde bırakılır.
Mizah ve Oyun
◼ Roman gibi kurgusal türlerde, metin içinde metinler oluşturulur, klasik anlatı kalıpları sıklıkla çiğnenerek okuyucuları metin içinde oyunlarla oyalayabilirler.
◼ Metnin içinde ciddi anlatıların arasına beklenmedik bir anda mizahi unsurlar sokularak okuyucu gerçeklikten koparılır.
