Sultan II. Abdülhamid'in Türkçeye tercüme ettirdiği eserler
Osmanlı Devleti'nin son büyük hükümdarı II. Abdülhamid, büyük bir siyasi deha olmasının yanında edebiyata da düşkündü. Sultan polisiye romanlar, seyahat ve öykü kitaplarını okumayı ve dinlemeyi çok severdi. Saraya bağlı bir tercüme ofisi kuran Sultan, bin beş yüzden fazla eseri Türkçeye kazandırarak büyük bir kültür hizmeti gerçekleştirdi. Bu şekilde Batılı yaşam tarzı, düşünce biçimini yakından takip eden II. Abdülhamid, çeviri eserler ile Türkçe literatüre önemli bir katkı sağladı.
📌 1842-1918 yılları arasında yaşayan 34. Osmanlı Padişahı olan II. Abdülhamid, babası Sultan Abdülmecid'in isteği üzerine Arapça, Farsça ve Fransızca dillerini öğrenerek iyi bir eğitim görür. Şehzadeliğinden itibaren sakin ve temkinli bir kişiliğe sahip olan Sultan, iktidar olması uzak bir ihtimal olarak görüldüğü için vaktini Maslak çiftliğinde geçirir. Amcası Abdülaziz'in öldürülmesi ve V. Murad'ın akli sağlığından şüphe edilmesi üzerine tahta çıkan II. Abdülhamid, aldığı tedbirler ile Osmanlı Devleti'ni 33 yıl boyunca her türlü iç ve dış tehdide rağmen ayakta tutmasını bilerek güçlü bir siyasi idare izler. Ulu Hakan, 1918 senesinde Beylerbeyi Sarayı'nda rahmet-i rahmana kavuşur.
📌 Sessiz, sakin ve akıllı bir mizaca sahip olan Sultan, tahtta çıktığı 1876'dan itibaren iç ve dış siyasette temkinli bir politika izler. Gerçekleştirdiği eğitim hamleleri ile Cumhuriyet devrinin kurucu kadrolarını yetiştirdiği gibi modernleşme hamleleri ile Osmanlı'yı Batılı devletler ile aynı masaya oturtacak sağlam adımlar atar. Sade bir hayat yaşayan padişah, İslam dünyası ile kuvvetli bağlar kurmak için adımlar atarak Müslümanların gözünde büyük bir değer görür. Az konuşan, saygılı ve nazik bir yapıya sahip olan Sultan, yaşantısı boyunca bir derviş edasındadır. Sanata ilgi duyar, edebiyatı takip eder ve musiki ile ilgilenir.
📌 II. Abdülhamid, Halifelik vasfı gereği tüm Müslümanların önderidir. Bu sebeple Sultan dünya üzerinde bölge gözetmeksizin tüm dünya Müslümanları ile etkileşim kurarak kuvvetli bir bağ oluşturmaya gayret eder. Düşmanını en iyi şekilde tanımak maksadıyla sarayda bir tercüme odası kurduran II. Abdülhamid burada, yabancı eserleri çevirterek Batı düşüncesini ve edebiyatını yakından takip eder.
📌 Tercüme odasının idaresi ile Sadrazam Hakkı Paşa, Rüsumat Müdürü Sırrı Bey, Hariciye Tercüme Kalemi Nişan ve Sefer Efendiler görevlendirilir. Bu ofisin en mühim görevi yabancı ülkelerin gazete ve romanlarının tercümesidir. Hızlı bir şekilde tercüme edilen eserler, akşam saatlerinde Sultan'a okunur, mütercimler bu hizmet karşılığı ücret alırlar. El yazısı ile tercüme edilen eserlerin ekseriyeti bugün, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi'nde bulunur.
📌 Sultan'ın tür olarak en beğendiği eserler polisiye romanlar ve seyahatnamelerdir. Muhtelif türlerde çevrilen eserlerin sayısının bin beş yüzün üzerinde olduğu tahmin edilir. Bunların bir kısmı Yıldız Yağması sırasında yok olur. Kitaplara dair ciddi bir sevgisi olan Sultan II. Abdülhamid, bazı günler gününün çoğunu kütüphanesinde geçirir, devlet meselelerini de burada ele alırdı.
Yıldız Yağması nedir?
31 Mart İsyanı neticesinde Yıldız Sarayı'nı isyan eden Hareket Ordusu Yıldız Sarayı'nı yağmalar. Bu elim olay "Yıldız Yağması" olarak adlandırılır.
Sultan Abdülhamid'in Kütüphanesi'nin içeriği
- Osmanlı ile ilgili Batı dillerinde yayınlanan eserler
- Avrupa'da yayınlanan önemli gazeteler
- Roman ve hikaye kitapları
- Coğrafya kitapları ve seyahatnameler
📌 Bilhassa bu eserler sayesinde II. Abdülhamid, tüm dünya milletlerinin düşünce yapılarını, eksiklerini ve tarihlerini öğrenir. Siyasi çalışmalarını bu bilgiler üzerine temellendirir.
