Arama
Çocuklar Felsefe Yapabilir mi? Tüm Yönleriyle P4C
İnsanlık farklı dönemlere geçiş yaparken bu esnada birden çok eğitim modeli ortaya çıkar. Bunlardan biri P4C yani "Çocuklar İçin Felsefe" anlayışıdır. Pedagojinin amacı çocukları hayata dahil etmek ve onlardaki merak, sorgulama gibi dürtüleri uyandırmaktır. Bu eğitimi verenlerden biri olan P4C Uzmanı Ayşe Çam, konuğumuz oldu ve bu eğitim anlayışı ile ilgili yönelttiğimiz soruları yanıtladı.
➡ Sümeyye Gedizli: Ne zamandan beri çocuklara P4C eğitimi veriyorsunuz?
➡ Ayşe Çam:
🔸 2015 yılında Çocuklar İçin Felsefe pedagojisinden haberdar oldum. Ama bunun öncesinde 2007 yılında Gazi Üniversitesi'nde okurken, Felsefe dersinde hocam bahsetmişti. 2015 yılında bir okul grubunun kurucu ekipliğini yaparken dünyada böyle bir şeyin olduğunu, müfredata alınıp alınmamasını oradaki P4C alan uzmanı hocamızla, büyük bir grup olarak tartıştık. Genişçe bir beyin fırtınası yaptık. Prof. Dr. Hasan Bacanlı hocamın makalelerine bir baktım dedim ki "evet 4 katlı düşünme modeli bunu anlatıyor aslında" sonra Hasan Haluk Erdem hocamı aradım ve bana "Ayşe yani eğer Türkiye'ye anlamlı bir şekilde getirebiliyorsanız tüm dünyada aslında bir şeyi başarmış olursunuz." dedi. Bir Sosyal Bilgiler Öğretmeni ve sosyal yardım müfredat programını tasarlayan kişi olarak fikir beyan ederken böyle derinleştim. Çünkü sosyal bilimlerin de alt alanı felsefe ve kendi üniversite eğitimlerindeki o bilgilerin böyle bir anda tık tık yerine oturduğunu gördüm.
🔸 2017-2018 yıllarında Nun Okulları'nda görev yaparken yine alanla ilgili araştırmalarım, okumalarım devam etti. Hep bunun eğitmen eğitimini almayı düşündüm. Ben pandemiyi, krizi fırsata çevirenlerdenim. Ben "P4C kolaylaştırıcılığını öğreneceğim, uzman olacağım" dedim. Çünkü "Çocuklar İçin Felsefe"de uyaran olarak hikâyeleri kullanıyorsunuz. 2020 yılında pandemi ile bu süreç başladı ama 2007 yılında duydum ve 2015'te "ya bunu ders olarak koyarım" dediğim bir pedagojiydi. 2020'de "iyi ki de bu uzmanlığı almışım" diyorum.
➡ Sümeyye Gedizli: P4C nedir?
➡ Ayşe Çam:
🔸 P4C, "Çocuklar İçin Felsefe"nin kısaltılmış halidir. Bu, çocuklar için dört temel becerinin gelişmesini hedefleyen bir öğretim pedagojisidir. Bu pedagojiye göre çocuklarda günümüzde artık 21. yüzyıl becerisi olarak düşünülen, ortaya konulan eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, iş birlikli düşünme ve özenli düşünme becerilerinin gelişmesini sağlayan bir yöntem. Yöntemi biraz açmak gerekirse belirli uyaranlar kullanarak çocukları bir çember etrafında topluyorsunuz, kolaylaştırıcı olarak çocuklarla birlikte seçtiğiniz kavramı, değeri, seçtiğiniz belki de beceriyi çocuklarla soruşturup derinleştiriyorsunuz.
➡ Sümeyye Gedizli: P4C oturumunda neler olur?
➡ Ayşe Çam:
🔸 Çocuklar İçin Felsefe, çocukların erken yaştan itibaren eleştirel, yaratıcı, özenli, işbirlikli düşünmesini hedefleyen bir pedagoji. Bu pedagojinin içinde bizim bir kolaylaştırıcımız var ve bir çemberimiz var. Kolaylaştırıcı, o gün tartışmak istediği konunun uyaranını hazırlayan, çocukları çember içinde eşit mesafede duran onların fikirlerini doğru ve rahat bir şekilde ifade etmelerini sağlayan kişidir. P4C'de dört temel beceri; bir kolaylaştırıcı vardır, bu kolaylaştırıcının kurduğu bir çember vardır, bu çembere gelen çocuklar... 15 çocuk olduğunda fikirler artar, birbirini dinleme, sabır gösterme becerisi, olumlu iletişim becerisi ortaya çıkar. Bunların olmasını sağlayacak bir çemberimiz vardır, bu 4 becerinin ortaya çıkmasını sağlayacak kolaylaştırıcının sunduğu uyaran üzerinden tartışma başlatılır, o tartışma ile birlikte çocuklar merkeze alınan kavramla ilgili bir çukura düşerler, bu çukurda sizin kavramınız özgürlüktür ama onun alt alanları ortaya çıkar. Tercihler, sınırlar özgürlüğün cüzi / küllî kısımları ortaya çıkar. Alt cevaplar bizim kavramamızı hep birlikte inşa etmemizi sağlar.
🔸 Bu çalışmalarda, "Çocuklar İçin Felsefe Enstitüsü" olarak çok dikkat ettiğimiz bir şey var; çocuklarda yaratıcı düşünmeyi ve kurgusal sorular sormayı hedeflemek. "Böyle olmasaydı ne olurdu" dersiniz ve çocuk o çemberin içinde yaratıcı düşünmeye başlar zaten kavrama bakışı ile eleştirel düşünüyordur, arkadaşlarını tek tek dinlediği için özenli bir iletişim süreci vardır. Yaratıcı düşünmeyi biz Çocuklar İçin Felsefe çemberlerinde yakınsak ve ıraksak düşünme alt kıvrımlarıyla veririz çocuklara, mesela bir çembere girmeden önce ısınma etkinlikleriyle oyunlar, dramalar, yaratıcı düşünme etkinlikleri veririz. Az önce söylediklerimiz çocukları çembere hazırlar. Siz bir çocuğa,"Özgürlük nedir?" derseniz olmaz. Çocuk "Hoca ne diyecek?" diye düşünür. Bu, çocukta pek çok kaygıyı ve endişeyi ortaya çıkarır. O yüzden ilk şunu söyleriz "özgürlük bir renk olsa ne renk olurdu?" Herkesten bir renk gelir, özellikle bu soruyla hepsi rahatlar ve soruları yanıtlar. Tabii ki çocuklar bunu kolaylaştırıcı ile yapar ve doğru bir uyaranla doğru bir çember ortamı kurulmuş olur.
➡ Sümeyye Gedizli: P4C'yi neden bu kadar önemsiyorsunuz?
➡ Ayşe Çam:
🔸 Kapitalist düzene bir bakışımız var. Ekonomik Forum son yaptığı açıklamalarda "herkes doktor, herkes öğretmen, herkes mühendis ama bazıları fark ortaya koyuyor, bunların belli becerileri var" şeklinde bir yazı yayımladı. Bir sıralama yaptı. Bu sıralamaya baktığınızda eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, işbirlikli düşünme ve özenli düşünme var. Ben bunu; felsefi düşünme, kavramsal öğretinin yanında beceri gelişimi olarak gördüğüm ve çocukları yarına hazırlamak istediğim için aslında "Çocuklar İçin Felsefe"ye çok önem veriyorum.