10 maddede Yemen ve Husiler
Son günlerde Yemen'de yaşanan sıcak gelişmeler tüm dünyanın ilgi odağında. Yemen'de bir topluluk olan Husiler, Kızıldeniz'de İsrail gemilerine yönelik niçin bir eylem gerçekleştirdi? Husiler kim? 10 maddede Yemen ve Husileri sizler için anlattık.
I- YEMEN NEREDE?
🔸 Yemen, 21. yüzyılın siyasi ve askeri manada en hareketli bölgesi olan Orta Doğu'da yer alır. Aynı zamanda Arap Yarımadası'nın güney kesiminde Umman ile Suudi Arabistan'ın arasındadır.
🔸 Jeopolitik olarak dağlık mıntıkada bulunan Yemen, tarih içinde idare altına alınması en zor yerlerden biri olmuştur. Stratejik öneminden ötürü de sömürü devletlerin hep radarındadır.
Umman nerede?
Umman, güneybatı Asya'da, Arap Yarımadası'nın güneydoğu kıyısında yer alan Arap ülkesidir.
Suudi Arabistan nerede?
Arap Yarımadası'nın en büyük ülkesidir. İslam'ın en kutsal şehirlerinden Mekke ve Medine'ye ev sahipliği yapar.
II- YEMEN'İN STRATEJİK ÖNEMİ
🔸 En aktif nakliye hatlarından olan Aden Körfezi üzerinden Kızıldeniz'i Hint Okyanusu'na bağlayan Babülmendep Boğazı girişindeki Yemen, stratejik noktadır. Babülmendep, aynı zamanda Afrika ile Arap Yarımadası'nı birbirinden ayırır. Kuzeydoğu kıyısında Yemen, güneybatı kıyısında ise bir Afrika ülkesi olan Cibuti yer alır.
🔸 Dünyaya denizler üzerinden dağıtılan malların %80'e yakını Süveyş Kanalı, Aden Körfezi ve Kızıldeniz aracılığıyla yapılmaktadır. Bu da aslında bölgenin geçmişte de günümüzde de neden bu kadar hareketli ve önemli olduğunu açıklar.
Kızıldeniz nerede?
Kızıldeniz, Afrika ile Asya arasında yer alan ve Hint Okyanusu'na bağlı denizdir.
Babülmendep Boğazı
"Hüzün Kapısı" manasına gelen Babülmendep Boğazı, Kızıldeniz'i Aden Körfezi'ne bağlayan 32 km uzunluğundaki boğazdır.
Cibuti nerede?
Cibuti Cumhuriyeti, Doğu Afrika'da yer alan ülkedir. Yemen'e yalnızca 20 km uzaklıktadır.
III- YEMEN'İN TARİHİ MAHİYETİ
🔸 Yemen coğrafi konumundan ötürü pek çok farklı medeniyete ev sahipliği yapar. Bu durum ise mıntıkada farklı mimarilerin, çeşitli gelenek, göreneklerin ve etnik çeşitliliğin doğmasına sebep olur.
🔸 Bir dönem Antik Grek, Roma ve Osmanlı İmparatorluğu gibi tarihin en güçlü devletleri Yemen topraklarına hakim olur. Kökleri oldukça eskiye uzanan bu yer, ismini Arapların efsanevi kahramanı Yemen b. Kahtan geldiği rivayetler arasında.
Kahtan nedir?
Kahtan, Araplar'ın iki ana kolundan birini teşkil eden Kahtânîler'in atasıdır.
IV- MEDENİYETLERİN MERKEZİNDE
🔸 Yemen tarihi; "Antik ve İslam Öncesi Dönem" , "İslamî Dönem", "Modern Dönem" olmak üzere üç kola ayrılmaktadır. Bölge ilk dönemde; Ma'in Devleti, Kataban, Evsan, Hadramut Krallıkları; ikinci döneminde; Emeviler ve Eyyubilerin hakimiyetinde bulunur.
🔸 Modern dönemde ise Osmanlı sancağı altında yer alan Yemen, Lozan Antlaşması ile birlikte ata topraklarının hakimiyetinden çıkmış olur. Ardından halk, "Yemen Mütevekkili Krallığı"nın hükmü altına girer.
🔸 Çok geçmeden İngiliz himayesinde "Aden Kolonisi" olarak varlıklarını sürdürür. Bir dönem kuzey/güney olarak ikiye bölünen tarihi yer, son olarak birleşir ve Yemen Cumhuriyeti kurulur.
V- ORTA DOĞU DÜNYANIN ATARDAMARIDIR
🔸 Orta Doğu tarih sahnesinde var olduğu günden beri, dünyayı ilgilendiren çoğu hadisenin başkahramanı olmuştur. Bulunduğu konum itibarıyla başta Afrika, Avrupa, Asya gibi kıtaların yani aslında dünyanın atardamarıdır.
🔸 Bölgede toplam on sekiz ülke bulunur, bunlardan on üçü Arap devletidir. Orta Doğu'da patlak verecek meseleler doğrudan dünya siyasetini ve ekonomisini etkiler. Aslında bu yazılı olmayan kuraldır ve bazı devletler durumdan istifade etmek adına kritik hamleler yapmaktan çekinmeyebilir.
Orta Doğu terimi
Orta Doğu terimi, 20. yüzyılın ilk yıllarında kullanılmaya başlanan coğrafi terimdir.
