Harun Reşid kimdir? İslam dünyasına altın çağını yaşatan halife...
Abbasilerin en meşhur hükümdarı olan Harun Reşid, Bizanslılara karşı zaferler kazanıp İslam'ın daha geniş topraklara yayılmasını sağladı. 20 yaşında halife olan Sultan'ın 23 sene kadar süren iktidarı Abbasiler'in en parlak dönemi olarak tarihe geçti. Öyle ki senede devlet hazinesine giren gelir yaklaşık 268 ton altın değerinde oldu. İslam dünyasının en büyük halifelerinden biri olan Harun Reşid, alimleri himaye eder, meclisinde ilmi toplantılar yapardı. Peki, Reşid lakabını nasıl aldı? Harun Reşid hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.
Abbasilerin 5. halifesi Harun Reşid, 20 Mart 763 yılında Tahran yakınlarındaki Rey şehrinde dünyaya geldi. Reşid'in babası Halife Mehdi-Billah, annesi Hayzüran bint Ata olup, Hazreti Muhammed'in (sav) amcası Hz. Abbas'ın da yedinci göbekten torunudur.
Harun Reşid, küçük yaştan itibaren Kur'an, hadis, şiir, müzik, hukuk, İslam tarihi konularında sarayda iyi bir eğitim gördü. Reşid'in özel hocası, aile olarak devlette uzun süre vezirlik yapan Bermeki ailesinden Yahya Bermeki'ydi. Hamza bin Habîb ez-Zeyyât'tan Kur'an-ı Kerim, Ali b. Hamza el-Kisâî'den nahiv ve fıkıh, Mufaddal ed-Dabbî'den edebiyat, İmam Malik'ten hadis ve fıkıh okudu. Bu hocalarından on dört yaşına kadar düzenli olarak ders gördü.
Reşid, 17-18 yaşlarında Bizanslılara karşı düzenlenen iki seferde orduyu sevk ve idare etti. Orduda Yahya bin Halid el-Bermekî, Abdülmelik bin Sâlih, Îsâ bin Mûsâ ve Hasan bin Kahtabe gibi döneminin önemli devlet adamları ve komutanları da yer alıyordu. Bu seferlerde Kadıköy'e kadar varan Abbasiler, Bizans'ın yüklü miktarda vergi vermesi karşılığında barış antlaşması imzaladı.
Bu başarıları dolayısıyla babası tarafından kendisine doğru yolda bulunan anlamına gelen"Reşid" lakabı verildi. Kardeşi Musa el-Hadi'den sonraki veliaht ilan edilen Harun Reşid'e, Tunus, Mısır, Suriye, Azerbaycan'ın yönetimi verildi.
Harun Reşid, Mehdi Billah'ın 785'te ölümünden sonra kardeşi Musa el-Hadi'ye biat etti. Ancak kardeşi Harun Reşid'in yerine henüz çocuk olan oğlu Cafer'i veliaht tayin etmek istedi, bunu kabul etmeyen Harun Reşid'i de hapse attırdı. Kardeşi Hadi'nin hilafeti kısa sürdü ve yerine 786 yılında resmi veliaht olan Harun Reşid geçti.
20 yaşında halife olan Harun Reşid'in 23 sene kadar süren iktidarı Abbasiler'in en parlak dönemi olarak tarihe geçti.
Harun Reşid, halife olur olmaz, hocası Yahya Bermeki'yi geniş yetkilerle vezir yaptı. Aynı zamanda annesi Hayzüran'a devlet işlerinde danışılmasını istedi. Yahya Bermeki, oğulları Cafer ve Fazıl'la birlikte devlet içerisinde düzen, intizam ve gelişme sağladı. Fakat Bermeki ailesinin gücü artınca Harun Reşid, yakınlarının tesiriyle onlara cephe alarak 803 yılında bu sülaleyi ortadan kaldırdı.
Harun Reşid, İslam devletinin en büyük rakibi olan Bizans'a seferler yaptı, donanmayı güçlendirerek 790'da Kıbrıs ve Girit'i vurdu ve Antalya açıklarında karşısına çıkan Bizans donanmasını mağlup etti. Harun Reşid hilafetinin ilk döneminde Hazreti Ali'nin soyundan olan bazı isimlerle de mücadelede bulundu. Reşid, sık sık isyan çıkaran Magripli Berberileri kontrol etmek amacıyla bölgede iç işlerinde serbest bir valilik yönetimi kurdu.
