Anadolu'da bir Selçuklu izi: Mavi Medrese
Malazgirt Zaferi ile birlikte İslamlaşmaya başlayan Anadolu'nun bağrında İslam'ın en güzel nişaneleri bulunur. Milletimiz Resulullah'ın (SAV) "... Âlimler, peygamberlerin varisleridir..." hadisi gereğince medrese yapmaya, talebe yetiştirmeye büyük önem vermiştir. Sivas'taki silinmez Selçuklu izlerinden olan Gök Medrese yahut Mavi Medrese, bu anlayışın güzel bir karşılığıdır.
🔹 1071 yılındaki Malazgirt Zaferi'nin ardından Selçuklu orduları akınlarla Anadolu'nun içlerine girdi. Böylece Anadolu'nun İslamlaşma süreci başlamış oldu.
🔹 Kısa sürede Anadolu'nun pek çok noktası İslam kültür ve medeniyetinin nişaneleri ile doldu. İlmin temsili olan medreseler bu meyanda camilerin ardından en çok inşa edilen yapılardı.
🔹 İlmin nişanesi olarak kabul edilen yapılardan birisi de Sivas'ta bulunan ve Mavi Medrese, Gök Medrese, Sahibiye Medresesi isimleriyle bilinen eğitim yuvasıydı.
🔹 Mavi Medrese, Anadolu Selçuklu Sultanı III. Gıyaseddin Keyhusrev döneminde, vezir Fahreddin Ali b. Hüseyin Sahib Ata tarafından 1271'de inşa edildi.
III. Gıyaseddin Keyhusrev kimdir?
1259 - 1284 yılları arasında yaşadı ve 1266- 1284 yılları arasında Selçuklu sultanlığı yaptı.
🔹 Fahreddin Ali b. Hüseyin Sahib Ata, medreseyi Konyalı mimar Kaluyan'a yaptırttı. Mavi Medrese'nin kitabesinde "Amelü'l üstad Kaluyanu'l Konevi" ifadesi mevcut.
Mavi Medrese kitabesinden bir kesit:
"Ulu sultan, yüce şahlar şahı, dünya ve dinin yardımcısı Kılıç Arslan oğlu Keyhüsrev'in devleti zamanında yapılmıştır. Allah devletini daim eylesin."
Mimar Kaluyan kimdir?
13. yüzyılın ikinci yarısında yaşayan Kaluyan'ın Ilgın, Konya ve Sivas'ta eserleri vardır.
🔹 İki katlı, açık avlulu olarak tasarlanan medrese, dört eyvanlı plan düzenine göre inşa edilmişti. Ayrıca medresenin taç kapısı batı yönündeydi.
Taç kapı nedir?
Yapıların ana kapısı olan taç kapı; büyük, gösterişli kapılara verilen isimdir.
🔹 Medresenin en güzel, gösterişli kısmı taç kapısıydı. Kapı, medreseye abidevi bir hava kattığı gibi ilmin derecesini göstermesi açısından böyle tasarlanmıştı.
🔹 Medrese'ye "gök" yahut "mavi" sıfatını veren çiniler, girişin sağ tarafından bulunan medrese mescit bölümündeydi. Lakin zamanla ciddi bir kısmı tahribata uğradı.
🔹 Yapının iç ve dış cephe süslemelerinde çeşitli motifler mevcut. Bunlar; daire, bitkisel, yıldız, geometrik, hayat ağacı, kartal, şahin, nar, burç gibi sembollerdi.
