Edepler silsilesi: İslam
Yüce dinimiz İslam, bir edep silsilesidir. Ölçülü olmak, bazı kaidelere riayet etmek ve Allah Teala'nın yasakladığı kötülüklerden uzak durmak olarak adlandırılan edep kavramı, her Müslümanın hayatının merkezinde yer alır. Öyle ki bu mefhum için "İslam, edepten ibarettir..." denmiştir. İslam'da, Allah Teala'ya, Allah'ın Resulü'ne ve insanlığa karşı gösterilmesi gereken edepler vardır. İşte, dinimizde edep kavramı...
◾ Ölçüye riayet etmek olarak anlamlandırdığımız edep yüce dinimiz İslam'ın her dalında karşılan bulan bir kavramdır. İslam alimleri ilmin ön kabulü olarak belirledikleri edebi ilk çocukluk döneminden itibaren öğretme gayreti içinde olmuşlardır.
◾ Alimlerin en bilinenlerinden biri olan İbn Kayyım el Cevziyye bu geniş kavramı sınırlandırmış ve üç ana başlıkta toplamıştır. Bunlar Allah Teala'ya karı olan edep, Resulullah'a (SAV) karşı olan edep ve insanlığa karşı olan edeptir.
İbn Kayyım el Cevziyye kimdir?
1292 - 1350 yılları arasında yaşayan el Cevziyye, İslami ilimlerin pek çok dalında eser vermiş büyük bir müellifti.
◾ Allah Teala'ya karşı olan edep, kulun yaratıcına karşı sorumluluklarını fark etmesi ve bu bilinç ile hareket etmesidir. İnanç ve ibadetlerimiz Allah Teala'ya duyduğumuz edebin göstergesidir.
◾ Bu yönü ile Allah (CC) için yapılan edep kulluk bilincini de ifade eder. Biricik yaratıcımızın birliğini ifade etmek ve ibadetler ile onu tesbih etmek kulluk edebinin başlangıcıdır.
◾ Bu edep şekli yüce kitabımızda da kendini gösterir. Kur'an-ı Kerim'de Allah Teala'ya karşı olan edep, farklı yönleriyle öne çıkar. Burada Hz. Peygamber'in (SAV) atası Hz. İbrahim'i (AS) anabiliriz.
◾ Hz. İbrahim, Şuara Suresi'nde geçtiği üzere "Hastalandığımda O'dur bana şifa veren." buyurarak Allah Teala'ya karşı olan edebini göstermiştir.
◾ Allah Resulü'ne (SAV) karşı gösterdiğimiz edep evvela Hz. Muahmmed'in (SAV) Allah Teala'nın kulu ve peygamberi olduğunu kabul etmek, teslimiyet göstermek ve itaat etmektir.
"Allah ve Resûlü herhangi bir konuda hüküm bildirdikten sonra hiçbir mümin erkek ve kadının o konuda başka bir ter?cihe gitmesi asla söz konusu olamaz."
Ahzab Suresi 36. Ayet
Ahzab Suresi 36. Ayet Tefsiri
◾ Bir mümin erkek veya bir mümin kadının, Allah ve resulü bir emir ve hüküm verdiklerinde artık işlerinde bundan başkasını seçme hakları olamaz. Allah'ın ve resulünün emrine itaat etmeyenler doğru yoldan açıkça sapmışlardır.
◾ Ahzab Suresi 36. ayet Resul-i Ekrem'e (SAV) karşı sergilenmesi gereken tavrı izah eder. Bu hususta sahabe çok titizlik göstermiştir. Ashab-ı Kiram çok sevdiği Hz. Peygamberin (SAV) ardından dahi ona karşı gösterdiği edepten geri durmamıştır.
◾ Hz. Peygamber'in (SAV) sünnetlerine sıkı sıkıya sarılmak, emirlerini tutmak ve men ettiklerinden uzak durmak yine Resulullah'a (SAV) karşı gösterilen edebin sınırlarındandır.
