Esma-i Hüsna'nın kişiliğimiz ve ahlakımız üzerindeki etkisi - Fikriyat özel
Esma-i Hüsna kelime anlamıyla "en güzel isimler" demek... Rabbimizin isimlerinin, insanlar tarafından bilinebilenlerini içerir. Biliyoruz ki Rabbimizin her ismi bize yaşamımızı daha iyi anlamlandırmamız konusunda yardımcı olur. Fakat bunu idrak edebilmemiz için öncelikle Esma-i Hüsna'nın maneviyatını doğru okumamız gereklidir. Biz de bu minvalde Fikriyat ekibi olarak, yazarımız Fatma Bayram hocamızla, "En Güzel İsimler 99 Esma Sonsuz Mana" isimli kitabını ve Rabbimizin güzel isimlerinin kişiliğimiz ve ahlakımız üzerindeki etkisini konuştuk. Keyifli okumalar dileriz.
Programın tamamını izlemek için tıklayın
Özge Özkul: Sizi sosyal medyada sıkı takip eden okurlarınızdan biriyim. Yoğun bir ilim temponuz var. Fatma Bayram Hocamız şu an ne yapıyor?
💠
Fatma Bayram: 30 yıllık bir çalışmanın sonunda, pandemiyle birlikte emekli olmuştum, Diyanet İşleri Başkanlığı'ndan… Pandemi bize çok büyük bir alan açtı. Dijital dünyayı daha aktif bir şekilde kullanmamızı hızlandırdı. Ondan önce de ben ufak ufak denemeler yapıyordum ama pandemiyle birlikte -pek çok hocamız da bu mecraya girdiği için- ben de endişelerimden kurtulmuş olarak bir şeyler yapmaya çalışıyorum.
Programın tamamını izlemek için tıklayın
Elmalılı tefsirini anlatıyorum, çok uzun zaman önce başlamış bir proje... Fatiha Suresi'nden başladık, Rum Suresi'ni bitirdik, Lokman Suresi'ndeyiz. Bütün sureyi okumuyoruz, her sureden bir pasaj okuyarak 30. Cüz'e gelmeyi hedefliyoruz. Bu uzun vadeli bir hedef… 30. Cüz'ün Allah nasip ederse tamamını anlatmayı istiyorum.
Fatiha Suresi'ni dinlemek için tıklayın
Rum Suresi'ni dinlemek için tıklayın
Lokman Suresi'ni dinlemek için tıklayın
Emeklilikten sonra aslında yazıya birazcık ağırlık vermek istiyorum. Daha kalıcı bir şeyler bırakmak için… Yazmayı seviyorum; düşünüyorsunuz, araştırıyorsunuz, daha ciddi bir emek ve özenle ortaya bir şeyler koyuyorsunuz. Birkaç proje var, bir kısmı bitmek üzere bir kısmı daha yarı yolda…
💠
Özge Özkul: Bu yeni kitaplarınız da gelecek demek oluyor o zaman… 😊
Evet, inşallah.
Özge Özkul: Esma-i Hüsna ile ilgili çok merak edilen hususlar var. Ben bunlara geçmeden önce sizin yazdığınız kitapla ilgili konuşmak istiyorum. Esma-i Hüsna kitabını yazmaya nasıl karar verdiniz? Süreç nasıl gelişti? Neler hissettiniz yazdıktan sonra ve yazılma aşamasında?
💠
Fatma Bayram: Çok klişe bir deyim vardır. "Ben seçmedim, seçildim diye." Hakikaten Esma-i Hüsna'yı yazmaya seçildiğimi düşünüyorum. Yani çok büyük minnet duyuyorum Rabbime, bana bunu nasip ettiği için…
1990'da vaizliğe başladım. O dönemde kimse Esma-i Hüsna nedir, bilmiyor ve çok konuşulmuyorken; ısrarla Esma-i Hüsna'yı okumak gerektiğine, anlamak ve özümsemek gerektiğine her vaazımda bir cümleyle olsun temas ederdim. Çünkü görebildiğim kadarıyla insanların sosyal ve psikolojik sorunlarının dahi temelinde; Allah'ı doğru tanımamak doğru anlamamak doğru içselleştirememek var. Bir Allah inancı var ama muğlak veyahut kendi zihnimizde ürettiğimiz bir Allah inancı var. Nasıl bir Allah'a inanıyorsunuz? Mesela "Beni mutlaka affedecek!" Bakın, A'dan Z'ye bütün hayatınız değişir böyle düşündüğünüzde. Veyahut da "Ben artık affedilmem, o kadar kötü şeyler yaptım ki Allah beni affetmez!" Böyle düşünüyorsanız da bütün hayatınız A'dan Z'ye değişir.
Programın tamamını izlemek için tıklayın
Dolayısıyla bizim hem itikadi ve dini açıdan hem de ahlaki, sosyal ve kişisel açıdan Esma-i Hüsna'yı öğrenmeye; Rabbimizi orada anlatıldığı kadarıyla, teferruatıyla tanımaya; ruh ve akıl sağlığımız ile kişilik gelişimimiz açısından yani kemalimiz açısından, çok ihtiyacımız olduğunu, hep söyler ve ısrar ederdim.
Fatma Bayram'ın Fikriyat'ta yer alan tüm yazılarını okumak için tıklayın
Teferruat: Ayrıntı, ayrıntılar.
Fatma Bayram: 2014'tü yanılmıyorsam, - kendisine her zaman gıyabında çok çok teşekkür ediyorum çok minnet ediyorum ve dua ediyorum - Diyanet Yayınları'nda Lamia Abul hocamız beni aradı ve Diyanet aylık dergide her ay Esma-i Hüsna'dan birini yazmak istediklerini, benim bunu kabul edip, etmeyeceğimi sordu. Sanırım benim ısrarla Esma-i Hüsna demem kulağına gittiği için olabilir. Bilemiyorum, kendisine sormak lazım.
Ben çok zevkle kabul ettim. Her ay isimlerden birini yazdım. Yaklaşık 6 yıl kadar sürdü bu ve sonuna yaklaştığımızda - sanırım bir 20 isim kalmıştı- Huriye Martı Hocamız, şu andaki Diyanet İşleri Başkan Yardımcımız, yaptıkları bir toplantıda bunu kitaplaştırmaya karar verdiklerini söylediler.
Programın tamamını izlemek için tıklayın
Hakikaten benim bir girişimim olmadı, ben bunu yazmalıyım diye bir plan yapmadım, bir ön çalışma yapmadım. Sadece vaazlarda ısrarla söyledim, yıllarca ve Allah Teâlâ nasip etti. Bütün kalbimle inanarak söylüyorum, benim bakış açım bu konuda şudur: Rabbim acaba bende nasıl bir hayır gördü de bunu bana nasip etti? Şükür makamındayım.
Aslında çok kıymetli bir kitap değil bana sorarsanız, bütün o Esma-i Hüsna literatürü içerisinde tarihe geçilecek, anılacak bir kitap değil. Bana ait olan cümleler sayılıdır kitapta. Çünkü bu ihbari bir konu. Yani sizin fikir edebileceğiniz, yeni buluşlar yapabileceğiniz bir konu değil. Allah kendisini nasıl anlatmışsa öyledir Rabbimiz. Ve siz oraya bir şey ekleyemezsiniz bir şey çıkaramazsınız.
İhbari: Haber vermeyle ilgili
Özge Özkul: Esma-i Hüsna'yı doğru anlayabilmek için doğru kaynaktan okumak gerektiğini biliyoruz ama öncelikle Esma-i Hüsna'nın ne olduğunu bilmemiz gerektiğini düşünüyorum ben. Esma-i Hüsna nedir?
💠
Fatma Bayram: Bu şimdi bana bir hatıramı çağrıştırdı. Vaizliğin ilk yıllarında hiç unutmuyorum, Sahrayı Cedit'te Erenköy'de, Sahrayı Cedit Camii'nde vaaz vereceğim. Dedim ki; "bugün şirk çeşitlerini anlatayım." Anlattım, kendimce. Yaklaşık bir saat kadar sürecek vaaz. Son 15 dakikaya geldiğimde, cemaatten birisi dedi ki; "Hocam şirk ne demek?" Bu bizim ihmalimizdir. Bazı temel şeyleri herkesin bildiğini zannederiz ve tanımlamayız. Aslında tanımı bilmiyordur muhataplarımız.
Esma-i Hüsna, kelime anlamıyla en güzel isimler demek. Ve Rabbimizin isimlerinin, insanlar tarafından bilinebilenlerini içerir. Çünkü sınırsız sayıda ismi olduğunu bir Hadis-i Şerif'ten biliyoruz. Efendimiz (SAV) bir duasında; "Allah'ım Sana en güzel isimlerinle iltica ediyorum, hatta kendine sakladığın ve hiç kimseye söylemediğin isimlerinle de iltica ediyorum" der.
Cenab-ı Hakk'ın varlığının sonsuzluğu, tabi ki isimlerinin de sonsuzluğunu zorunlu kılıyor. Çünkü her isim, başka bir boyut demek. Onu sınırlayamayacağımıza göre isimleri de sonsuz, demektir bu.
Fatma Bayram: Benim ısrar ettiğim şurasıydı; insanlara "en iyi kimi tanıyorsunuz, tarif edin" desek, kaç tane nitelik sayabilirler? Ben düşünüyorum, en iyi bildiğim insanı tarif etmeye kalksam; 20 tane sayabilir miyim acaba? 20 tane ayrı özellik… 5-10 tane sayabilirim, belki çok dikkatli, analiz yeteneği kuvvetli birisi 20-25 tane saysın. Bu kadar bilebiliriz yani birbirimizi. Bu birincisi.
İkincisi; bu saydığımız niteliklerin hiç değişmeyeceği garanti mi? Ben şu anda diyelim ki çocuğumla, eşimle, annemle beraberim. Allah ömür verirse 30 yıl daha beraber olacağım. Bu 30 yıl içinde bu niteliklerin hiç değişmeyeceğini garanti edebilir miyiz?İnsanlar diyorlar ki mesela; "hiç tanıyamamışım, bunun içinden bambaşka biri çıktı" diyorlar.
Allah Teâlâ'nın en güzel isimlerini bilmek şu demek:
Bir; hiç kimseyi tanıyamayacağın kadar detaylı Rabbini tanıyabilirsin. İkincisi sana sürpriz yapmayacak. Yani ben Rauf'um demiştim ama şakaydı, demeyecek. Hiç değişmeyecek, dolayısıyla müthiş bir güven ilişkisi var. Rabbimin hiç değişmeyeceğini biliyorum.
Bir de en güzel isimlerin içerisinde celal isimleri de var. Kahhar nasıl en güzel isim oluyor? Cebbar nasıl en güzel isim oluyor? Bu celal isimlerini de en güzel isim diye nitelemenin zımnen anlamı: Allah'tan gelen hiçbir yaratılış, bizim için takdir edilen hiçbir şey çirkin değildir. Her şey çok güzeldir. Eğer ama O'ndan geldiyse…
Zımnen: Üstü örtülü olarak, kapalı bir biçimde, dolaylı olarak, dolayısıyla.
