Hadis ilminin tartışmasız otoritesi: İmam Buhari
Sahih hadisleri bir araya getirerek büyük bir sünnet müdafaasında bulunan İmam Buhari, Maveraünnehir bölgesinin, ilmi havzaya kazandırdığı önemli bir alimdir. Hayatı boyunca onlarca ilmi seyahat gerçekleştirerek hadisleri bizzat ravilerinden dinleyen Buhari, Efendimiz'in (SAV) en doğru sözlerinin bize ulaşmasını sağlamıştır.
📌 810 senesinde Buhara'da doğan İmam Buhari'nin asıl adı Muhammed b. İsmail b. İbrahim el-Cufi'dir. İmam Buhari olarak anılması Buharalı olması ve bu şehir üzerinden bir şöhret kazanması ile olmuştur.
📌 İlim ile yakından alakalı bir evde dünyaya gelen Buhari'nin babası İsmail, Malik b. Enes ve Abdullah b. Mübarek gibi büyük âlimlerden hadis ve muhtelif ilimler tahsil etmiş, Buhara'da tanınan bir zattır.
(x)Malik b. Enes kimdir?
(x)712-795 yılları arasında yaşayan büyük fıkıhçı ve muhaddistir. Fikirlerinden hareketle Malikilik ortaya çıkmıştır.
(x)Abdullah b. Mübarek kimdir?
(x)736-797 yılları arasında yaşayan, İmam-ı Azam'ın talebelerinden olan zahidliği ile öne çıkan büyük bir âlimdir.
📌 Yüce Allah Zümer suresinde "(Bu adam mı,) yoksa âhiret kaygısıyla ve rabbinin rahmetine nâil olma ümidiyle gece vakitlerinde secde ederek, ayakta durarak kendini ibadete veren kişi mi (daha iyi)?" De ki: "Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?" Doğrusu ancak akıl iz'an sahipleri bunu anlar." buyurarak ilmi övmüş, bilenlerin üstünlüğüne dikkat çekmiştir. Bu ayetten hareketle Müslümanlar, en şerefli rütbe olarak ilmi kabul edip, İslam şehirlerini birer ilim merkezine çevirmişlerdir.
(x)Zümer suresi 9. ayeti dinlemek ve mealini okumak için tıklayın
(x)Farklı seslerden Kur'an-ı Kerim meali dinlemek için tıklayın
(x)Birçok hafızın sesinden Kur'an-ı Kerim dinlemek için tıklayın
📌 İlk tahsiline küçük yaşlarda el-Bikendi ve el-Müsnedi gibi büyük hadis âlimlerinin yanında başlayan İmam Buhari, uzun yıllar boyunca nerede büyük bir hadis âlimi varsa oraya rıhle yaparak hadis ilminde derinleşme gayreti içinde olmuştur.
(x)Rıhle: Hadis rivayeti için çıkılan seyahat.
Buhari'nin faydalandığı ve ilim tahsil ettiği âlimler şöyledir;
Bağdat ➡ Ahmed b. Hanbel
Mekke ➡ Humeydi
Basra ➡ Muhammed b. Abdullah ve Haccac b. Minhal
Belh ➡ Mekki b. İbrahim ve Kuteybe b. Said
Dımeşk (Şam) ➡ Ebu Müshir
Kufe ➡ Âdem b. Ebu İyas, Ubeydullah b. Musa, Ebu Nuaym Fazl b. Dukeyn
Medine ➡ İsmail b. Ebu Üveys
Merv ➡ Abdan b. Osman
Mısır ➡ Said b. Ebu Meryem, Abdullah b. Yusuf, Asbag b. Ferec
Nişabur ➡ Yahya b. Yahya el-Minkari
📌 İmam Buhari rıhleler neticesinde binden fazla muhaddisten bizzat hadis dinleyerek bu hadisleri yazıya geçirmiştir. Bu yolculukların sonunda "el Camiu's Sahih" adını verdiği büyük eserini ortaya koymuştur.
📌 İmam Buhari'ye göre hadis ilmi ile iştigal etmek bizzat Efendimiz (SAV) ile beraber olmanın yoludur. Bu kutlu yol uğruna Buhari yolculuklar yapmış, hadisleri bir araya toplamıştır.
📌 9. Yüzyıl artık ümmette bölünmelerin başladığı, yanlış fikirlere sahip fırkaların teşekkül ettiği bir devirdir. İmam Buhari bu ortamda sünnete bağlılığın çok önemli olduğunu dile getirerek etraftaki bilgi kirliliğini gidermek için rıhle yoluyla sahih hadisleri toplamaya başlamıştır.
📌 Buhari'nin bu çabası Efendimiz'in (SAV) sözlerinin kötü ellere düşmesini önleyerek ehl-i sünnet kalesinin elini güçlendirmiştir. Ümmet artık bilfiil sahih hadisleri okuyarak amel etme imkânına kavuşmuştur.
📌 İmam Buhari "el Camius Sahih"i ile birlikte insanları sünnet etrafında toplanmaya davet eder. Niyetlerin ne denli önemli olduğunu insanlara anlatarak artık hangi hadis Efendimiz'e (SAV) ait, sorunsalını bertaraf eder. VAV TV'de yayınlanan "Hadis Günlüğü" programında bu hususa değinen Prof. Dr. Zekeriya Güler "Hadis'in metin bölümünde Efendimiz'in (SAV) sözleri ile yüzleşiyoruz. İmam Müslim'in ifadesiyle İmam Buhari bütün hadisler konusunda tabiptir. Buhari, "Seyyidül muhaddisin" olarak isimlendirilir, hadisin tüm veçhelerine, boyutlarına, isnadına, metnine muradına, fıkhına her bakımdan nüfuz etmiş olan bir âlimdir. Buhari'nin ilk hadisi Ömer b. Hattab (RA) ile başlar. Niyet ile alakalı olan bu hadis Sahih-i Buhari'nin ne denli temiz bir niyetle kaleme alındığını kanıtlar niteliktedir." cümleleri ile İmam Buhari'nin ne denli büyük bir âlim olduğunu ifade ederek, İmam Buhari'nin sünneti koruma anlamında ne kadar çabaladığını anlatmıştır. Buhari, eseri ile beraber İslam dünyasında var olan "Bu hadis doğru mu?" sorusuna delilleri ile beraber bir cevap vermiştir. Bu cevapların nihayetinde ortaya çıkan "el Camiu's Sahih" bugün dahi Müslümanların Kur'an-ı Kerim'den sonra en çok rağbet gösterdiği kaynaktır.
📌 İmam Buhari tüm tekliflere rağmen hiçbir resmi görevi kabul etmemiş, devlet adamlarına herhangi bir yakınlık göstermemiştir. Ona göre; ilim kimsenin ayağına gitmeyen büyük bir şereftir. Kendisine gelen tekliflere "buyrun meclisimize katılın" diye cevap verir.
📌 Hayatının ciddi bir bölümü ilmi seyahatlerle geçtiği için abidane ve zahidane bir yaşam tarzını benimsemiştir. Onun için bir hadis almak için Belh'ten Kahire'ye gitmek bir zorunluluk değil şereftir. Efendimiz (SAV) ile mülaki olmak olarak algıladığı hadis ilmi onun hayatını adadığı, büyük bir sevgi duyduğu yegane ilimdir.
