İmam-ı Azam’ın takvası
İslam düşünce tarihi pek çok alimin, düşünürün ve edebiyatçının katkıları ile ilerledi. Bu isimler arasında İslam fıkıh tarihinin büyük fakihlerinden biri olarak kabul edilen İmam-ı Azam yer alır. Hayatı boyunca ilim yolunda münzevi bir yolcu olan Ebu Hanife, fıkhi meselelerde bir mezhep oluşturacak derecede geniş bir ilmi miras bıraktığı gibi aynı zamanda takva ehli olması ile de bilinirdi.
Ebu Hanife'nin doğumu
🔶 Büyük müctehid hicretin 80. yılında miladi olarak 699 tarihinde Irak şehirlerinden Kufe'de doğar. Doğduğu tarih ve yaşadığı bölge nedeniyle Medine'de kurulan İslam Devleti'nin yansımaları hala tazedir.
🔶 Torunları Ömer ve İsmâil'in belirttiklerine göre nesebi Nu'mân b. Sâbit b. Zûtâ b. Mâh'tır. Aslen Arap olmadığı kesin olan Ebû Hanîfe'nin dedelerinin Fars kökenli olduğu rivayet edilir. Türk olduğunu iddia edenler de vardır.
🔶 Küçük yaşta Kur'an-ı Kerîm'i ezberleyerek ilim tahsiline başlar. Eğitim hayatında çok sayıda alimden istifade eder. Yetişmesinde en çok emeği geçen hocası Hammâd'dır. Tahsilinin ilk yıllarında daha çok akâid ve kelam konularına yönelir. Daha sonraki yıllarda ise fıkıh alanıyla ilgilenir ve bu alanda yoğunlaşmaya başlar.
🔶 Ebû Hanîfe fıkhî ve itikadî mezheplerinin yeni yeni teşekkül ettiği bir zamanda yaşar. Fıkıh alanında yaptığı büyük çalışmalar ve yetiştirdiği çok sayıda öğrenciyle günümüze değin etkisini sürdüren büyük bir ilim mirası bırakır.
Hanefi lakabı
🔶 Asıl adı Nu'man b. Sâbit'tir. Üstad olması, hukuki düşüncede ve fıkıh alanında çığır açması nedeniyle İmam-ı Azam yani büyük imam olarak bilinir.
🔶 Künyesi Ebu Hanife olarak zikredilse de Hanife adında bir kızı ve Hammad adında bir oğlundan başka çocuğu yoktur. Bu şekilde anılmasının sebebi Iraklılar arasında "Hanife" denilen bir yazı hokkasını yanında taşıması veya hanif kelimesinin haktan ve istikametten ayrılmayan bir kimse anlamına gelmesinden ötürü olduğu söylenir.
Hanefi mezhebi
🔶 Büyük müçtehidin öncülüğünde başlayan ve daha sonra talebeleriyle gelişip yaygınlaşan, sünni fıkıh ekollerinin ilki olan bu fıkıh anlayışı, ona nispetle "Hanefi Mezhebi" olarak anılır.
🔶 İmam-ı Azam'ın ders halkalarında yetişen talebelerin sayısının dört bini aştığı ve bunlardan kırk kadarının ictihad derecesine vardıkları nakledilir.
Ailesi ve yaşamı
🔶 Ebû Hanîfe ticaretle uğraşan varlıklı bir ailenin çocuğudur. Kendisi de ilim öğrenmeye başlamadan önce kumaş tüccarlığı yapmıştır. Kûfe'de bir dükkânının bulunduğundan söz edilir.
🔶 İlim hayatına atılınca ticaret işini ortakları aracılığıyla sürdürür ve ihtiyaç sahiplerine bolca maddî yardımlar yapar.
