Kutlu bir dünyaya geliş: Mevlid Kandili
Mevlid Kandili, Peygamber Efendimizin (SAV) dünyamızı şereflendirdiği mübarek bir gündür. Her yıl Müslümanlarca kutlanan bu mübarek gün vesilesiyle kıymetli Fikriyat yazarı Zekeriya Erdim ile yaptığımız söyleşiden değerli notları sizler için hazırladık... Mevlid Kandili'nin önemi nedir? Mevlid Kandili hangi coğrafyalarda kutlanır? Mevlid'i nasıl anlamalıyız?
💠 Peygamber Efendimizin (SAV) doğum yıl dönümü münasebetiyle anma, kutlama etkinliklerine ve bu vesilelerle yazılmış şiir, nesir tarzındaki metinlere genel bir kavram olarak "mevlid" denir. Ancak sonraki dönemlerde bizim içinde yaşadığımız süreçlerde dahil, sadece Peygamber Efendimizin (SAV) doğum yıl dönümü değil; birilerinin ölüm yıl dönümlerinde değişik vesilelerle yapılan, hatırlama, yad etme, dua etme ve arkasından birtakım salih ameller işleme tarzındaki uygulamalarında adı da mevlid haline gelir.
Kıymetli Fikriyat yazarı, Zekeriya Erdim kendisiyle Mevlid Kandili üzerine yaptığımız söyleşide şunları aktardı:
💠 Mevlid uygulamalarına, Resulullah'ın (SAV) hayatta olduğu dönemde rastlanmaz. Ondan sonraki dört halife, Emeviler ve Abbasiler döneminde de bulunmaz. İlk defa Mısır'da Fâtımî Devleti kurulduğunda "mevlid geleneği" ihdas olur. Fâtımîler'in yönetici kadrosu Peygamber Efendimizin (SAV) soyundan olduklarını iddia eder ve onu şanına yakışır biçimde anmak istedikleri için böyle bir geleneği ihdas ederler.
💠 Mevlid Kandili, Eyyubiler döneminde bir ara kaldırılır ve devletin gündeminden çıkar. Sonra Selahaddin Eyyubi'nin kayınbiraderi, aynı zamanda Erbil atabeyi olan bir yönetici döneminde tekrar kutlanmaya başlanır, Mevlid Kandili.
💠 Memlukler döneminde de ihtişamlı olarak Mevlid kutlamaları devam eder.
💠 Mevlid kutlamalarının yapılmadığı coğrafyalarda vardır. Mesela Kuzey Afrika bölgesindeki Müslümanlar, önceleri böyle bir uygulama yapmazdı. Daha sonra Müslüman halk, Hristiyanların belli günlerine tevessül etmemesi, kendi medeniyetimize ait bir gelenek olması için Peygamber Efendimizin (SAV) doğum yıl dönümlerinde mevlid uygulamalarına başlar.
💠 Tabi bu uygulamaları zamana, mekana, yönetici ve halkın tutumuna göre farklılık göstediği göz ardı edilmemelidir. Ana eksen olarak dini muhtevalı, İslam inancının ve yaşayışının bir yansıması olacak şekilde, Peygamber sevgisinin ifadesi edecek şekilde anmalar yapılır. Kur'an okunur, ilahiler söylenir, zikirler çekilir yemekler ve tatlılar ikram edilir. Bazı yerlerde sivil inisiyatif şeklinde halkın anma ve kutlama etkinlikleri olarak icra edilirken bazı yerlerde devlet protokolü haline getirilerek Peygamber Efendimiz (SAV) resmi tören ile anılır.
✒️ Fikriyat yazarı Zekeriya Erdim ile Mevlid Kandili'nin önemini ve geçmişten günümüze nasıl kutlandığını konuştuk.
— Fikriyat (@fikriyatcom) October 7, 2022
📎İşte kutlu bir dünyaya geliş: Mevlid 🌙#MevlidKandili pic.twitter.com/mEeXAphk37
💠 Mevlid kutlamalarını, Türk-İslam tarihinde Osman Gazi dönemine kadar götürenler olmakla birlikte genel kabule göre Kanuni Sultan Süleyman devrinde sarayın gündemine girer. III. Murad zamanında da resmi tören haline getirilir. Cumhuriyet'in ilanı sırasında pek çok dini gelenekle birlikte kandil kutlamaları da iptal edilir, sadece Ramazan ve Kurban Bayramı devletin resmi kabulleri arasında kalır. Onun dışındaki dini gün ve gecelerle, ilgili anma ve kutlamalar iptal edilir.
💠 Son yıllarda Mevlid Kandili yeniden öncelikli bir gündem haline gelir. Diyanet İşleri Başkanlığı ile Türkiye Diyanet Vakfı'nın iş birliği ile Kutlu Doğum Haftası'na dönüşür. Hatta Kutlu Doğum Haftası etkinlikleri, resmi sınırlarımızın dışında kalan ama gönül coğrafyamızın içinde kalan toplumlara da taşınarak götürülür. Oralarda da belli etkinlikler yapılmaya başlanır. Dolayısıyla mevlid geleneğinin cemaziyelevveli bugüne kadar yapılan uygulamalardan, yazılı belgelere; arşiv, kütüphane kayıtlarına geçen kayıtlardan anlaşıldığına göre mevlid kutlamalarının dini, sosyal ve siyasi yönü var. Dini yönden ibadet gibi görülür.
💠 Mevlid kutlamalarında, İslam inancının yaşayışının ve peygamber sevgisinin tazelenmesi, yeni nesillere aktarılması bilgi, bilinç düzeyinin geliştirilmesi gibi amaçlara yönelinir. Sosyal yönden, aynı millete mensup olmanın temel değerlerinden, dayanaklarından birisi olan dindir. Kandil kutlamaları ile insanlar ortak duygu, düşünce ve davranış reflekslerini geliştirir. Devletle, millet arasında yakınlaşmaya vesile oluyorlar. Toplumla, fert arasında yakınlaşmaya vesile olur. Dolayısıyla sosyal yönden de öncelikli ve önemli bir uygulama haline gelir.
💠 Siyasi yönden de değişik zamanlarda değişik yöneticiler tarafından toplum nezdinde imaj ve itibar sahibi olmak ya da sahip olunan imaj ve itibarı korumak amacıyla ilgi ve hassasiyet göstergesi olarak değerlendirilmiş, yani hakikaten benimseyerek anmaları, kutlamaları destekleyenler ve kutlayanlar olmakla birlikte, siyaseten toplumun beklentilerine uygun düşmek için yapanlar da olur.
Peygamber Efendimizin dünyay teşrifi: Mevlid kandili
https://www.instagram.com/p/CjaODlTDl3Y/
