Osmanlı'nın Kıbrıs'taki mührü: Büyük Han
Müslümanlar tarih boyunca fethettikleri bölgelere İslam mührünü kazıdılar. Osmanlı döneminde Kıbrıs'ta inşa edilen tarihi Büyük Han, klasik Osmanlı han mimarisinin temel nişanelerini taşıyor. KKTC'nin başkenti Lefkoşa'da bulunan Büyük Han, yerli ve yabancı pek çok ziyaretçinin yegane durağı oluyor.
◾ Açmak ve güzelleştirmek manasına gelen fetih, İslam ordularının ehl-i salib yürüyüş sebebidir. Müslümanlar "ila-yi kelimetullah" anlayışı ile hareket ederek fetihler gerçekleştirdiler.
◾ Buradaki maksad; beldeleri, insanları özgürleştirmek ve tebliğ faaliyetini zirve noktasına taşımaktır. Tarih boyunca Akdeniz'in en önemli adası olan Kıbrıs da fetih hareketlerinden nasiplenen mümtaz bir adadır.
◾ Akdeniz için stratejik ve kültürel bir merkez olan Kıbrıs, Hz. Osman'ın (RA) halifeliği döneminde Müslümanlık ile tanıştı. Müslümanların da yerleşmesi ile beraber ada, kozmopolit bir hüviyete büründü.
◾ Lakin ilerleyen yüzyıllar boyunca Ada'nın daimi olarak el değiştirmesi ortaya politik ve sosyal anlamda bozuk bir düzenin çıkmasına vesile oldu.
◾ Osmanlı Devleti 1571 senesinde Kıbrıs'ı fethettikten sonra büyük bir imar hareketine girişti. Bu anlayış aynı zamanda toplumsal bütünleşme, ticaret ve hoşgörüyü de besleyen bir hareketi temsil eder.
◾ Çünkü imar hareketleri bir şehirde huzurun tesis edilmesi için gereken ilk adımdır. Kıbrıs'a inşa edilen meşhur "Büyük Han" da bu mümtaz anlayışın bir tezahürüdür.
◾ Bir 16. yüzyıl eseri olan Büyük Han, "Han-ı Cedid" ve "Alaiyeliler Hanı" olarak da bilinir. Yüzyıllar boyunca ticaret erbabının merkezi olan Han, bazı zamanlar kimsesizlere de hizmet vermiştir.
◾ Bilhassa Kıbrıs İç Savaşı döneminde pek çok amaca matuf olarak kullanılan yapı aynı zamanda tarihe tanıklık etmesi bakımından da mühimdir.
Kıbrıs'ı 70 bin şehit ve bir donanma kaybederek fethetmiştik
◾ Lefkoşa'nın merkezinde yer alan Han, Osmanlı sosyal düzenine göre Kıbrıs'ın tam merkezinde bulunur. Lakin bunca özelliğe rağmen Han'ın bir kitabesi bulunmamaktadır.
◾ Kitabe'nin bulunmaması Büyük Han'ın tam olarak hangi tarihte yapıldığını muğlak bırakıyor. Bir süre sonra aynı muhitte inşa edilen Kumarcılar Hanı sebebiyle yapı Büyük Han olarak anılmaya başlanır.
