Peygamberimizin döneminde gerçekleştirilen eğitim faaliyetleri
Peygamber Efendimiz ve müminler, Allah'a iman etmeleri ve İslam dinini kabul etmeleri nedeniyle Mekke'deki müşriklerden pek çok zulüm gördüler. Bu eziyetlerin dozu gün geçtikçe daha da arttı. Hicret, İslam tarihinin en önemli dönüm noktası oldu ve Medine'de İslam dininin güçlenmesini, daha geniş kitlelere yayılmasını sağlayacak faaliyetler özgürce gerçekleştirildi. Bu faaliyetlerden biri de eğitimdi. İslam'ın doğru anlatılması, yeni nüzul olan ayetlerin tebliği ve dini emirlerin ashaba aktarılması bakımından Medine'de pek çok ilim meclisi kuruldu.
Hadise sadece bir mekân değişikliği boyutunda kalmamış, İslam'ın daveti, faaliyeti, siyaseti ve eğitimi açısından da bir dönüm noktası olmuştur. Hicret'ten sonra muhacirlerle ensar arasında tam bir kaynaşma ve dayanışma sağlanmıştır.
Bunun dayanışmada İslam'ın telkin ettiği kardeşlik anlayışı kadar Peygamberimiz tarafından gerçekleştirilen "muâhât" uygulaması önemlidir. Bu uygulama Hicret'ten hemen sonra gerçekleştirilmiş ve Resûl-i Ekrem, ensarla muhacirleri bir araya getirerek her muhacir için ensardan bir kardeş tayin etmişti.
Mescid-i Nebevî'nin yanında bazı evlerde de eğitim ve öğretim faaliyetleri yapılıyordu. Mescid-i Nebevi ibadet mekânı olmanın yanında, askeri işlerin müzakere edildiği, elçilerin kabul edildiği, bazen de duruşmaların yapıldığı idari ve resmi bir kurum niteliğindeydi.
Kuruluşundan itibaren Mescid-i Nebevi'de ilim meclisleri ve ilim halkaları oluşturulmuştu. Peygamber, ashabına dini dünyevi her alanda bilgiler vermiş; bu anlamda mescid, yaygın eğitimin yapıldığı bir okul işlevi görmüştü.
Peygamberimizin Hicret'ten sonra Medine'de gerçekleştirdiği faaliyetler
Ayrıca Peygamberimizin Bedir Gazvesi'nde esir alınan müşriklerden okuma yazma bilenleri on Müslümana okuma yazma öğretmesi şartıyla serbest bırakması da onun ilme verdiği önemi gösterir.
Resûl-i Ekrem'in İslâm'ı tebliğ görevinin ibadetlere ve beşerî ilişkilere ait hükümleri bildirme ve öğretme yönü ağırlıklı olarak Medine döneminde gerçekleşmişti.
Peygamberimiz burada kaldığı esnada ensar ve muhacirler de kendisini sık sık ziyaret ediyordu. Bu ziyaretler esnasında Rasûlullah ashabına dini-dünyevi her alanda nasihatler veriyordu.
Vahyolunan ayet-i kerimeleri onlara burada bildiriyor, dinin emirlerini burada öğretiyordu. İslam'ın büyük muallimi huzurunda bütün ashab, öğrenci durumundaydı. Eyyûb el Ensarî'nin evi de bir ilim yuvası olarak İslam'a hizmet etti.
