Arama
Peygamberimizin kutlu doğumunun edebiyata yansıması: Mevlid
Müslümanlar tarih boyunca Peygamberimize karşı olan sevgilerini türlü şekillerle ifade etmiş ve edebi eserlerini de bunlara göre şekillendirmişti. Peygamberimiz Hz. Muhammed'in doğumunu esas alan mevlid türü de bunlardan biriydi. İlk örneklerine Arap edebiyatında rastlanan bu tür, çok geçmeden edebiyatımızda da kendisini gösterdi. Süleyman Çelebi, kaleme aldığı Vesiletü'n-Necat isimli eseriyle mevlid türünde bir çığır açtı ve eser, halk arasında özel dini gün ve gecelerde asırlarca dilden dile dolaştı. Peki, mevlidin edebiyatımızdaki gelişim süreci neydi? Vesiletü'n-Necat kültür ve edebiyatımızda ne tür etkilere yol açtı?
Mevlid, Peygamberimizin kutlu doğumunu anlatan eserlerin ortak adıdır. Mevlid kelimesi, "doğum yeri ve zamanı" anlamına gelir.
📌Mevlid, Türklerin İslam'ı kabul etmesinden bir edebi tür olarak sonra ortaya çıktı. Bu türün ilk örneklerine Arap edebiyatında rastlanır. Arap edebiyatında karşımıza çıkan mevlidler çok geçmeden Türk edebiyatındaki yerini de aldı.
📌Peygamber sevgisi kültür, tarih ve edebiyatımızda her daim ön plandaydı. Yazarlar ve şairler yüzyıllar boyunca Allah ve peygamber sevgisinin verdiği coşkunlukla nice eserler kaleme aldılar.
📌Peygamberimize hürmetin ve sevginin bir ifadesi olan naat, mevlit, siyer, miraciye, şefâatnâme, hilye, şemâyil, kırk hadis bunlardan yalnızca birkaçıydı…
Mevlid Kandili'nde ne oldu? Mevlid Kandili'nin faziletleri nelerdir?
📌Bu türlerin içerisinde mevlidlerin ise ayrı bir yeri ve önemi vardı. İslam dininin yaygınlaşmasıyla bu türe olan ilgi de farklı medeniyetler tarafından artış gösterdi.
Tarihte ilk mevlidler 10. yüzyılda Arap edebiyatında görülmeye başlandı.
📌Mevlidin edebiyatımızdaki konumu dini türler içerisinde her daim ön sıralarda oldu. Dini içerikler arasında sayı bakımından en zengin literatüre sahip türdü. 15. Yüzyılda Süleyman Çelebi'nin yazdığı Mevlid'in çok sevilmesi ve geniş kitlelere ulaşmasının da türün yaygınlaşmasında büyük bir rolü vardı.
Süleyman Çelebi'nin yazdığı Vesîletü'n-Necât adlı mesnevinin ilk mevlid olduğu görüşü yaygın bir kabuldü.
📌Fakat öncesinde Türkçe yazılmış mevlid benzeri eserlerin varlığı da söz konusuydu.
📌Bunlardan biri de Ahmed Fakihi'nin kaleme aldığı tasavvuf manzumesi olan Çarhnâme'ydi. Nitekim Süleyman Çelebi'nin eserinde de Çarhname'dekine benzer ifadeler yer alıyıordu, şairin bu eserden etkilenmiş olduğu düşünülmekteydi.
📌Erzurumlu Darîr'in yazdığı manzum-mensur eseri Tercüme-i Siyer-i Nebî de yer yer mevlidi hatırlatmaktaydı. Vesîletü'n-Necât'ın bazı yerleri de Darîr'in eseriyle ciddi benzerlikler göstermekteydi.
📌Bu sebeplerle Dari'nin eserinin Türk edebiyatındaki ilk mevlid metni olması gerektiği ileri sürülmüştü.