Türk-İslam tarihinde Halep
Halep, dünya tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan kadim bir beldedir. Değişen ve gelişen dünyada bu şehir, pek çok savaş ve barış sahnesine şahitlik yapmıştır. Emeviler'den Eyyûbilere, Selçuklu Devleti'nden Osmanlı İmparatorluğu'na kadar farklı devlete de ev sahipliği yapmıştır. Yıllardır bir türlü paylaşılamayan Halep kentinin Türk-İslam tarihindeki yeri ve önemini araştırdık...
◼ Yakın zamanda özgürlüğüne kavuşan Halep, Türk-İslam tarihinde 637 yılında İyaz b. Ganm tarafından fethidilir. İslam'ın ilk dönemlerinde hakimiyet altına alınan Suriye bölgesi, oldukça stratejik bir noktada yer aldığı için, pek çok savaşa sahne olmuştur.
◼ İyaz b. Ganm döneminde Mescidü'l- Etras yani "Kalkanlar Mescidi" gibi kıymetli yapılar inşa edilmiştir. Emeviler döneminde, bu şehre oldukça değer verilse de hiçbir zaman ne siyasi ne de idari bir merkezleri olmuştur.
İyaz b. Ganm kimdir?
İslam döneminde yaşayan ünlü kumandan ve sahâbîdir.
Emeviler
Emeviler, 632-661 arası hüküm süren Müslüman Arap devletidir.
◼ Mimari ve iktisadi açıdan oldukça gelişmiş olan bu şehir, Emevi Devleti'nin yıkılmasından sonra Suriye'nin diğer kentleri gibi ihmal edilmiştir. Emevilerin yıkılmasının ardından, 878 yılında Halep'i, Mısır valisi Ahmed b. Tolun istila eder.
◼ Bu durum çok uzun sürmez, Abbasiler 884 senesinde şehri geri alır. Halep, 903 yılında Karmatiler tarafından kuşatılır, 936 senesinde ise İhşidilerin eline geçer.
Ahmed b. Tolun kimdir?
Ahmed bin Tolun, 868-905 yılları arasında Mısır ve Suriye'yi yöneten Tolunoğulları hanedanının kurucusudur. Aslen bir Türk köle askeri olan İbn Tolun, 868'de Abbasi valisinin vekili olarak Mısır'a gelmiş ve Mısır valisi olmuştur.
◼ İhşidilerin kurucu ve hükümdarı olan Muhammed b. Tuğç, Halep'e vali olarak Benî Kilâb reisini atamıştır. Fakat o dönemde, güzelim şehir büyük bir tahribata maruz kalır.
İHŞİDİLER KİM?
◼ Türkistan'dan Bağdat'a gelen bir Türk ailesi olan İhşîdîler Hanedanı diğer adıyla Akşitler, 935'ten 969'a kadar Mısır, Filistin ve Suriye yöneten devlettir. İhşidiler, bir Türk Memlûk ailesidir.
◼ Güzide kentin yaşadığı tahribattan sonra Hamdânî Emîri Seyfüddevle, Kâfûr el- İhşîdî'nin valisi olan el- Mü'nis ile barış antlaşmasının ardından Halep'in hakimi olur.
◼ Ardından şehri Hamdânîler'in başkenti olarak tayin eder. Seyfüddevle, Halep'i başkent olarak ilan ettiği günden itibaren, Bizans'ın tüm saldırılarından canı pahasına bu kadim beldeyi korumuştur.
◼ Fakat tüm direnişe rağmen Nikephoros Phokas 962 senesinde Halep'i ele geçirmiştir. Uzun yıllar Hamdâniler ve Bizans arasında şehir için saldırılar yaşanır.
◼ Bu kargaşa ortamını fırsat bilen Fâtimîler, 1014 yılında Halep'i işgal eder. Fakat kentin kaderi tüm bu yaşananlar ile sınırla kalmayacak daha çok değişecektir.
Nikephoros Phokas kimdir?
II. Nikiforos Fokas olarak da bilinen Phokas, 963-969 arasında Bizans imparatoru olmuş bir isimdir. 10. yüzyılda Müslüman devletlere karşı elde ettiği askerî başarı, Bizans İmparatorluğu'nun yeniden güçlenmesini sağlamıştır.
