Yedi helak edici günah nedir? Büyük günahlar hangileridir?
Günah, en basit tanımıyla ilahi emir ve yasaklara aykırı olan fiil ve davranışları ifade eden bir terimdir. Allah, emir ve yasakları Kur'an-ı Kerim'de bildirmiş; Peygamber Efendimiz ise hadis-i şeriflerinde insanlara bu anlamda rehber olmuştur. Resul-i Ekrem büyük günahları sıralamış; günahların en büyüğünün "Allah'a ortak koşmak" olduğunu haber vermiştir. Peki, yedi helak edici günah nedir? Büyük günahlar hangileridir?
Farsça bir sözcük olan ve "suç" manasına gelen günah, dini bir kavramdır. Kutsal ile bağlantılı olan dinin en temel unsurlarından biri olan günah kavramı, tüm dinlerde var olan bir yapıdır.
🔸 Bu nedenle kutsalın söz konusu olduğu her yerde kutsalla ilgili emir ve yasakların bulunması da doğal karşılanmaktadır.
🔸 Günah, verilen emirlerin yerine getirilememesi ya da konulan yasakların çiğnenmesi durumunda ortaya çıkan dini, ahlaki ve vicdani sorumluluk gerektiren bir olgudur.
🔸 Beşeri kural ve kanunların ihlal edilmesi durumu "suç" olarak nitelendirilirken; dini alandaki hata ve aşırılıklar "günah" olarak adlandırılır.
🔸 Günah ferdî bir davranış olmakla birlikte, kişinin günaha doğrudan ya da dolaylı olarak dâhil olması, başkasını günaha sevk etmesi, teşvik ya da tasvip edip günahı övmesi, günah işleyeni uyarmaması ya da engel olmaması, kötülük işleyenleri koruması, bireyi başkalarının günahlarından da sorumlu kılmaktadır.
(x) 🔊 Dr. Hüseyin Kayapınar'ın anlatımıyla "Günah nedir?" başlıklı podcasti dinlemek için tıklayın.
İslam dininde günah konusu, tövbesiz affedilip edilmemesine ve hakkı çiğnenen muhatabına göre sınıflandırılır.
Bu doğrultuda günahlar niteliği açısından büyük ve küçük olmak üzere ikiye ayrılır. Bu ayrım Kur'an-ı Kerim'de de yer alır; ancak büyük ve küçük günahların neler olduğuna dair muhtevaya değinilmez:
🔸 "Eğer size yasaklanan büyük günahlardan kaçınırsanız sizin küçük günahlarınızı örteriz ve sizi değerli bir yere koyarız."
(x) 📕 Nisâ suresi 31. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x) 🔊 Nisa suresini dinlemek için tıklayın.
🔸 "Artık kitap (amel defteri) ortaya konmuştur; suçluların, onda yazılı olanlardan korkuya kapılmış olarak, "Vay halimize! Bu nasıl kitapmış! Küçük-büyük hiçbir şey bırakmaksızın hepsini sayıp dökmüş!" dediklerini görürsün. Böylece yaptıklarını karşılarında bulmuşlardır. Rabbin hiç kimseye haksızlık etmez."
(x) 📕 Kehf suresi 49. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x) 🔊 Kehf suresini dinlemek için tıklayın.
🔸 "Onlar büyük günahlardan ve hayâsızlıklardan kaçınırlar, öfkelendiklerinde dahi bağışlarlar."
(x)📕 Şûrâ suresi 37. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x) 🔊 Şûrâ suresini dinlemek için tıklayın.
🔸 "Göklerde ve yerde ne varsa Allah'ındır. Sonunda O, kötülük yapanlara işlediklerinin cezasını verecek; iyilik yapanları, ufak tefek kusurlar hariç, büyük günahlardan ve çirkin işlerden kaçınanları ise daha güzeliyle ödüllendirecektir. Şüphesiz rabbinin bağışlaması çok geniştir. Sizi topraktan yarattığı zamanki halinizi de, annelerinizin karınlarında cenin olarak bulunuşunuzu da en iyi bilen O'dur. Şu halde kendinizi temize çıkarmayın! Kimin günahtan sakındığını en iyi bilen O'dur."
Allah, Kur'an-ı Kerim'de kullarını "büyük günahlardan kaçınırsanız sizin küçük günahlarınızı örteriz"* ayetiyle müjdelemiştir.
(x) 📕 * Nisâ suresi 31. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x) 🔊 Nisâ suresini dinlemek için tıklayın.
🔸 Bu büyük günahların neler olduğu konusunda Kur'an-ı Kerim'de bir ayrım yapılmamıştır.
🔸 Büyük günahlardan sakınıldığı takdirde müminlerin şerefli bir yere yerleştirileceği haber verilmiştir.
🔸 Zira ahirette büyük ve küçük günahları kapsayan bütün işlerin yazıldığı amel defterinin kişinin karşısına çıkarılacağı bildirilmiştir.
"Artık kitap (amel defteri) ortaya konmuştur; suçluların, onda yazılı olanlardan korkuya kapılmış olarak, "Vay halimize! Bu nasıl kitapmış! Küçük-büyük hiçbir şey bırakmaksızın hepsini sayıp dökmüş!" dediklerini görürsün. Böylece yaptıklarını karşılarında bulmuşlardır. Rabbin hiç kimseye haksızlık etmez."
(x) 📕 Kehf suresi 49. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x) 🔊 Kehf suresini dinlemek için tıklayın.
🔸 Günahların hepsi eşit değildir. Büyük günah olarak nitelendirilen eylemler; Allah'ın yapılmasını yasakladığı her fiil, dinen yasaklandığı konusunda kesin delil bulunan suç, hakkında dünyevi ve uhrevi ceza öngörülen davranış olarak tanımlanmıştır.
🔸 İşlendiği zaman kulu büyük vebal altına sokan, hem Allah katında hem de insanlar arasında şerefini zedeleyen günahlar Allah Resulü (sav) tarafından hadislerde bildirilmiştir:
"Büyük günahlar şunlardır: Allah'a ortak koşmak, ana babaya itaatsizlik etmek, haksız yere adam öldürmek ve yalan yere yemin etmek."
(x) Buhari, Eymân ve'n-Nüzûr 16; Tirmizi, Tefsiru Sure 5
🔸 Farz ya da haram olarak nitelendirilen ilahi emirlerin ihlal edilmesi durumu da büyük günah olarak sayılmıştır.
Resul-i Ekrem büyük günahları sıralamış; günahların en büyüğünün "Allah'a ortak koşmak" olduğunu haber vermiştir.
🔸 Peygamberimiz (sav), bir hadis-i şerifinde ise helak edici yedi büyük günaha değinmiştir:
"Helak edici yedi büyük günahtan sakının" buyurmuş; sahabenin "nedir onlar ey Allah'ın Elçisi" diye sormaları üzerine şöyle buyurmuştur:
"Allah'a ortak koşmak, sihir, büyü yapmak, Allah'ın öldürülmesini haram kıldığı bir kimseyi haksız yere öldürmek, yetim malı yemek, faiz yemek, düşmana hücum anında savaştan kaçmak, namuslu, kendi halinde mümin kadınlara zina iftirası yapmaktır."
(x) Buhârî, Tıb 48, VII, 29; Müslim, İman 38. I, 92
🔸 En çok hadis rivayet eden sahabelerden olan Abdullah ibn Abbas, 70'e yakın büyük günah olduğunu, ancak tövbe ve istiğfar ile büyük günah diye bir şey kalmayacağını, ısrar edilince de küçük günahın büyük günaha dönüşeceğini söylemiştir.
(x) İbn Kesir, İsmaîl Tefsiru Kur'ani'l-azîm, I, 486
(x) 📕 Riyazü's Salihin'i e-kitap olarak okumak için tıklayın.
ABDULLAH İBN ABBAS KİMDİR?
🔸 Peygamber Efendimizin (sav) amcasının oğlu olan Abdullah ibn Abbas, aynı zamanda İbn Abbas olarak da bilinirdi.
🔸 Resul-i Ekrem'in (sav) "Allah'ım! Onu dinde fakih (fıkıh âlimi) kıl. Kitabın açıklamasını ona öğret." duasına nail olan İbn Abbas, tefsir ve fıkıh ilimlerinin kurucularından biri olarak kabul edilirdi.
Hem Allah'ın hakkını çiğneyen hem de insanın şeref ve haysiyetini hiçe sayan şirk, hiç şüphesiz en büyük günahtır.
🔸 Şirk, sözlük anlamı olarak ortaklık, ortak koşmak manasına gelir ve şirk koşmak, Allah'ın zâtında, sıfatlarında, fiillerinde veya O'na ibadet edilmesinde ortağı, dengi ya da benzerinin bulunduğuna inanmak anlamına gelir.
🔸 Kur'an-ı Kerim'de Allah'ın varlığı ve birliği, birçok ayette açıkça ifade edilmiştir.
🔸 Herhangi bir varlığın O'na ortak koşulmaması, yalnızca Allah'a kulluk edilmesi, ancak O'ndan yardım istenmesi ve O'na sığınılması emredilmiştir.
"Kendilerine kitap (Kur'an) verdiğimiz kimseler sana indirilen vahiyden memnun olurlar. Fakat inanç gruplarından onun bir kısmını inkâr eden de vardır. De ki: "Bana, sadece Allah'a kulluk etmem ve O'na ortak koşmamam emrolundu. Ben yalnız O'na çağırıyorum ve dönüş de yalnız O'nadır."
(x) 📕 Ra'd suresi 36. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x) 🔊 Ra'd suresini dinlemek için tıklayın.
"De ki: "Ben, yalnızca sizin gibi bir insanım. Şu var ki bana, ilâhınızın, sadece bir ilâh olduğu vahyolunuyor. Artık her kim Rabbine kavuşmayı bekliyorsa dünya ve âhirete yararlı iş yapsın ve Rabbine ibadette hiçbir şeyi ortak koşmasın."
(x) 📕 Kehf suresi 110. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x) 🔊 Kehf suresini dinlemek için tıklayın.
"De ki: "Ben kendisine hiç kimseyi ortak koşmaksızın yalnız Rabbime yakarıp kulluk ederim."
(x) 📕 Cin suresi 20. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x) 🔊 Cin suresini dinlemek için tıklayın.
🔸 Nitekim şefaatin de yalnızca Allah'tan beklenmesi ve O'nun izniyle gerçekleşeceğine inanılması da Kur'an-ı Kerim'in buyruklarından biridir.
🔸 İslam öncesi dönemde Ay, Güneş ve yıldızlar gibi gök cisimlerine tapılması ile ilgili de söz konusu varlıklar ve her türlü oluşumun Allah'ın varlık ve birliğini kanıtlayan belgelerden olduğunu; ancak bunlara değil, yaratan ve yöneten Allah'a secde etmenin gerektiği bildirilmiştir.
"Gece ve gündüz, Güneş ve Ay O'nun işaretlerindendir. Eğer gerçekten Allah'a tapıyorsanız Güneş'e de Ay'a da secde etmeyin, onları yaratan Allah'a secde edin."
(x) 📕 Fussilet suresi 37. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x) 🔊 Fussilet suresini dinlemek için tıklayın.
🔸 Yine Kur'an-ı Kerim'de cahiliye döneminde kişilerin putlara taptıklarına, bu yolla Allah'a ortak koştuklarına, putların kendileri dâhil kimseye fayda ya da zararının dokunmadığına, hiçbir şey yaratmadıklarına, yaratılmış olduklarına, hiçbir şeye gücü yetmeyen aciz varlıklar olduklarına işaret edilmiş ve insanlar bu konuda uyarılmıştır.
