Zemzem suyunun tarihi ve hikayesi: Hz. Hacer, Hz. İbrahim, Hz. İsmail ve Zemzem suyu...
Hz. İbrahim, Allah'tan aldığı emir doğrultusunda Hz. Hacer ve oğlu Hz. İsmail'i o dönemde çorak bir belde olan Mekke'ye götürüp bırakmıştır. Hz. İbrahim'in bıraktığı su ve erzak bitmiş; Hz. Hacer ıssız Mekke vadisinde oğlu Hz. İsmail'in susuzluktan ölmesinden korkmuş ve telaşa kapılmıştır. Endişeyle Safa ve Merve tepeleri arasında su aramaya başlamış ve bu gidiş gelişlerin sayısı yediye ulaştığında bir ses işitmiştir. Baktığında, Cebrail tarafından kazılan topraktan su kaynadığını görmüş; bu suyu bir yandan su kabına doldurmaya bir yandan da etrafını çevrelemeye çalışmıştır. Peygamberimiz ona rahmet okumuş ve "eğer suyun önünü kapatmasaydı zemzem şarıl şarıl akıp giden bir ırmak olurdu" buyurmuştur.
🔸 Hz. Hacer, Hz. İbrahim'in eşi ve Hz. İsmail'in annesidir. İslam kaynaklarında Mısırlı olduğu söylenen Hz. Hacer'in krallardan birinin kızı olduğu belirtilir.
🔸 Hz. Hacer'in, Hz. İbrahim Mısır'a gittiğinde tahtın başında bulunan firavunun cariyelerinden biri olduğu da rivayetler arasındadır.
🔸 Ebu Hureyre'nin naklettiği bir hadis-i şerifte Resul-i Ekrem Efendimiz (sav), Hz. İbrahim'in eşi Sâre ile beraber zalim bir hükümdarın olduğu bir şehre geldiklerini söylemiş; hükümdarın Sâre'ye göz koyduğu ancak Allah'ın onu koruduğu ve sonunda da bu kralın Hz. Sâre ile birlikte Hz. Hacer'i de kendisine vererek geri gönderdiğini bildirmiştir.
🔸 Hz. Sâre ile evli olan Hz. İbrahim'in uzun bir müddet çocuğu olmamıştır. Bu nedenle Hz. İbrahim, Allah'a yalvarmış ve "Rabbim bana salihlerden olacak bir evlât ver!" şeklinde dua etmiştir.
🔸 Hz. İbrahim'in evlat hasreti çekmesine üzülen Hz. Sare, ona Mısır'dan getirdiği cariyesi Hacer'i ikinci eş olarak takdim etmiştir.
🔸 Bu evlilikten Hz. İsmail dünyaya gelmiş ancak onun doğumundan bir süre sonra Hz. Sare, Hz. Hacer'i ve oğlunu evden uzaklaştırmak istemiştir.
🔸 Hz. İbrahim bu talebin üzerine bir müddet tereddüt etmiş; Allah'tan aldığı emir doğrultusunda Hz. Hacer ve oğlunu evden uzaklaştırarak onları Mekke'ye, Kâbe'nin bulunduğu yere götürmüştür.
🔸 Mekke, o dönemde tamamen ıssız bir beldedir. Kupkuru bir vadiye getirilen Hz. Hacer, Hz. İbrahim'e "Bizi hiçbir ekinin bitmediği ve kimsenin yaşamadığı bu vadiye bırakıp gidecek misin?" diye sormuştur.
🔸 Hz. İbrahim bunun Allah'ın emri olduğunu, böyle yapmaya mecbur olduğunu belirtmiştir.
🔸 Oğlu Hz. İsmail'i ve eşi Hz. Hacer'i ıssız bir beldede adeta ölüme terk eder gibi bırakmak, Hz. İbrahim'e çok zor gelmiş ve Allah Teâlâ'ya şöyle dua etmiştir:
"Ey Rabbimiz! Ben zürriyetimden bir kısmını, senin kutsal evinin (Kâbe) yanında tarıma elverişli olmayan bir vadiye yerleştirdim. Bunu yaptım ki Rabbim, namazı kılsınlar! İnsanların gönüllerini onlara meylettir ve çeşitli ürünlerden onlara rızık ver ki şükretsinler!"
🔍 Duanın tamamının yer aldığı İbrahim suresi 35-41. ayetlerin tefsiri
🔸 Müfessirlere göre, Hz. İbrahim ayetlerde yer alan bu duayı, Mekke yerleşim merkezi haline geldikten ve Hz. İsmail ile birlikte Kâbe'yi inşa ettikten sonra yapmış olabilir.
🔸 Allah Hz. İbrahim'in duasını kabul etmiş, Mekke'yi güvenli bir şehir haline getirmiş ve dünyanın farklı yerlerinde yetiştirilen ürünlerin hac ve umre gibi ibadetler, panayırlar gibi ticari vesilelerle buraya getirilmesini sağlamıştır.
Kur'an Yolu Tefsiri Cilt: 3 Sayfa: 321-322
🔸 Hz. İbrahim'in kendilerine bıraktığı az miktardaki su ve erzakın bitmesi üzerine Hz. Hacer, ıssız Mekke vadisinde oğlu Hz. İsmail'in susuzluktan ölmesinden korkmuş ve telaşa kapılmıştır.
🔸 Endişe ile Safa ve Merve tepeleri arasında su aramaya başlamış ve bu gidiş gelişlerin sayısı yediye ulaştığında Merve tepesinde olduğu sırada bir ses işitmiştir.
🔸 Oğlunu bıraktığı yerden gelen bu sese doğru baktığında, Cebrail tarafından kazılan topraktan su kaynadığını fark etmiştir.
🔸 Çıkan su ile Hz. İsmail'in oynadığını görmüş ve suyun önünü keserek bir gölcük oluşturmaya çalışmıştır.
🔸 Kur'an-ı Kerim'de de "ekin bitmeyen bir vadi" olarak tanımlanan bu çorak yerde Hz. Hacer kendilerine su ihsan ettiği için Allah'a şükretmiştir.
🔸 Bir yandan avucu ile suyu kabına doldururken aynı zamanda etrafını çevirmeye uğraşmıştır.
🔸 Nitekim Resul-i Ekrem Efendimiz bir hadis-i şerifinde şöyle demiştir:
"Allah İsmâil'in annesine rahmet eylesin; eğer suyun önünü kapatmasaydı zemzem şarıl şarıl akıp giden bir ırmak olurdu."
Müsned, I, 347; V, 121; Buhârî, Enbiyâ', 9, Müsâkat, 10
🔸 Zemzem suyunu bir yandan kendi içen bir yandan da çocuğunu emziren Hz. Hacer'e Cebrail aleyhisselamın şunları söylediği rivayet edilmiştir:
"Bu suyun yok olacağından, kaybolup çekileceğinden korkma. Burası Allah'ın evidir, Allah dostlarını korur. Bu, Allah'ın misafirlerinin içeceği bir sudur."
Buhârî, Enbiyâ', 9
