Divanyolu'ndaki 4 medrese

MEDRESELER NASIL ORTAYA ÇIKTI?

🔹 Medrese sözcüğü, "ders yapılan veya çalışılan yer" manasına gelen Arapça kökenli "dirase" kelimesinden türer. Tarih boyunca ilim, irfan yuvaları, birbirinden farklı mekan ve bu mekanlara atfedilen isimlerle anılır. Bunlardan biri de İslam'ın ilk dönemlerinde yine ders yapılan yer anlamına gelen, "Darülkurrâ"dır.

🔹 Medreselerin varlığı ilk olarak, 10. yüzyılda Irak'ta kurulan yapılarla ortaya çıkar. 11. yüzyılın ilk yarısında; Gazneliler, Karahanlılar ve devamında Büyük Selçuklular'dan itibaren kurumsallaşır.

↪ Medreselerin teşkilanmasında, Büyük Selçuklu vezirlerinden Nizamülmülk'ün payı büyüktür.

Nizamü'lmülk kimdir?

Nizamülmülk, Büyük Selçuklu Devleti'nin baş veziridir. İslam dünyasının en başarılı devlet adamlarından biri olan Nizamülmülk vezirlik yaptığı dönemde başta Bağdat olmak üzere Büyük Selçuklu'nun hakim olduğu bölgelerde "Nizamiye Medresesi" adında ilmi merkezler kurulmuştur.

OSMANLI'DA MEDRESELER

🔹 Osmanlı döneminde medreseler, ilmiyi teşkilatının en önemli eğitim kurumu olarak işlev görür. Türk - İslam geleneğinin koruyuculuğunu üstlenen bu mimari eserler, günümüzde kültürel miras olarak tarihte yerini alır.

🔹 Devlet-i Aliyye'de, medrese hiyerarşisinin düzenlendiği ve sistemleştiği süreç, Fatih Sultan Mehmed'in tahta olduğu 1451 - 1481 yıllarına tekabül eder.

🔹 İmparatorluğun hüküm sürdüğü zamanda, Divanyolu üzerine; Atik Ali Paşa, Çorlulu Ali Paşa, Köprülü Mehmed Paşa, Merzifonlu Mustafa Paşa Medreseleri inşa edilir.

Fatih Sultan Mehmed kimdir?

Fatih Sultan Mehmed diğer adıyla II. Mehmed, Osmanlı İmparatorluğu'nun 7. padişahıdır. İlk olarak 1444–1446 yılları arasında kısa bir dönem tahtı babasından devralmak durumunda kalır. Daha sonra 1451 - 1481 tarihleri arasında tam 30 yıl Devlet-i Aliyye'yi yönetir.

📍ATİK ALİ PAŞA MEDRESESİ

🔹 Divanyolu üzerinde bulunan Atik Ali Paşa Medresesi, 1497 yılında Ali Paşa tarafından külliye ile beraber inşa ettirilir. Kompleks; cami, sıbyan mektebi ve medreseden oluşur.

🔹 Medresenin girişi, Yeniçeriler Caddesi diğer adıyla Divan Yolu'nda bulunur. 1880 yılında tramvay yapılırken burası oldukça zarar görür ve dört odası yıkılır.

↪ Tramvay yolunun adeta medresenin içinden geçtiği görülür.

Ali Paşa kimdir?

Atik Ali, II.Bayezid döneminde iki kez sadrazam olmuş bir paşadır. Atik Ali Paşa, Divanyolu üzerinde kendine bu külliyeyi yaptırır.

TRAMVAYIN İÇİNDEN GEÇTİĞİ MEDRESE

🔹 Osmanlı'nın en önemli ulaşım güzergahının üzerinde bulunan Atik Ali Paşa Medresesi'nin mimarı kimdir tam olarak bilinmez.

🔹 Medrese, dikdörtgen şeklindeki avlu ve üç cephesinde; dershane, mescit ve 16 öğrencinin barınabileceği talebe odalarından meydana gelir.

↪ Yapı günümüzde, Birlik Vakfı tarafından kullanılmaktadır.

Divan Yolu

Günümüzde T1 Tramwayının bulunduğu Divan Yolu ismini Fatih Sultan Mehmed döneminde almıştır. O dönemler Divan-u Hümayun toplantılarında kullanılan bir güzergah olduğundan buraya, "Divan Yolu" denmiştir.

📍 ÇORLULU ALİ PAŞA MEDRESESİ

🔹 Divanyolu'nda bulunan bir diğer kültürel mirasımız, Çorlulu Ali Paşa Medresesi'dir. Bu yapı, klasik Osmanlı üslubunun son temsillerindendir. Banisi II. Mustafa'nın damadı, III. Ahmed'in sadrazamı Çorlulu Ali Paşa'dır.

🔹 Medrese, 1707 yılında inşa edilen yine aynı ismi taşıyan külliyenin içinde yer alır. Külliyede; cami, tekke, kütüphane, hazire ve medrese bulunur.

↪ Davud Ağa, kompleksin baş mimarıdır.

Çorlulu Ali Paşa kimdir?

Çorlulu Ali Paşa, Osmanlı devlet adamıdır. 1706 - 1710 yılları arasında dört yıl on sekiz gün sadrazamlık yapmıştır.

Davud Ağa kimdir?

Mimar Davud Ağa, 1570'li yıllarda Mimar Sinan'ın kalfalığını yapmıştır. Mimar Sinan'ın vefatının ardından Osmanlı'nın baş mimarı olur.