Hangi eser, kaç yılda yapıldı?
Osmanlı Devleti'nin temellerinin atıldığı ilk günlerden bu yana coğrafyamızın dört bir yanına birbirinden ihtişamlı yapılar inşa edilmiş; bunların birçoğu günümüze kadar ulaşmayı başarabilmiş… Peki, bugün gözlerimizi alamadığımız yapıların kaç yılda inşa edildiğini biliyor musunuz? Süleymaniye'den Selimiye'ye, Dolmabahçe Sarayı'ndan İshak Paşa Sarayı'na, Ulu Cami'den İnce Minareli Medrese'ye medeniyetin göz bebeği olan eserlere dair ilginç bilgileri derledik.
Süleymaniye Camii, geleneksel külliye kavramının en güzel örneklerinden biri olan Süleymaniye Külliyesi'nin en nadide parçasıdır.
🔷 Kanuni Sultan Süleyman'ın isteği üzerine, onun adına inşa edilen Süleymaniye, Mimar Sinan tarafından yapılmıştır. Sinan'ın zirve eserlerinden biri olan Süleymaniye için kendisi de "kalfalık eserim" olarak tanımlamıştır.
📌 KAÇ YILDA YAPILDI?
Süleymaniye'nin temelleri 1550 yılında atıldı. Kanuni'nin de bulunduğu bir tören düzenlendi ve ilk temel taşı, geleneklerde olduğu şekilde mihrabın yükseleceği yere Şeyhülislam Ebussuûd Efendi tarafından yerleştirildi.
Süleymaniye Camii ve külliyenin diğer yapıları tamamlandıkça şerbetler dağıtıldı kurbanlar kesildi. Temeli atıldıktan tam 7 yıl sonra, yani 1557'de cami ibadete açıldı.
📌 İLGİNÇ ÖZELLİKLERİ
🔸 Merkezde Süleymaniye Camii yer almak üzere, külliye U şeklinde planlandı.
🔸 Evliya Çelebi, külliyenin tüm yapıları ile birlikte 1000 kubbeden meydana geldiğini yazmıştı.
🔸 Vaazın duyulması için Sinan, akustik sistem üzerinde yoğun çaba harcadı.
🔸 Mimar Sinan, 275 kandil ve dev mumlar ile aydınlanan camiye, bunlardan çıkan isin zarar vermemesi için hava akımı ile toplanacağı bir is odası inşa etti. Biriken isle mürekkep elde edildi ve dönemin fermanları bu mürekkeple yazıldı.
🔸 Caminin içindeki dört adet fil ayağı, dört halifeyi temsilen inşa edildi.
🔸 Camide örümcek ve küçük haşerelerine engel olmak için deve kuşu yumurtaları avizelerin çanakları arasına yerleştirildi.
🔸 Avlunun köşelerindeki dört minare Kanuni'nin İstanbul'un fethinden sonra dördüncü padişah olduğu anlamına geliyor.
🔸 Minarelerdeki 10 şerefe, Kanuni'nin Osmanlı'nın onunca padişah olduğuna işaret ediyor.
Selimiye Camii, Osmanlı mimarisinin zirve eserlerinden biridir ve Mimar Sinan, inşa ettiği bu cami için "ustalık eserim" demiştir.
🔷 Selimiye Camii, Sultan II. Selim tarafından Edirne'de yaptırılan külliyenin bir parçasıdır ve bu yapılar bütününün merkezinde yer alır. Daha düz bir topografyada inşa edilmesi nedeniyle çok uzaklardan bile fark edilir özelliğe sahiptir.
Mimar Sinan'ın ileri yaşta tamamladığı Selimiye Camii, mimari açıdan pek çok inceliğe sahiptir. Ölçü, değer ve oranları ile "en büyüklerin" bulunduğu bir yapıdır.
📌 KAÇ YILDA YAPILDI?
Kitabeye göre Selimiye Camii'nin inşasına 1568 yılında başlandı. 1574 yılında ibadeti açılması planlansa da Selimiye Camii, Sultan II. Selim'in vefatından sonra 1575'te açıldı.
📌 İLGİNÇ ÖZELLİKLERİ
🔸 Selimiye Camii'nin 43,25 metre yüksekliğinde, 31,25 metre çapındaki kubbesi, daha önce hiçbir camide ya da yapıda görülmemiştir.
🔸 Mermer, hat ve çini işçilikleri benzersiz güzelliktedir.
🔸 İç süslemelerinde, mermer ayaklardan birinde ters lale figürü bulunur. Rivayete göre caminin yapımı sırasında bir arsa sahibi arazisini satmak istememiş; kendisi için lale motifinin camide olmasını isteyerek arazisini satmıştır.
🔸 2011 yılında Selimiye Camii ve Külliyesi UNESCO Dünya Mirası listesine girmiştir. Drina Köprüsü'nden sonra listeye giren ikinci Osmanlı eseridir.
🔍 Mimar Sinan'ın 3 eseri: Şehzade, Süleymaniye ve Selimiye camileri
Fatih Camii, Fatih Sultan Mehmet'in isteği ile İstanbul'a hâkim bir tepe üzerinde inşa edilmiştir.
🔷 Fatih Camii, fethin ardından inşa edilen ilk selatin camidir. Bizans için değerli olan On İki Havari Kilisesi'nin yerine inşa edilmiştir. İstanbul'un önemli din ve kültür merkezine gelen bu külliye, şehircilik açısından da önemli bir yere sahiptir.
Caminin ve külliyenin mimarı, Atik Sinan'dır. Türk mimari geleneklerine sadık kalınarak inşa edilmiştir.
📌 KAÇ YILDA YAPILDI?
Caminin yapımına 1463 yılında başlandı. Harap haldeki On İki Havari Kilisesi'nde barınamayan patrik, başka yere taşınmak istemiş; Fatih Sultan Mehmet de ona başka bir kiliseyi bağışlayarak buraya külliye yaptırmayı uygun görmüştü. İnşaat, 1470 yılında tamamlanarak ibadete açıldı.
📌 İLGİNÇ ÖZELLİKLERİ
🔸 Caminin iki yanında medrese, tabhane, darüşşifa, çarşı ve hamam inşa edilmişti. Ne yazık ki tamamı günümüze ulaşamadı.
🔸 26 metrelik kubbesi, bir asır boyunca en büyük kubbe niteliğini korudu.
🔸 1509'da gerçekleşen ve "küçük kıyamet" olarak adlandırılan büyük depremde kubbe büyük zarar gördü; 1557 ve 1754 depremlerinde yeniden hasar gören cami kubbesi onarılsa da 1766'ta tamamen çökmüştü. Sultan III. Mustafa döneminde 1767 yeniden inşa çalışmalarına başlandı ve 1771'de ibadete açıldı.
🔸 Sanat tarihçileri defalarca onarımdan geçen bu caminin ilk halinin, günümüzdekinden çok daha farklı olduğunu belirtirler.
Ortaköy Camii olarak da bilinen Büyük Mecidiye Camii, İstanbul Boğazı'nın kıyısında, Beşiktaş'taki Ortaköy iskele meydanının ucunda bulunur.
🔷 Büyük Mecidiye Camii, Sultan Abdülmecid tarafından, Mimar Nikogos Balyan tarafından inşa edilmiştir. 19. yüzyıl selatin camilerinde olduğu üzere Büyük Mecidiye Camii, ibadet mekânı olan harim ve giriş kısmının önünde yer alan hünkâr kasrı olmak üzere iki bölümden oluşur.
📌 KAÇ YILDA YAPILDI?
1848 yılında yapımına başlanan Büyük Mecidiye Camii, 1854 yılında inşası tamamlanarak ibadete açılmıştır. Oldukça zarif bezemelerle süslü olan yapı Barok üslubunda inşa edilmiştir.
📌 İLGİNÇ ÖZELLİKLERİ
🔸 Minberin üzerindeki kelime-i tevhid hattı, hat sanatında üstad mertebesindeki Sultan Abdülmecid'in elinden çıkmıştır.
🔸 Cami duvarındaki "çeheyar-ı güzin" levhası, bizzat Sultan Abdülmecid tarafından nakşedilmiştir.
🔸 Caminin bulunduğu yerde daha önce Vezir İbrahim Paşa'nın damadı Mahmud Ağa'nın yaptırdığı bir mescid vardı. Patrona Halil Ayaklanması'ndaki ölümünün ardından yıkıldığı düşünülen bu mescidin yerine Büyük Mecidiye Camii inşa edilmiştir.
Topkapı Sarayı, Osmanlı Devleti'nin 4 asırlık yönetim merkeziydi. İstanbul'da tarihi yarımadanın kıyısına inşa edildi.
🔷 Üsküdar ve Haliç'e bakan ve her yöne hâkim bir konuma inşa edilen Topkapı Sarayı, 70 dönümlük bir arazinin üzerine kuruldu.
Dört bölümden oluşan Topkapı Sarayı, hizmet ve koruma alanı olan Bîrun, idari merkez olan Divan-ı Hümayun, eğitim alanı olan Enderun ve özel yaşam alanı olan Harem'den meydana gelmektedir.
📌 KAÇ YILDA YAPILDI?
Yapımına 1465 yılında başlanan Topkapı Sarayı'nın genel itibariyle inşası 1478 yılında tamamlandı. Fatih Sultan Mehmet'in isteği üzerine inşasına başlanan saray, 19. yüzyıla kadar eklenen yapılarla sürekli genişletildi.
📌 İLGİNÇ ÖZELLİKLERİ
🔸 Beyazıt'ta bulunan eski saraydan dolayı uzun yıllar yeni saray anlamına gelen "Saray-ı Cedid-i Amire" olarak adlandırıldı.
🔸 Üç büyük kapısı ve beş adet de hizmet kapısı bulunur.
🔸 İkinci avlu girişinde yer alan iki kuleli Babüsselam adlı giriş kapısından hükümdar haricinde kimse atla giremezdi.
🔸 Devlet işleri orta avluda yer alan Kubbealtı adlı divanda görüşülürdü.
🔸 Topkapı Sarayı'nın mutfağında bir günde 1500 - 3000 kişilik yemek hazırlanabiliyordu.
🔸 Padişahlar tahta çıktığında ilk biatı, içinde Kâbe anahtarları, Hz. Musa'nın asası, Peygamberimizin ayak izi, sancağı ve mührü, Hırka-i Saadet ve Sakal-ı Şerif'in bulunduğu Mukaddes Emanetler Dairesi'nde alırdı.
