Arama
Modern Bilimin Öncüleri sergisinde ziyaretçileri neler bekliyor?
Usturlab tarafından iki yıllık uzun soluklu bir çalışmanın sonucu olarak tasarlanan ve üretilen "Modern Bilimin Öncüleri" sergisi, insanoğlunun bilim serüvenini ve İslam medeniyetinin bu serüven içerisindeki yerini tüm dünyaya etkileşimli olarak anlatıyor. İstanbul Havalimanı Dış Hatlar Terminali'nde ziyaretçilerini bekleyen sergide hangi bilim adamlarının hangi keşifleri yer alıyor? Sergide ziyaretçileri ne bekliyor? Fikriyat olarak yerinde inceledik.
Abdurrahman es-Sufi takımyıldızların hem yerden hem de gök kürenin dışından bakıldığında görünüşlerini gösterir şekilde ikili tasvirlerini yapmıştır. Gök küre, takımyıldızların iz düşümlerinin yer aldığı devasa ve Dünya'nın etrafını saran hayali bir küredir. Gök küreler tarih boyunca astronomlar tarafından farklı boylarda modellenerek kullanılmıştır.
Gök cisimlerinin açısal değerlerinin ölçülebileceği büyük bir açıölçerdir. Ölçülen bu değerler trigonometrik veya cebirsel bazı işlemlerden geçirilerek istenen sonuçlar elde edilir.
Sergilenen duvar kadranı, Meraga Rasathanesi'nde yer almış ve orijinal ölçülerinde çapı 2,5 metre olan kadranın küçültülmüş bir modelidir. kadran merkezinde hareketli bir açı cetveli bulunur. bu sabit duvar kadranı güneşin yüksekliğini, ekliptik eğimi ve gözlem yerinin enlemini belirlemeye yarar. Benzer bir duvar kadranı İstanbul Rasathanesinde çift taraflı ve yaklaşık 7x7 metre boyutlarında kullanılmıştır.
Matematik, astronomi ve mantık alanında eğitim alan Uluğ Bey, on altı yaşındayken devlet yönetimine geçti. Semerkand'a döneminin önemli bilim insanlarının yetiştiği iki medrese yaptırdı. Bu medreselerdeki derslere Uluğ Bey de katıldı ve bilhassa kendi ders verdi. Meraga Rasathanesi'nden sonra en büyük rasathaneti kurdurdu. Bu rasathanede yapılan ölçümler sonucunda oluşturulan astronomi cetvelleri, teleskobun icadına kadar tüm dünyada temel kaynak olarak kullanılmıştır.
Sergide yer alan çizelge "Sabit Yıldızların Konumlarının Enlem ve Boylam Olarak Belirlenmesi" tablosudur.
Osmanlı Devleti'nin en önemli ve en gelişmiş rasathanesidir. 1577 yılında Sultan III. Murad tarafından kurulmuş ve başına Takıyyüddin er-Raşid geçirilmiştir. Takıyyüddin bu gözlemevinde kendi gözlem aletlerini de üreterek geniş kapsamlı veriler kaydetmiş; Osmanlı bilim tarihinin en seçkin temsilcilerinden biri olarak matematik, astronomi, fizik, optik, mekanik ve tıp konularında eserler vermiştir.
İslam astronomisinin son büyük temsilcisi Takiyüddin kimdir?
Ay, Dünya'nın tek doğal uydusu olup Dünya'ya uzaklığı yaklaşık 380 bin kilometredir. Ay yüzey, Dünya'dan çok farklı olarak yüzlerce krater içerir. Bunun sebebi, Ay'ın bir atmosferinin bulunmaması ve uzaydan gelen gök taşlarının çarpmasına açık bir yapıya sahip olmasıdır. Teleskoplu gözlemin yaygınlaşması ve Ay'ın yakından incelenmesi sonucu çeşitli haritalar çizilmeye ve daha fazla ayrıntı ortaya çıkmaya başlamıştır. Yapılan isimlendirmeler sonrasında kraterlerin ve dağların isimleri resmi statü kazanmıştır. Ay'ın birçok krateri ünlü bilim insanlarının, filozofların, matematikçi ve kaşiflerin isimlerini yaşatmaya devam ederler.
Ay küresi modeli hakkında bilgi veren sergi küratörü Sümeyye Ceylan şöyle konuştu: "Bunu tamamen özgün çalıştık. Burada dijital bir sistem var. Ay haritası üzerinde bilim insanlarının isimleri dönüyor. Mesela Nasiruddin Tusi'ye basıyoruz. Ay modeli bize dönüyor ve Nasiruddin Tusi kraterinde ışık yanıyor.