Arama
İbn Haldun’un düşüncesinde musiki
İslam medeniyetinin en önemli düşünürlerinden İbn Haldun'un Mukkadime'si siyasetten, akli ilimlere, şehir ve coğrafyadan sosyolojiye kadar pek çok önemli konu üzerine araştırmalar barındıran nadide bir eserdir. Ayrıca İbn Haldun, bu kitabında musiki sanatına dair pek çok bilgiye yer ayırmış, müziği bir sanat olarak değerlendirmiş, canlılar üzerindeki sosyolojik ve psikolojik etkilerine dair derin incelemelerde bulunmuştur. Peki, İbn Haldun'un musiki üzerine düşünceleri nelerdir?
💠 Tarihin tozlu sayfalarını temizleyip, karanlıkta kalmış noktalarını aydınlığa kavuşturan meşhur münevver İbn Haldun, mazideki olayları kayda geçirmede ve bunun üzerine inşa edilecek tarihe bir boyut kazandırmada derin bir vukufiyete sahiptir.
💠 İbn Haldun, tarih bilimine bir üslup kazandırdığı gibi, asrında henüz hakkında bilgi sahibi olunmamış nice alanlara da ışık tutmayı başarır.
💠 İbn Haldun, Mukaddime eserinde "Akli İlimler ve Çeşitleri" ve "Musiki Sanatı" başlıkları altında incelediği müziğin; tedavide kullanımından, insan üzerindeki sosyolojik ve psikolojik etkilerine kadar uzun soluklu araştırmalar yapar.
💠 Kelimelerini bir nota gibi büyük bir hünerle kullanan değerli alim, mısralarıyla adeta bir musiki icra eder.
💠 İbn Haldun'a göre musiki, akla ve felsefeye dayandırılan riyâziyyâtın (matematiksel ilimler) bir parçasıdır.
💠 Musiki ilmi, seslerin ve nağmelerin birbirleriyle orantısını ve miktarını inceler; bunun sonucu olarak da şarkılardaki makamlar elde edilir. Musikinin bu tanımı İbn Haldun'un musikiyi sanat olarak değerlendirmesinin nedenidir.
💠 İbn Haldun'a göre musiki, vezinli şiirlerin, seslerin bilinen ölçülerdeki vurgu ve kesintilere uydurularak notalı bir şekilde söylenmesidir. Sesteki her vurgu ve kesintiden notalar ve bu notaların bilinen belli ölçülerde birleştirilmesiyle kulağa hoş gelen sesler ortaya çıkar.
💠 İbn Haldun, bir şeyin musiki olabilmesi için sesler arasında uyum ve ahenk olması, kulağa hoş gelmesi gerektiğini ifade eder. Nota değerleri ve ses aralıklarını dile getiren İbn Haldun, bir bestenin dinleyenlere zevk verebilmesi için mülayemet esaslarına göre yapılması gerektiğini belirtir.
Mülayemet:
Lâtife etmek, şaka yapmak
💠 İbn Haldun, mûsikî aletlerinin insan sesine yardımcı, sesin etkisini artırıcı ve notalara zevk katıcı oluğunu belirtir.
💠 Mukaddime eserinde, yaşadığı dönemde meşhur olan müzik aletleriyle ilgili detaylı bilgiler verir.