Çocuklarda dijital bağımlılık
Yirminci yüzyılla beraber teknoloji hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Özellikle akıllı telefon, tablet ve bilgisayar kullanım yaşı her geçen gün düşüyor. Bu durum ister istemez birtakım sorunların da ortaya çıkmasına sebebiyet veriyor. Özellikle ergenlik çağındaki çocukların elinde kontrolsüz kullanıma açık olan internet, gençlerin sanal dünyanın karanlık yüzüne sürüklenmesine sebep oluyor. Peki bu noktada ailelere hangi görevler düşüyor?
Çağımızda iletişim teknolojileri hızlı bir şekilde gelişim gösterdi. İnternetin hayatımıza girmesiyle kullanımı giderek artan iletişim teknolojileri, 'teknoloji bağımlılığı' denilen kavramı ortaya çıkardı.
VAV TV'de yayınlanan Kendini Bilmek programında Uzman Klinik Psikolog Ayşenur Bayraktar, çocukları teknoloji bağımlılığından korumanın yöntemlerini anlattı. Bu programdan önemli notları sizler için derledik.
💠Teknoloji bağımlılığı nedir?
Kişinin interneti aşırı kullanma isteğini engelleyememesi, bağımlısı olduğu teknolojik ürüne ulaşamadığında gerginlik yaşaması şeklinde tanımlanabilir. Teknolojinin kontrolsüz kullanımı bazı olumsuzlukları da beraberinde getirir.
💠Dijital bağımlılık kavramı
Bu husus özellikle 2000 ve sonrasında doğan kuşağın en büyük sorunları arasında yer alır. Çocukların eline gelişigüzel bir şekilde verilen tablet ve telefonlar teknoloji bağımlılığını tetikler. Çocukların bilinçaltına doğrudan etki eden sanal dünya içerikleri, onların günlük yaşantılarını, psikolojik ruh halini, sosyal hayatını olumsuz yönde etkiler.
💠Teknoloji bağımlılığının etkilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
◽ Kaygı
◽ Depresyon
◽ Sinir
◽ Kendini toplumdan izole etmek
◽ Kendini gerçek dünyadan uzaklaştırma
◽ Aile ilişkilerinin zedelenmesi
◽ İletişim sorunlarının oluşması
💠 İnternet erişimi olmadığı durumlarda veya telefonunun şarjı bittiğinde bağımlı olan kişi huzursuzluk hisseder ve kaygı duyar. Günlük yaşantısının her anından sürekli sosyal paylaşım ağlarındaki hesaplarını kontrol etme ihtiyacı hisseder.
💠Teknoloji bağımlılığı, parkta, sokakta koşturarak arkadaşlarıyla oynaması gereken çocukların oturarak ellerindeki ekranlardaki sanal arkadaşlarıyla oynayıp asosyal olmalarına ve gerçek dünyayı keşfedememelerine neden olur. Bu durum çocukların bedensel, ruhsal, sosyal gelişimleri açısından oldukça sıkıntılılıdır.
💠 Çocukların teknoloji bağımlılığından nasıl korunacağı konusunda bilgilerin verildiği VAV TV'de yayınlanan, Kendini Bilmek programında Uzman Klinik Psikolog Ayşenur Bayraktar, bağımlılığın belirtileri hakkında şöyle konuştu:
"Teknoloji bizim için bir güç aslında. Ama bu gücün yanlış kullanılması bağımlılığa gidebiliyor. Teknoloji bağımlılarında fiziksel ve duygusal birçok belirti yaşıyor. Fiziksel açıdan boyun tutulması, gözlerin kanlanması halsizlik gibi sürekli oturmaktan ve ekrana bakmaktan kaynaklı bedensel sorunlar yaşarlar. Sosyal açıdan da okulu aksatma, uyku problemleri ve bunun yol açtığı sorunlar, arkadaşlarıyla olan planlarını istememe ya da sanal ortamdaki arkadaşlıklara daha fazla değer verme gibi sıkıntılar meydana gelir. İnterneti kullanım saatleri ile ilgili yalanlar söylerler. Aslında kendileri de çok fazla internet kullandığı konusunda suçluluk duyar ancak bir yandan da bundan kendini alamazlar."
💠 Çocukların ekran karşısında geçirmesi gereken zaman dilimini anlatan Psikolog Ayşenur Bayraktar; "3-6 yaş arasındaki çocuklar 20-30 dakika arası ekrana bakabilir. 6-9 yaş gurubu günde 40-50 dakika, 12 yaş üzerine ise 120 dakika ekran karşısında durabilir. Ancak günde 2 saati aşan kullanıma biz teknoloji bağımlılığı diyoruz. Örneğin; kafede arkadaşlarla otururken çocuklarının önüne tablet koyuyorlar ve 3-4 saat boyunca çocuğun önünde o ekran duruyor. Ebeveynler olarak bizim en büyük handikabımız çocuğu susturmak, oyalamak için verdiğimiz tablet ve telefonlar sonra bize teknoloji bağımlılığı olarak geri dönüyor" dedi.
💠 Günümüzde çocukların vakitlerinin çoğunu internet, televizyon, bilgisayar, akıllı telefonlar ve diğer elektronik aletler gibi çeşitli eğlence mecraları karşısında geçirdiklerini görürüz. Çocukların muhatap oldukları medyalar karşısında akıllıca tercihler yapabilmelerine yardımcı olabilmek için ebeveynlerin çocuklarının medya alışkanlıklarını takip etmeleri gerekir. Ebeveynlerin bu süreçte teknolojik cihazları tamamen yasaklamaları değil belirli bir kısıtlama getirmeleri uygun görülür.
💠 Uzman Psikolog Ayşenur Bayraktar konuyla ilgili; "İnternet bağlantısını keseceksiniz, tableti sınırlandıracaksınız. Bazı çocuklar ben ders araştırıyorum diyor. Ders için kullandığı bunun biraz daha dışında kalıyor. Ama benim kastettiğim video izleme, arkadaşlarıyla konuşma, oyun oynama gibi süreçler. Burada biz kısıtlayacağız" ifadelerini kullanıyor.
