Zaman hırsızı: Erteleme hastalığı
Hepimiz, zaman zaman işlerimizi çeşitli nedenlerden dolayı erteleyebiliriz. Ancak bu durum çok sık yaşanmaya başladıysa ve günlük hayatımızı etkileyecek noktaya ulaşmışsa erteleme hastalığına yakalanmış olabiliriz. Peki erteleme hastalığı nedir? Erteleme hastalığı ile nasıl başa çıkılır?
ERTELEME HASTALIĞI NEDİR?
🔶 Erteleme hastalığı, insanların yapması gereken işi, zamanı ve imkanı olmasına rağmen, bir veya birkaç kez erteleyerek ondan kaçınmasıdır. Bu psikolojik rahatsızlık, kişinin günlük hayatını olumsuz etkiler.
▪Yapılması gereken işleri süresiz ve sayısız olarak erteleyen kişiler, zamanı doğru kullanamadıkları için gerek okulda gerekse profesyonel yaşamlarında güçlüklerle karşılaşırlar.
🔶 İşin tamamlanması gereken zaman yaklaştıkça öfke ve stres seviyeleri artar. Çoğunlukla da normalde yapabileceklerinden daha yüzeysel ya da kabataslak şekilde tamamlarlar. Bunun sonucunda da stres seviyeleri artmaya ve öz güvenleri düşmeye başlar.
ERTELEME HASTALIĞI KİMLERDE GÖRÜLÜR?
🔶 Günümüz modern toplumunda oldukça yaygın olarak görülen erteleme hastalığını her yaş ve cinsiyette insanda görmek mümkün olur.
▪ Erteleme eğiliminde olan kişiler, çevreleri tarafından savsak, rahat ve üşengeç olarak tanımlanır.
🔶 Çoğunlukla motivasyon eksikliğinden kaynaklanan bu durumda kişi, yapılması gereken işi önemsiz bulur. İşin ilgi alanı dışında yer aldığını veya ertelemesinin, yetenek eksikliğinden kaynaklandığını düşünür.
🔶Yapılması gereken işi nasıl yapacağını bilememek ve kendini yetersiz hissetmek de erteleme hastalığı bulunan kişilerde yaygın olarak görülür.
▪ Motivasyon eksikliğine ek olarak mükemmeliyetçi olan, başarısız olmaktan korkan kişilerde de bu rahatsızlığa rastlanır.
🔶 Kişinin kendisine yüksek standartlar belirlemesi ve olağan dışı beklentilerde bulunması da bu kişilerin ortak özellikleri arasında yer alır. Tüm bunlara ek olarak zaman yönetimi kötü olan, plansız davranan kişilerde de yapılması gereken işi sürekli erteleme eğilimi görülür.
Erteleme hastalığının belirtileri
🔶 Erteleme hastalığından muzdarip kişiler, genelde yapılması gereken veya kendisinden yapılması beklenen işleri sürekli olarak ötelerler.
▪ Örneğin, gün boyu çokça vakti olan kişi, ödevini veya bitirmesi gereken işi yapacağı saati belirler. Sonra ilgili saat geldiğinde araya başka bir şey sokabilir. Önceden planladığı saatte işi tamamlayamadığı için ileri bir saat belirler ve belirlediği saat geldiğinde işi tekrar erteler.
🔶 Bu durum yapılması gereken iş için ihtiyaç duyulan zamanın azaldığı ana kadar devam eder. Kısıtlı olan zaman içinde ödevi veya projeyi detaylarına inmeden tamamlar. Bir süre sonra alışkanlık hâline gelen bu durum, kronik erteleme davranışını ortaya çıkarır.
Doğan Cüceloğlu'nun İçimizdeki Çocuk adlı eserinden 20 alıntı
Kronik erteleme nasıl oluşur?
🔶 Sürekli işlerini öteleyen, strese ve sıkıntıya girmesine karşın, bunu tekrarlayan kişilerde görülen kronik erteleme önemli bir problemdir.
▪ Çocuklukta başlayan bu durumun altında yatan nedenlerden biri de otoriter ebeveynlerdir. Otoriter ailelerde kurallar sıkıdır ve bu kurallara uymak oldukça önemlidir.
🔶 Mükemmeliyetçi anne babalar çocuklarını sıkça eleştirir. Bunun yanında koşullu sevgi ve ilgi gösteren ebeveynlerin çocuklarında da erteleme hastalığı görülebilir. Böylece çocuklar, kendi iç dünyalarını düzenlemek yerine ebeveynlerinin niyetini okumayı öğrenerek sürekli olarak kendini ispatlamak zorunda hisseder ve çocuklarda performansa yönelik kaygılar ortaya çıkar.
