Film nasıl izlenmeli?
İyi bir sinema izleyicisiyseniz filme başlamadan önce yapmanız gereken bazı şeyler olduğunu bilirsiniz. Bu gereklilikler bizi filmi anlama ve anlamlandırma noktasında sıradan izleyiciden ayırır. Film ile bütünleştirir ve onu çözümlemeye çalışmamızı sağlar. Sizler için film izlemeye başlamadan önce yapılması gerekenleri listeledik.
🔎 Öncelikle izlemek istediğiniz filmin yönetmenini araştırmanız gerekir.
- Hangi dönemde, nerede yaşamış?
- Nasıl bir hayat sürmüş?
- Ne tür filmler çekmiş?
- Film dili nasıl?
🔎 Eğer bu hususlara hâkim olursanız yönetmenin filmde anlatmak istediği şeyleri daha iyi çözümlersiniz.
Yönetmen kime denir?
Filmi yöneten kişiye yönetmen denir. Olay örgüsünün akışını kontrol eder, aktörleri rollerini daha iyi yapması noktasında yönlendirir, filmin çekileceği mekâna karar verir, teknik detayları düzenler ve yönetir. Yani filmin oyuncusundan dekoruna, çekim tekniklerinden görsellerin oluşturulmasına kadar her alanı düzenler ve yönetir. Kâğıt üzerindeki senaryoyu hayali formdan görsel bir hale getirir. Bu nedenle de filmin ortaya çıkmasında önemli bir rolü vardır.
Auteur yönetmen nedir?
🔎 Bazı yönetmenler filmin hem senaryosunu yazar hem de filmi yönetirler. Kendi özgün üslubunu ortaya koyarak filme imzasını atan bu yönetmenlere "Auteur" denir.
🔎 Bu tarz filmlerde yönetmenin hayatından, fikir dünyasından izler bulabilirsiniz. İşlenmeye cesaret edilememiş konuları filmlerinde kullanırlar ve öykünün çoğunlukla kesin bir sonu olmaz. Filmi izleyen kişi film bittiğinde aslında bir bitiş görmez. Filmi kendi iç dünyasında yaşamaya ve yaşatmaya devam eder.
🔎 Bu tür yönetmenler filmlerini yaparken ticari bir amaç gütmezler. Bir dertleri vardır ve onu en özgün şekilde film karelerine dökmek isterler. Bunu yaparken geleneksel sinemada hata olarak görülebilecek teknikleri bilerek kullanabilir veya profesyonel olmayan, doğal oyuncuları tercih edebilirler.
📽Bazı auteur yönetmenler:
▫ Jean-Luc Godard
▫ Stanley Kubrick
▫ Andrei Tarkovsky
▫ Akira Kurosawa
▫ Lars von Trier
▫ Abbas Kiyarüstemi
▫ Metin Erksan
▫ Derviş Zaim
▫ Nuri Bilge Ceylan
🔎 Yönetmenin yaşadığı ülkeye ve döneme dair bilgiler toplanız filmi anlamanızı kolaylaştırır. Çünkü özellikle auteur yönetmenler eserlerinde kendi döneminden ve ülkesinden izler yansıtır.
🔎 Örneğin Gürcü yönetmen Zaza Urushadze, Gürcistan - Estonya ortak yapımı "Mandalina Bahçesi" filminde 1990'larda gerçekleşen Gürcü – Abhaz Savaşı'nı anlatır. 1965 yılında doğan yönetmen 90'lı yıllarda yaşanan Gürcü – Abhaz Savaşı'na şahit olur ve filmini de bu konu üzerine kurar. Filmde verilen ana mesaj, bir savaşın ne denli yıkıcı olduğu ve insanlığı da yok ettiğidir. İşte bu noktada yönetmenin yaşadığı ülkeyi ve dönemi bilmek filmi seyrederken taşların yerine oturmasını sağlar.
Bir film tavsiyesi: Mandalina Bahçesi
🔎 Filmin senaryosunu kimin yazdığını araştırmak da önemlidir. Bir filmin ilk oluşum sürecinin senaryo ile başladığı unutulmamalıdır. Senaryo yoksa konu, ana fikir, karakter yani hiçbir şey yoktur.
🔎 Auteur filmlerde senaryoyu yönetmenin yazdığını biliyoruz. Ancak diğer filmlerde yönetmen ve senarist genelde farklı kişilerdir. Bu nedenle senaristin kim olduğunu da araştırmak gerekir.
Senarist kime nedir?
Senarist, belirli teknikler kullanarak film çekimine uygun senaryo metnini yazan kişidir. Senarist hikâyeyi yazarken mekân ve zaman kullanır, betimlemeler yapar ve diyaloglara da yer verir. Bir senarist, senaryo yazmakla birlikte sinemaya dair diğer bütün tekniklere hâkimdir. Çekimde kullanılacak olan ışık, dekor mekân gibi unsurları iyi bilir. Senaryosunda anlatacağı konuyu araştırır ve senaryodaki sosyal çevre, meslek grubu gibi alanları bu analizler üzerine inşa eder.
🔎 Filmin adı, filmin kısa bir özeti gibidir. İsim filme dair ipuçları veren bir bilgi selidir. Bu nedenle filmin adının manasını sorgulamak iyi olacak, farklı kapılar açacaktır.
🔎 Örneğin "Mandalina Bahçesi" isimli film, mandalina bahçesi etrafında şekillenen olayları konu alır. İşte burada neden bu ismin kullanıldığı anlam kazanır.
