33 yıllık nişane: Yıldız Sarayı
Osmanlı Devleti'nde saraylar, devletin siyasi merkezleriydi. Son dönemlerinde iç karışıklıkların, ihtilallerin hedefi olan payitahtta artık her hamle hayati önem taşıyordu. Tüm dünyanın eşsiz siyasetine hayran olduğu Sultan ll. Abdülhamid Han'ın tahta çıktığında aldığı ilk kararlarından birisi Dolmabahçe Sarayı'ndan Yıldız Sarayı'na geçmekti. 33 yıl sürecek olan yönetiminde şüphesiz bu tercihin çok önemli bir yeri vardı. Peki Sultan burada neyi hedeflemişti? Yıldız Sarayı neden önemliydi?
◾ Osmanlı mimarisi, 18. yüzyıldan itibaren erken dönem ve klasik dönem mimarisinden farklılaşarak Batı mimarisinin izlerini göstermeye başladı.
◾ 31. Osmanlı padişahı Sultan Abdülmecid tarafından yaptırılmış olan Dolmabahçe Sarayı, bu farklılaşma ve modernleşmeyi okuyabileceğimiz dönem eserlerinden biri olarak 7 Haziran 1856 tarihinde açıldı.
📌Abdülmecid, Abdülaziz, V. Murad, II. Abdülhamid, V. Mehmed Reşad, VI. Mehmed (Vahdeddin) gibi pek çok padişah, devlet işlerini yönetme amacıyla Dolmabahçe Sarayı'nı kullandı.
◾ ll. Abdülhamid tahta çıkışından yedi ay sonra aldığı kararla Dolmabahçe Sarayı'ndan Yıldız Sarayı'na taşındı.
◾ Bu önemli kararın arkasında iki sebep vardı:
↪ Birincisi Dolmabahçe'de padişahlık yapan babası Sultan Abdülmecid ve amcası Sultan Abdülaziz'in yaşadıkları üzücü olaylardı.
↪ İkinci nedeni ise Tanzimat ve I. Meşrutiyet dönemlerinin simgesel yapısı olarak görülen Dolmabahçe Sarayı'nın denizden ve karadan kuşatılmasının kolay olmasıydı.
◾ Yıldız Bahçeleri olarak da anılan bu bölgedeki ilk yapının, III. Selim'in annesi Mihrişah Sultan tarafından inşa ettirildiği biliniyor.
◾ Her ne kadar II. Mahmud, Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz tarafından da önem verilen bir bölge olsa da en muhteşem günlerini II. Abdülhamid döneminde yaşamıştı.
◾ Yıldız Sarayı, II. Abdülhamid'in her detayıyla özel olarak ilgilendiği bir saray kompleksi olarak yıldan yıla genişledi.
Bu saray, Sultan II. Abdülhamid'in yaşamını, benimsediği alışkanlık ve değerlerini, ortaya koymak istediği yönetim biçimini yansıtan, özel bir devrin simge yapısıdır.
◾ Sultan'ın Yıldız'a taşınmasıyla başlayan imar çalışmaları, uzun bir dönem boyunca devam etti. Yeni yapıların eklenmesi ve sınırların genişlemesi ile saray, son haline ulaştı.
◾ Yıldız Sarayı'nın sürekli eklemelerle genişleyen mimarisi, Topkapı Sarayı'nın yapılanması ile benzerlik gösteriyordu. Bursa Sarayı ile başlayıp uzun bir süre devam eden klasik çok üniteli saray anlayışı, Dolmabahçe, Beylerbeyi ve Çırağan saraylarında farklılaşmıştı.
◾ Çünkü bu saraylar işlev ve örgütlenme düzeyi planlanarak tek hamlede yapılan saray yapılarıydı. Bu anlamda Yıldız Sarayı, klasik Osmanlı saray anlayışına bir geri dönüş niteliği taşıyordu.
◾ Sarayın ve ona ait parkı içeren vadinin dış dünya ilişkisinin sınırlandırılması veya kesilmesi için II. Abdülhamid, Hamidiye Camii önünden başlayan Yıldız Yaylası'ndan Beşiktaş ve Ortaköy üzerine kadar inen büyük parkı, kalın ve ortalama 4 metre yükseklikte ve harpuştalı duvarlarla ayırmıştı.
📌Harpuşta, dış etkilere açık duvarların üstünü örten ve yağmur suyu, kar suyu gibi istenmeyen etkilerin yanlara akmasını sağlayan eğimli veya eğri bina bölümüdür.
