93 Harbi: Balkanların Tarihi ve Siyasi Manzarasında Bir Kırılma Noktası
Osmanlı-Rus Savaşı olarak bilinen 1877-1878 savaşı, II. Abdülhamid döneminde gerçekleşti ve Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında yaşandı. Rusya'nın Balkanlar'da genişleme politikası, Romanya ve Bulgaristan'ın bağımsızlık arayışları ve Panslavizm akımı, savaşın ana sebeplerindendi. Savaşın sonucunda Balkan coğrafyası kökten değişti. Osmanlı topraklarında 500 yıl boyunca huzur içinde yaşayan birçok insan göç etmek zorunda kaldı. Bu zorlu dönem, II. Abdülhamid'in siyasi düşüncelerini derinden etkiledi.
🔸🔹 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı, miladi takvimle 24 Nisan 1877'6e başlamıştı. Hicri takvimle ise savaşın başlangıcı 1294 yılıdır.
🔸🔹 Ancak bu dönemde mali işlerde kullanılan Rumi takvime göre savaşın başlangıcı 1293 yılına rastladığı için bu savaş 93 Harbi olarak adlandırılır.
🔸🔹 Rusya, 1856'da imzalanan Paris Antlaşması'nın aleyhinde olan hükümlerinden Almanya'nın Fransa'yı mağlup etmesi üzerine değişen Avrupa dengelerinden faydalanarak kurtuldu. Osmanlılara karşı Balkanlardaki milletleri silahlandırıp isyana teşvik etti.
🔸🔹 Kırım Savaşı'ndan sonra barış politikası takip eden Osmanlı İmparatorluğu'nu savaşa sokup, Kırım mağlubiyetinin intikamını almak isteyen Rusya, bu amacını gerçekleştirmek için Slavları kışkırtma yolunu seçti.
🔸🔹 Rusya, Hersek ve Bulgar isyanlarında, Osmanlı İmparatorluğu'nu yalnız bırakmak için uğraştı. Sırbistan ve Karadağ'ı Osmanlılara karşı savaşa teşvik etti. Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşı kazanması üzerine hadiselere bir çözüm bulmak üzere İstanbul'da İngiltere, Fransa, Rusya, Almanya, Avusturya, İtalya ve Osmanlı İmparatorluğu'nun iştirakiyle bir konferans düzenlendiyse de bir anlaşma sağlanamadı.
🔸🔹 Avrupa hukukunu ve imparatorluktaki Hristiyanları savunma iddiasıyla Rusya, 24 Nisan 1877'de Osmanlı'ya savaş açtı.
🔸🔹 İngiltere baş delegesi Salisbury, II. Abdülhamid'e bir defasında mektupla, bir defasında da huzuruna çıkarak Ruslarla savaşacaklarını, Osmanlı'nın hazırlıksız ve müttefiksiz olduğunu, bu duruma göre hareket etmelerini bildirmişti.
🔸🔹 Durum müzakere edilmiş ve Midhat Paşa "Bu tekliflere karşı savaşmak için askerin gücüne bakılmaz. Biz Anadolu'ya 400 kişi ile geldik. Yine 400 kişi kalıncaya kadar savaşırız" dedi. Sadrazam Midhat Paşa'nın yanı sıra Serasker Redif Paşa ve Mahmud Celaleddin Paşa da savaş taraftarıydı.
🔸🔹 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi Tuna ve Doğu Anadolu'da olmak üzere iki cephede cereyan etti. Harbin başlamasıyla birlikte hızla Romanya'ya giren Ruslar, bu prensliği de kendi yanlarına çekerek Dobruca ve Bükreş yönlerinden Osmanlı topraklarına saldırdılar.
🔸🔹 Rusların ilerleyişi İstanbul'da paniğe yol açtı. Süleyman Paşa, Ruslardan bir kısım toprakları geri aldı ve Plevne'de de Gazi Osman Paşa Rusları durdurdu. Plevne düştükten sonra Rus ilerleyişi tekrar başladı ve Sırbistan da Osmanlılara karşı savaşa girdi. Edirne'ye yürüyen Rus kuvvetleri, 20 Ocak 1878'de şehri teslim aldılar. Bunun üzerine II. Abdülhamid bizzat Rus Çarı'ndan ateşkes talebinde bulundu.
