Akşemseddin kimdir? Akşemseddin'in İslam ve bilim tarihimiz açısından önemi...
İstanbul'un fethinin manevi babası, Fatih Sultan Mehmet'in hocası Akşemseddin'in gerek fetihteki manevi rolü gerekse ilim ve irfanını ortaya koyan eserleri, İslam ve bilim tarihimiz açısından oldukça büyük önem taşır. Akşemseddin, sıkıntılı anlarda zaferin yakın olduğu müjdesini vererek, sabredip gayret gösterilmesi gerektiğini vurgulayarak, fethin kısa zamanda gerçekleşmesini sağlamıştır.
➡ Alim, tabip ve şair olan Akşemseddin, İstanbul'un fethi sırasında gerek padişahın gerekse ordunun manevi gücünün yükseltilmesine yardımcı oldu.
➡ Sıkıntılı anlarda zaferin yakın olduğu müjdesini vererek, sabredip gayret gösterilmesi gerektiğini vurgulayarak, fethin kısa zamanda gerçekleşmesini sağladı. Bunun yanı sıra Akşemseddin, mikrop meselesine Fracastor adlı İtalyan hekimden önce ilk temas eden alimdi.
➡ Akşemseddin, Fatih Sultan Mehmed ile çocukluğu döneminde birkaç kez görüştü. Padişah olduktan sonra da ilk kez Edirne'de gördü.
➡ 1453 yılında Edirne'den İstanbul'a doğru yürüyen fetih ordusuna Akşemseddin ve tanınmış birçok mürşit talebeleriyle birlikte katıldı. Ordunun sıkıntılı dönemlerinde hem Fatih'in hem de ordunun *Kuvve-i maneviyesini destekleyici söylemleriyle, dualarıyla, tavırlarıyla, davranışlarıyla hep göz doldurdu. Fatih'in ve ordunun yanında olamadığı dönemlerde de mektuplarıyla bu vazifeyi yaptı.
*Kuvve-i maneviye: Manevi güç, moral.
Akşemseddin'in Fatih'e yazdığı iki mektubu bilinir. Bunlardan biri Halil İnalcık, diğeri ise Bursalı Mehmed Tâhir tarafından yayımlanmıştır.
AKŞEMSEDDİN'İN FATİH'E MEKTUBU NELER İÇERİYORDU? OKUMAK İÇİN TIKLAYIN
➡ İstanbul'un fethinde önemli bir etkisi olan Akşemseddin'in, Anadolu'nun İslamlaştırılmasında da büyük rolü vardı. 15. yüzyıl ilim ve irfan geleneğinin temsilcilerinden olan, yirmili yaşlarından itibaren gönül terbiyesi yolunda arayış içerisine giren Akşemsedin; İran, Şam ve Bağdat'a yaptığı yolculuklardan sonra bir rüya üzerine Ankara'ya dönüp Hacı Bayram Veli'ye *intisap etti.
İntisap nedir?
Bir topluluğun içinde yer alma, oraya mensup duruma gelme, oranın ferdi olma.
➡ Bugün Suriye sınırları içinde yer alan Şam'da 1390'da doğan ve asıl ismi Şemseddin Muhammed b. Hamza olan Akşemseddin, küçük yaşta Kur'an-ı Kerim'i hıfzetti. Baba tarafından nesebi Hz. Ebubekir'e (RA) kadar uzanır. Kur'an'ı ezberleyip kuvvetli bir dini tahsil gördükten sonra Osmancık Medresesi'ne müderris oldu.
Nesep ne demek?
Soy bağı anlamındaki fıkıh terimi.
➡ Yedi yaşında ailesiyle Anadolu'ya gelip Samsun'un Kavak ilçesine yerleşen Akşemseddin, babası alim Şeyh Şerafettin Hamza'nın vefatının ardından şer'i ilimler ile tıp eğitimi aldı.
➡ Hacı Bayram Veli'nin yanında kaldığı süre içinde tasavvufun inceliklerini öğrenen Akşemseddin, icazetini aldıktan sonra Beypazarı'na yerleşti. Bir süre sonra Göynük'e gitti. Göynük'te yaşadığı dönemde Fatih Sultan Mehmet'in fetih hazırlıkları yaptığı haberi üzerine Edirne'ye giden Akşemseddin, İstanbul'un fethine katılarak padişahın yanında bulundu.
➡ Fatih Sultan Mehmet'in "O benim hocamdır. Şehrin manevi fatihidir." dediği, fetihten sonra Ayasofya'da kılınan Cuma namazında ilk hutbeyi okuyan Akşemseddin, İstanbul'da Eyyüp Sultan'ın kabrini de bulduktan sonra padişahın tüm ısrarlarına rağmen Göynük'e döndü ve 1459'da burada vefat etti. Türbesi halen ziyaretgâhtır.
Akşemseddin'in türbesi Süleyman Paşa Camii yanında yer alır. Evliya Çelebi Seyahatnâmesi'nin matbu nüshasındaki bir notta, türbenin harap olması üzerine hazîne-i hâssadan masrafı karşılanarak yeni ve güzel bir türbe yapıldığı belirtilir. 1952 yılından itibaren türbenin dış mimarisi tamir görmüş, bu sırada içindeki sandukaların yerleri değiştirildiği gibi bir tanesi de anlaşılmayan bir sebepten kaldırılarak yok edilmiştir. Türbede Akşemseddin'den başka iki oğlu da yatmaktadır.
