Arama
Ayların isimleri nereden geliyor?
Ocak ayına neden ocak, ekim ayına ise neden ekim dediğimizi hiç düşündünüz mü? Peki, yabancı menşeli ay isimleri bize hangi dilden geçmiş, ilk kullanımlarından sonra günümüzde nasıl değişikliklere uğramış, tarihte ise bu ay isimlerinin altında yatan mitolojik bağlantılar neler? İşte ay isimleri hakkında her şey…
Yaza giriş yapılan ayın isminin kökeni tam olarak bilinmez. Fakat dilimize Süryanicede "sıcak" anlamına gelen "hazuran" sözcüğünden geçmiş olduğu düşünülür. Diğer ay isimlerinde olduğu gibi farklı dillerde mitolojik bir anlamı vardır.
Latincesi ise yine "Junius menelis"' yani Juno'nun ayıdır. Kelime anlamı Roma mitolojisinde gençliği sembolize eden ve doğumla da ilişkilendirilen Juno Tanrısı'ndan gelmektedir.
Yaz mevsiminin son ayı olan ağustosun ismi dilimize Latinceden geçmiş. Latincede "Augustus menilis" yani "Augustust'un ayı" olarak adlandırılan ay, bu ismi Roma'nın ilk imparatoru olan Ceasar Augustus'tan almış. Latincede augere, "artmak, büyümek, yücelmek" anlamına gelmektedir.
Türkçede bu aya halk arasında "Harman ayı" da denir. Türkçe kökenlerinin Piri Reis'in 1521 tarihli Kitab-ı Bahriye'sine kadar gittiği söylenmiş.
Ve sonbaharın en güzel ismi eylül… Peki nereden gelir bu eylül? Kelime Türkçeye Arapçadaki aylūl sözcüğünden, Arapçaya ise Süryanicedeki elūl sözcüğünden, Süryaniceye ise Akatçadaki elūlu sözcüğünden geçmiş.
Nişanyan Sözlük'e göre eylül, "hasat festivali, bu festivalin yapıldığı ay" sözcüğü ile eş kökenlidir. Bazı kaynaklarda ise Eylül ayı Akadların 6. ayı olduğu ve "sevinçten haykırmak" anlamına gelirmiş.
Roma'daki ismi ise Latince 7 anlamına gelen "septem" den gelmiş. O zamanlar Mart, yılın ilk ayı olduğu için böyle denilmiş.
Eskiden "Teşrin-i evvel" olarak bilinen ay, değiştirilip Türkçeleştirilmiş. Bu ayda tarlalara ekim yapıldığından dolayı Ekim ismi verilmiş. Bu sözcüğün ve bundan sonraki iki ayın Türkçe isimlerinin dilimize oldukça yenidir. 10 Ocak 1945 tarihli yasayla, eski Türkçede "teşrinievvel" ya da "Birinci Teşrin" olan ayın adı "Ekim" olarak değiştirilmiş.
Kelimenin İngilizce kökeni Octobre, Latince kökeni ise October'dir. Octo- kelime kökünün anlamı ise 8'dir ve Roma takvimine göre bu ay 8. aydır.
1945'ten önce kullanımı teşrin-i sani olan kelime, Süryanicede "son teşrin" olarak kullanılırmış. Bu ay ismi, Türkçeye "bölen, taksim eden" anlamında Arapçada kullanılan "kasım" sözcüğünden geçmiş.
Eskiler ise Anadolu'da Kasım ayından itibaren 180 günlük süreler halinde Ruz-i Kasım ve Ruz-i Hızır diye yılı ikiye ayırırlarmış. Hızır günler 6 Mayıs günü başlar ve Kasım ayına kadar sürermiş.