Babür dönemi mirası Badşahi (Padişah) Camii
Babür döneminden insanlığa miras, göz kamaştırıcı mimarisi ve binlerce kişiyi ağırlayabilecek büyüklüğü ile görenleri hayran bırakan Badşahi Camii, Pakistan'ın Lahor kentinde yer alıyor. Pakistan'ın ve Güney Asya'nın en büyük üçüncü camisi olma özelliğini de taşıyan şaheser hemen yanı başında Pakistan'ın milli şairi Muhammed İkbal'in kabrini barındırıyor.
🔸 Pakistan'ın Pencap eyaletinin başkenti Lahor'da bulunan Badşahi Camii, Babürlüler döneminden kalma bir 'cuma camisi'dir. Güney Asya'nın en büyük üçüncü camisi olma özelliğini de taşıyan cami, Lahor Kalesi'nin batısında, Suriçi olarak tabir edilen Eski Lahor'un bitişiğinde yer alır ve kentin en eski şaheserlerinden biri olarak kabul edilir.
🔸 Badşahi Camii, 1671-1673 yılları arasında sadece iki yıllık bir süre içerisinde Babür İmparatoru Evrenzib tarafından yaptırılır ve 1673'ten 1986'da İslamabad'daki Faysal Camisi inşa edilene kadar 313 yıl boyunca dünyanın en büyük camisi unvanına sahip olur.
🔸 Şah Evrenzib, 1658-1707 yılları arasında hükümdarlığı esnasında birkaç önemli mimari abide inşa ettirir. Evrenzib'in yaptırdığı Badşahi Camii, mermer kakma ve oyulmuş kırmızı kumtaşı ile süslenmiş dış cephesi ile Babür mimarisinin önemli bir örneğidir.
🔸 Padişah Camii olarak tabir edilen eser, günümüzde Pakistan'daki üçüncü en büyük cami unvanına sahiptir. Lahor'un geleneksel dokusunu kırmızı rengi ile renklendiren cami, halen Pakistan'ın önemli dini ve tarihi eserlerinden biri olarak kabul edilir.
Hindistan'daki Türk İmparatorluğu Babürlüler hakkında az bilinenler
🔸 İnşası Babür İmparatorluğun'un gerileme döneminin sonlarına denk gelmesine rağmen; güzelliği, zarafeti ve büyüklüğüyle Lahor'daki diğer eserleri eşsiz mimarisi ile geride bırakır.
🔸 Büyük ihtişama sahip caminin girişi, dikdörtgen şeklindeki Huzuri Bağ tarafındadır. Caminin doğu cephesi, Lahor Kalesi'nin meşhur Alemgiri Kapısı'na bakarken, temel kütlesi Lahor'un asli on üç kapısından biri olan Roşnai (Aydınlık) Kapısı'nın yanında bulunur.
İngiliz işgaline ve Hindu yayılmacılığına karşı duran alim: Mevdudi
🔸 Altıncı Babür imparatoru Evrengzib, inşa ettireceği yeni imparatorluk camisine yer olarak Lahor'u seçer. Evrenzib, kendinden önceki imparatorların aksine, büyük bir sanat ve mimari hayranı değildir.
🔸 Saltanatı boyunca Babür İmparatorluğu'na üç milyon kilometrekareden fazla toprak kazandıran Evrengzib, ilk olarak askeri fetihlere odaklanır.
🔸 Evrenzib Badşahi Cami'ni 1671 yılında inşa ettirir. Bu ihtişamlı eseri Güney Hindistan'da yürüttüğü askeri seferlerin anısına yaptırır. Caminin önemini vurgulamak amacıyla yapı, Evrenzib tarafından Lahor Kalesi ve Alamgiri Kapısı'nın tam karşısına kondurulur.
🔸 Badşahi Camii tarihi serüvende birbirinden farklı pek çok devletin çeşitli muamelelerine maruz kalır. 7 Temmuz 1799'da Sih İmparatorluğu'nun hükümdarı Rancit Singh ordusu ile şehre girer ve Lahor'un kontrolünü ele geçirir. Şehrin fethinden sonra bu büyük mabetin avlusu ordunun atları için ahıra; avluyu çevreleyen küçük ders odaları ise kışla ve teçhizat deposuna çevrilir.
🔸 1818 yılında Huzuri Bağ'da, camiye bakan ve Huzuri Bağ Beradari olarak bilinen mermer bir yapı inşa edilir. Rancit Singh bu yapıyı resmi kraliyet mahkemesi olarak kullanır.
Bilgi notu:
İngiliz araştırmacı William Moorcroft 1820'de Lahor'u ziyaret ettiğinde,
caminin sipahi piyadeleri için bir talimgah olarak kullanıldığını kaydeder.
