Arama
Biliminin ışığı yangınıyla sönmüş 'İskenderiye Kütüphanesi'
Milattan önce dördüncü yüzyılda kuruldu. Dönemin en büyük bilim adamlarına ve bilimsel çalışmalara ev sahipliği yaptı. İçerisinde yüzbinlerce eseri barındırıyordu. Neden yakıldığı kesin bilgiyle açıklanamadı. "Yakılmasaydı kim bilir dünya nasıl bir yer olurdu." Sorunun cevabı birçoğumuzun hüzünle ve hayretle zihnimizde yanıtlanıyor. Burası bir kütüphane. Yeryüzünün en büyük kitap cenneti. Bilime verdiği önem daha kapısından girildiği an sorumluluğu insana yükler nitelikteydi. "Bilim bizi tanrıların gazabından kurtarır."
Günümüzden yüzyıllar önce Büyük İskender'in başa geçmesiyle Akdeniz'de güçlü bir dönem başladı. Büyük İskender'in M.Ö. 332 yılında kurduğu Mısır'daki İskenderiye şehri de önemli bir liman kenti haline geldi. Büyük İskender'in ölümünden sonra yönetimi ele geçiren Ptolemaios Birinci Soter'in ilk olarak İskenderiye'de saraya yakın bir kütüphane ve müze kurması bu liman kentini aynı zamanda bir bilim kenti haline getirmişti. İskenderiye'nin kütüphane ve müzesi o dönemin en ünlü merkezi haline gelecek, bugün bile adını unutmamıza fırsat vermeyecekti.
Bu kütüphane ve ona bağlı müzede döneminin tüm ülkelerindeki hayvan ve bitkilerin örnekleri bulunuyordu. İçerisinde rasathane ve botanik bahçesi ile fizik, kimya, tıp, fizyoloji, matematik, edebiyat, felsefe gibi bilim dallarının öğretildiği evler vardı. Hatta İnsan vücudunu incelemek üzere bir anatomi salonu bile vardı. Bu şekliyle kütüphane, karmaşık bir yapı oluşturuyordu. Kütüphane içerisinde bulunan okullar aynı zamanda dışarıdan gelenlere ders verilen kurumlar olmuştur.
Antik Çağ'ın en büyük derleme kütüphanesiydi. Eserler, papirüslere yazılır, rulolar şeklinde saklanırdı. İçerisinde yaklaşık dokuz yüz bin el yazması bulunduran bu kapsamlı kütüphane ayrıca geniş bir çalışma kadrosuna sahipti.
Yunan, Akdeniz, Ortadoğu, İran gibi medeniyetlere ait el yazması eserlerin Yunanca çeviri ve kopyaları burada hazırlanıyor, kütüphane aynı zamanda yayınevi görevi de görüyordu. Mısır'a giren her eser kütüphaneye getirilip bir kopyası alınmadan sahibine verilmezdi. Öte yandan yurtdışına gönderilen çalışanlar başka ülkelerden kitaplar getirir, böylece kaybolma riski olan bütün bilimsel kitaplar güvenli bir yerde toplanmış olurdu.
Matematik bilgini Öklid, mekanik bilimci Arşimet, tıp bilimci Herofilos, gökbilimci Eratosthenes, Batlamyus gibi isimler bu kütüphanede çalıştılar.
Pratisyen hekim ve hoca olarak ün kazanan Herofilos, İskenderiye'de yaptığı kadavra, beyin ve sinir sistemi incelemeleriyle tıp bilimine ışık tuttu. Erasistratos da, Herofilos'tan sonra şüpheli ölümlerde otopsi yapılması gerektiğini öne süren, solunum üzerine araştırmalar yapan bir diğer önemli isim oldu.