Bosna'nın umuda açılan kapısı: Umut Tüneli
Bosna Savaşı'nda Saraybosna'nın "dünyaya açılan" tek kapısı olan ve savaşın seyrini değiştirerek Boşnakların hayata tutunmalarını sağlayan "Umut Tüneli", savaşın simge yapılarından biri olarak hala varlığını koruyor. Yapılmasının üzerinden otuz yılı aşkın zaman geçmiş olmasına rağmen o yıllarda yaşanan acının en önemli hafıza merkezi olarak görülen "Umut Tüneli"ni araştırdık.
Bosna'nın Bağımsızlığı ve Kuşatma
🔹 1992 yılında bağımsızlığını ilan eden Bosna Hersek, Sırp birliklerin şehri kuşatmasıyla 1992'den 1995'e kadar süren zorlu bir savaşa sürüklendi.
🔹 Saraybosna Kuşatması, modern tarihin en uzun kuşatması olarak kayıtlara geçti ve şehirde mahsur kalan insanlar açlık, hastalık ve katliamlarla karşı karşıya kaldı.
BOSNA SAVAŞI ÖNCESİNDE BÖLGEDEKİ GERİLİMLERİN TARİHSEL KÖKENLERİ
Umut Tüneli'nin Doğuşu
🔹 Şehirdeki tüm giriş-çıkışlar kapatılmış, Bosnalıların temel ihtiyaçlarını karşılamaları bile imkansız hale gelmişti. Bu durum karşısında, şehre nefes aldıracak, mühimmat ve yiyecek sağlayacak bir çözüm gerekiyordu.
🔹 Bu fikirden yola çıkan Bosnalılar, Saraybosna'yı dünyayla yeniden bağlayacak, şehirdeki direnci artıracak bir tünel inşa etmeye karar verdiler.
Zorluklarla başlayan inşa süreci
🔹 1993 yılında, Bosna Hersek ordusunun kontrolündeki Dobrinja ve Butmir bölgelerini birbirine bağlamak için kazı çalışmaları başladı. 4 ay 4 gün boyunca, Saraybosna Havalimanı pistinin altından geçen tünel, yoğun bir emekle inşa edildi.
🔹 800 metre uzunluğunda, 1 metre genişliğinde ve 160 santimetre yüksekliğinde olan tünelin zemini tahta bloklar ve tomruklarla desteklendi. Rayların da döşenmesiyle Saraybosna'nın dünya ile olan iletişimi yeniden kuruldu.
Umuda açılan koridor
🔹 "Umut Tüneli" olarak adlandırılan bu tünel, sadece bir geçit olmanın ötesinde, Bosnalılar için umut ve hayatta kalma sembolü haline geldi.
🔹 Savaş boyunca Aliya İzzetbegoviç tarafından da kullanılan tünel, kuşatma altındaki şehre silah, yiyecek, mazot ve ilaç gibi temel ihtiyaçların taşınmasını sağladı. Tahminlere göre tünel sayesinde yaklaşık 300 bin insanın hayatı kurtarıldı.
🔹 İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'da yaşanan en büyük katliamların gerçekleştiği Bosna Savaşı'nın sembollerinden biri olan Umut Tüneli, sadece Bosnalıların hayatta kalmasını sağlamakla kalmadı, aynı zamanda direnç ve umutlarının da simgesi haline geldi.
🔹 30 yılı aşkın bir süredir anılmaya devam eden Umut Tüneli, Bosna'nın yaşadığı trajedinin ve şehrin kahramanca direnişinin unutulmaz bir kanıtıdır.
