Darüşşifa nedir, darüşşifanın tarihi
Anadolu ve Selçuklularda sağlık hizmeti sunan darüşşifalar, asırlar boyunca varlığını sürdürdü. Peki, darüşşifa kısaca nedir, darüşşifaların tarihi nasıldır ve nasıl adlandırılmıştır, Anadolu ve Osmanlı darüşşifaları hangileridir? İşte tüm bu soruların cevabı sizlerle...
Darüşşifalar en basit tanımıyla "halka sağlık hizmeti sunulduğu yerler"dir. Lakin burada tıp eğitimi verilmesi, bitkisel ilaçlar için bitki yetiştirilmesi, hastaların ve hekimlerin beslenmesi gibi birçok faaliyet de yapılmaktaydı.
Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde övgüyle söz ettiği Darüşşifa
Anadolu'da darüşşifalar birçok isimde zikredilmekteydi. "Şifahane", "maristan", "bimaristan", "darussıhha", dârulâfiye", " me'menülistirahe", "darüttıb" gibi birçok isimle anılsa da darüşşifalar aynı anlama gelmekteydi. " XII. Hicri asırda İstanbul'da Haseki Bimarhanesi'nden başka akıl hastanesi yani tımarhane yoktu, Evliya Çelebi bu bimarhaneyi 'Dârülcûnûn Bimarhanesi' diye adlandırarak diğerlerinden ayırıyordu, şu halde 'bimarhane' tabirini 'hastahane' tabiriyle eş tutmak gerekir.
Halk sağlını düşünen bu kurumlar din, dil, ırk farkı gözetmeden tedavi uygulardı. Bu kurumların vakıf destekli olması hasebiyle hastaların tedavisi ile ilgili bitkisel drogların yetiştirilmesi ile de ilgileniyorlardı. Eskiden beri geleneksel tıp eğitimi olarak bilinen usta-çırak ilişkisi burada da devam etmekteydi. Burada verilen icazet (diploma, meslekî belge) müderris (hoca) adına düzenlenirdi. Bunun sebebi bu müesseselerin daha kurumsallaşamamış olmasıydı.
Darüşşifaların işleyişi hakkında bilgi sahibi olabilmek için Ortaçağ İslam medreselerinin nasılbir sistem içinde devam ettiğini bilmek gerekir. İki ana eksende devam eden medrese eğitimi "1. Ulûm ul ava'il ( matematik, astronomi, fizik, gramer, felsefe, tıp)'i içeren ve bu çeşit eğitimin gerçekleştiği medreselerdi. "Dâr ül-ilm medreseleri" olarak bilinir. 2. İslâmî ilimlerle(usul, fıkıh, hadis) yani ilahiyatla ilgili olan eğitimin yapıldığı medreselerdi." Bunların yanında çeşitli ilimlerin bir arada okutulduğu medreselerde bulunmaktaydı.
Anadolu Selçuklu döneminde, yapılan Sivas'taki darüşşifalar Kayseri'deki Gevher Nesibe Darüşşifa ve Medresesi gibi ilk medreselerden sonra Beylikler döneminde sadece İlhanlılar'ın Amasya'da yaptırdığı Darüşşifa bilinir bunun dışında genel mimari yapılar Osmanlı'ya tevarüs eder ve miras aldıkları darüşşifaları kullanmaya devam etmişlerdir.
