Denizcilik tarihimizin dönüm noktası: Preveze Zaferi
Preveze Savaşı, Osmanlı denizcilik tarihinin bir dönüm noktasıdır. Öyle ki bu şanlı zaferin kazanıldığı 27 Eylül, her yıl Deniz Kuvvetleri Günü olarak kutlanır. Barbaros Hayreddin Paşa'nın taktik dehası ile Haçlı ordusu hezimete uğratıldı ve Akdeniz, Türk gölü haline geldi. Preveze Savaşı'ndan sonra Avrupalı devletler uzun süre Osmanlı'nın karşısına çıkamadı. Peki, Preveze Deniz Savaşı nasıl kazanıldı? Barbaros Hayreddin Paşa'nın denize bıraktığı kağıtlarda ne yazıyordu?
📌 Preveze Deniz Savaşı'nın komutanı Barbaros Hayreddin Paşa, Osmanlı'nın en önemli kaptan-ı deryasıydı. Kendisine, Yavuz Sultan Selim tarafından "dinin hayırlısı" anlamına gelen "Hayreddin" adı verildi. Ağabeyi Oruç Reis'e kızıla çalan sakalı yüzünden "Barbarossa" adını veren Avrupalılar, Oruç Reis'in vefatının ardından küçük kardeşi Hızır için de bu ismi kullandı.
📌 Barbaros Hayrettin, İspanya, Ceneviz ve Fransa'ya karşı kazandıkları başarılarla adını duyurdu. 1516'da ele geçirdikleri yüklü bir gemiyi dönemin padişahı Yavuz Sultan Selim'e hediye olarak gönderdi. Osmanlı'nın desteğini alarak Kuzey Afrika'da toprak edinmeye başladı ve en nihayetinde Cezayir'i denetim altına aldı. Bu topraklarda Osmanlı adına hutbe okutarak para bastırdı ve Cezayir Beyi ilan edildi.
📌 70 bin Endülüslü Müslümanı, İspanyolların zulmünden kurtararak Cezayir'e getirdi.
📌 Kanuni Sultan Süleyman, 1534'te Barbaros Hayrettin Paşa'yı kaptan-ı derya ilan etti. Böylece Osmanlı, karadaki hakimiyetinin yanı sıra denizlerde de üstünlük kurdu.
📌 İspanya ile Fransa arasındaki savaşlar durulunca Papa III. Paolo'nun öncülüğünde İspanya- Venedik- Papalık- Malta Şövalyeleri ve diğer küçük İtalyan devletleri Osmanlı'ya karşı bir ittifak oluşturdu.
▶ Haçlı ordusunun oluşturduğu donanma, döneminin en büyük deniz kuvvetiydi. Ordunun başına da Ceneviz asıllı Andrea Doria getirildi.
📌Haçlı kuvvetleri her ne kadar büyük bir donanma oluştursa da komutanlar arasında geçimsizlik, kıskançlıklar ve itimatsızlıklar mevcuttu. İspanyollar, Venediklilerin kendilerini Osmanlı donanmasına yem yapacağından şüphelenirken, aynı düşünce Venedik tarafında da vardı. Hayreddin Paşa, düşman donanmasındaki bu durumun farkındaydı.
▶ Haçlı donanmasında, hedef seçiminde de anlaşmazlık çıktı. Venedikliler doğu, İspanyollar ise Batı Akdeniz'deki Türk topraklarını ele geçirmeye taraftarıydılar.
▶ Antlaşma sağlanamayınca ilk planda Osmanlı donanmasının yok edilmesi, sonra karşılaşılacak duruma göre hareket edilmesi kararlaştırıldı.
📌 Düşman donamasının hareketini ve Girit civarında bulunan Salih Reis idaresindeki 20 gemilik filoya saldıracağını haber alan Barbaros Hayreddin Paşa, İstanbul'dan ayrıldı.
▶ Haçlı ittifakı, Ege Denizi'nde Osmanlıların eline geçmemiş adaların bir kısmını aldı.
▶ 24 Eylül'de Osmanlı donanması Preveze limanına vardı.
📌Barbaros Hayreddin Paşa, düşmanlarından önce davranarak Preveze Körfezi'ne girdi. Doria'nın idaresindeki donanma sayıca kendisinden üstün ve daha büyük gemilere sahip olduğu için Haçlılarla açık denizde karşılaşmak aleyhindeydi.
📌 Körfezin içinde büyük gemilerin geçemeyeceği bir sığlığın ardına gizlenerek düşmanın açık vermesini bekledi.
▶ Haçlı ordusu, karaya asker çıkararak Preveze'yi kuşattıkları takdirde Osmanlı kalyonları, iki ateş arasında kalabilirdi. Ancak Doria böyle bir hamle yapmadı.
▶ Osmanlı donanmasını bulunduğu yerden çıkaramayacağını anlayan Andre Doria, 26-27 Eylül gecesi Preveze açıklarından ayrılarak, daha güvenli bir yere doğru hareket etti.
