Dünyada aydınlatılan ilk cadde
Bundan yıllar önce tarihi bir caddenin var olduğunu düşünün. Öyle bir cadde ki tarihin acı ve tatlı olaylarına tanıklık etmiş, dünya üzerinde meşaleler ile aydınlatılmaya mazhar olmuştur. Mezopatamya'nın ticaret yolu üzerindeki Antakya vilayetinde bulunan Tarihi Kurtuluş Caddesi'nden bahsediyoruz. Peki, bu caddenin büyük bir tarihi öneme sahip olmasının sebebi nedir?
📍ANTAKYA'NIN TARİHİ
🔸 Antakya, günümüz Hatay vilayetinin bir ilçesidir. Bu bölge, yaşadığımız deprem afetinden sonra hafızalarımıza kazınan İskenderun ile Samandağ ilçeleri arasında yer almaktadır.
🔸 Tarihi Mezopotamya ticaret yolunun geçtiği bir belde olduğu için geçmişten gelen mahiyeti günümüzde de aynen devam etmektedir.
📍 ANTIOCH
🔸 Hatay kentinin merkezi konumunda olan Antakya, Helen İmparatoru İskender'in kumandanlarından Seleukos tarafından MÖ 4. yüzyılda kurulur.
🔸 Bu güzide şehir, Seleukos'un babasının "Antioch" adı ile hayat bulur ve yıllar sonra "Antioch"un evrilmesi ile "Antakya" ismini alır.
(X) Helen İmparatorluğu
(X) Helenistik Dönem Büyük İskender'in istilalarıyla başlar. Antik dönemde Grek etkisinin doruğa ulaştığı dönem içinde, Klasik Grek Dönemi'ni izlemiştir ve Helenistik Dönem'in ardından, Klasik Grek egemenliğindeki bölge Roma Cumhuriyeti hakimiyetine geçmiştir.
📍ANTİK KENT ANTAKYA
🔸 Antik dönemlerde taşıdığı jeopolitik önemi ile ilçe, tarihi serüvenimizde Kuzey Suriye coğrafi bölgesinin başkenti olarak öne çıkmıştır.
🔸 Antakya vilayeti, Habib-i Neccar (Silpius) Dağı ile Asi (Orontes) Nehri arasında, Hippodamos (ızgara) plana göre kurulmuş bir yerleşimdir.
(X) Hippodamos kimdir?
(X) ◾ Miletli Hippodamos MÖ 5.yüzyılda Antik Yunanistan'da yaşadığı düşünülen bir şehir plancısıdır.
(X) ◾ Hippodamos, şehrin dikdörtgen planlı sokak sistemini düzenlemiştir. Bu sistem literatürde ızgara plan olarak da adlandırılır.
(X) Tarih boyunca Türkiye'nin en büyük depremleri Antakya'da oldu
SEYYAHLARIN GÖZÜNDEN ANTAKYA
🔸 İpek Yolu'nun güzergahında bulunması ve üç semavi dinin merkezi konumda olması hasebiyle dünyanın birçok ülkesinden seyyahlar, Antakya'yı ziyaret etmiştir. Onlardan biri de 16. yüzyılda bölgeye gelen Daramon'dur.
Seyyah Daramon'un Antakya izlenimleri:
"Evlerinin çoğu oraya buraya serpiştirilmiş bir köy gibi düzenlenmiştir ve birçok yeri de boş ve çoraktır. Türkler, Ermeniler ve çok az da Yahudi vardır. Bu şehirde en çok görülmeye değer olan şey eskiden son derece güzelmiş gibi görünen, harikulade bir biçimde inşa edilmiş ve neredeyse tamamı mermer taştan olan surlardır. Şehrin konumu eğimli ve söz konusu surları içine alacak şekildedir. Dört büyük yüksek tepeciğin birinin zirvesinde kale yer alır."
🔸 Tarihi kaynaklara göre Antakya'yı baştan sonra kesen bir caddenin varlığı bilinmektedir. Kentin içindeki ulaşımı kolaylaştıran bir unsur olan cadde, şehrin içlerine kadar uzanır. Seyyah Della Valle, bu caddenin mermerlerle döşeli olduğunu söylemiştir.
🔸 Buranın, Kurtuluş Caddesi'ne paralel olduğu tahmin edilmektedir. Zira planlar incelendiğinde de her iki caddenin birbiriyle uyumu ortaya çıkmaktadır.
