Dünyanın ilk arabalı vapuru: Suhulet
Her alanda olduğu gibi denizcilik sahasında da dünyaya damgasını vuran Osmanlı Devleti, her yüzyılda adından söz ettirecek çalışmalar gerçekleştirmeyi başardı. Ülkenin dağılma dönemine denk gelen on dokuzuncu yüzyıl içinde dünyaya örneklik sergileyecek bir eser ortaya çıkardı. Şirket-i Hayriyye'nin başındaki isim Hüseyin Haki Bey'in çizdiği arabalı vapur, İngiltere'de yapıldı. İşte ulaşım haricinde savaşlarda da kullanılan Suhulet'in hikayesi...
🔷 Dünya tarihinin en büyük devletlerinden biri olan Osmanlı, her alanda yaptığı eserlerle dünyada adından söz ettirmeyi başardı. Devlet 17. yüzyıldan sonra her ne kadar Avrupa karşısında teknik olarak geride kalsa da büyüklüğünün bir parçası olarak nitelikli işler çıkarmaya devam etti.
🔷 Osmanlı'nın sömürgeci zihniyet taşıyan Avrupalıların icat ve keşif mantığından uzak olduğu açık bir şekilde görüldü. Osmanlı zihni, insanlığa fayda sağlayacak ve tabiatı rahatsız etmeyecek bir fikir üzere hareket etti.
🔷 İzmir'de Türkleri denizcilikle tanıştıran ilk isim olan Çaka Bey'den (1081) sonra Selçuklu'yu dünyaya açan Sultan İzzettin Keykavus'un Sinop ve Antalya'yı fethi ile tarihimizde su üstünde gerçekleşen faaliyetler sürekli gelişim gösterdi.
🔷 Türklerin her anlamda zirveye çıktığı Osmanlı dönemindeyse Kara Mürsel Bey'in Marmara Denizi'ni fethetmesi sonrasında ilk Osmanlı tersanesi kuruldu. Karamürsel'de yer alan tersane içinde Osmanlı Devleti'nin ilk savaş gemileri inşa edildi.
🔷 Osmanlı Devleti'ni büyük devletler sahnesine çıkaran Fatih Sultan Mehmed döneminde ise dünyanın en büyük tersanelerinden biri olan İstanbul Tersanesi kuruldu. Buna mukabil yine dünya haritasını ilk çizen kişi Osmanlı kaptanı Piri Reis idi.
🔷 Kanuni Sultan Süleyman zamanında denizcilik alanında dünyaca ünlü kaptan-ı deryalar Barbaros Hayreddin Paşa, Oruç ve İlyas Reisler, Murat Reis, Selman Reis ve Seydi Ali Reis gibi isimler Akdeniz'de mutlak hakimiyet sağladı.
Boğaz'da ulaşım
🔷 Denizcilikte bu denli büyük bir hakimiyet sağlayan Osmanlılar, dünya coğrafyasının en güzel yerleşimlerinden olan Boğaziçi'ne sahipti. Bir tarafı Anadolu diğer tarafı Avrupa olan İstanbul, herkesin gıptayla baktığı muazzam bir güzelliğe sahipti.
🔷 Osmanlı döneminde bir yakadan diğer yakaya geçiş kayıklar sağlanırdı. Fakat zaman içerisinde bu kayıklar yetersiz kaldı. 1840'lı yıllara gelindiğinde Haliç'te yer alan Osmanlı denizcilik faaliyetinin merkez üssü Tersane-i Amire'nin ufak vapurları Boğaz'da taşımacılık hizmeti vermeye başladı.
🔷 Boğaziçi'nde yolcu taşımak amacıyla Sultan Abdülmecid döneminde ilk yerli anonim şirket olan Şirket-i Hayriyye kuruldu ve deniz ulaşımında vapur dönemi başladı.
🔷 İsmi "halkın faydasına olan" anlamına gelen şirket, kısa zamanda on altı vapurluk bir filoya ulaştı. Şirketin en parlak dönemi ise arabalı vapuru icat edecek olan Hüseyin Haki Bey zamanıdır.
