Eski İstanbul'un 5 medresesi
Bir şehir fethedildikten sonra yapılan ilk işlerden biri de medrese kurmaktı. Türkler, asırlar boyunca gittikleri her yere eğitim yuvası medreseleri inşa ettiler. Tarih ve kültür başkenti olan İstanbul'da da bizi eski zamanlara doğru yolculuğa çıkaracak çok kıymetli medreseler bulunmakta. Birçoğuna aşina olduğumuz bu medreselerin günümüzde hangi işlevlerde kullanıldığını biliyor musunuz? İşte İstanbul'un beş medresesi hakkında detaylar...
📚Gazi Atik Paşa Medresesi, Çemberlitaş Divanyolu üzerinde 1497'de Ali Paşa tarafından yaptırılan külliyenin günümüze ulaşan yapılarından biridir. Bugün, Çemberlitaş'taki tramvay yolunun güneyinde kalan medrese, sıbyan mektebi yolunun kuzeyinde konumlanır.
📚İkinci Beyazıt döneminde sadrazamlık yaptığı bilinen Ali Paşa'nın kurucusu olduğu medrese, dönemindeki en önemli eğitim kurumlarından biriydi. Hatta öyle ki meşhur Zembilli Ali Efendi bu medresede yetişti.
💒Medresenin mimari özellikleri
✏Medresenin mimari günümüzde tespit edilmemiştir. Dikdörtgen bir avlunun üç cephesinde odalar ve mekanlar bulunur. Medrese ise ön cephesi kesilmiş olarak durmaktadır. Tam simetrik bir plana göre inşa edilen medresenin, ortasında kubbeli revaklı bir avlu etrafında sıralanan on altı hücresi vardı.
✏Tam ortadaki büyük kubbeli dershane ise bir çıkıntı teşkil etmekte olup taş ve tuğla dizileri halinde inşa olunmuştur.
✏Divan yolu genişletme çalışmaları sırasında maalesef ki medrese odaları yıkılmıştır.
✏Medresede eğitim gören öğrencilerin sayısı yıllara göre değişiklik göstermiştir. En fazla öğrenci 1914 yılında eğitim görmüş ve bu sayı altmışı bulmuştur.
📚İstanbul'un Fatih semtinde bulunan medrese, dönemin sadrazamı Rüstem Paşa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılmış ve inşası 1550-51 yıllarında tamamlanmıştır.
📚Mimari değeri çok yüksek ve örneğinde tek olan bu medresenin Atai'de inşa tarihi, 1547 görünüyorsa da kitabesinde 1550'yi göstermektedir.
📚Kendisinden önceki hiçbir sadrazamın yapmadığı ölçüde şehirleşmeye katkıda bulunan vakıf kurucusu Rüstem Paşa, çok sayıda işlevsel hayır binası yaptırmıştır.
📚Rüstem Paşa Medresesi tasarımı, boyutları ve işçiliğiyle selatin adına yapılan medreseler seviyesinde, anıtsal bir yapıdır.
📌 İstanbul'un ilk yükseköğretim kurumu; Sahn-ı Seman medreseleri
💒Medresenin mimari özellikleri
✏Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleymanın kızı Mihrimah Sultan ile evlenerek Kanuni'nin damadı olan Rüstem Paşa'nın isteğiyle yaptırılan medrese, Kapı Ağası Medresesi ile aynı plan tipine sahip olsa da farklı mimari yorum katılmıştır.
✏Osman mimarisinde ilk kez Amasya Kapıağası Medresesi'nde uygulanan sekizgen planlı avlu düzenini tekrar etmiş ve yeni çözümler getirerek eski tasarımı geliştirmiştir.
✏Sekizgen çapa sahip olan yapıda revakların arka bölümlerine 22 oda yerleştirmiştir. Kareden sekizgene geçişi sağlayan köşe odalar Mimar Sinan tarafından sadece Rüstem Paşa Medresesi'nde uygulanmıştır. Osmanlıdan günümüze ulaşan bu yapı boyutları, yapımı ve görünüşüyle Mimar Sinan'ın yaptığı gösterişli Osmanlı eserlerindendir.
