Arama
Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah
Üç semavi din için de mukaddes sayılan Kudüs'ü çevreleyen Filistin topraklarında, tarih boyunca kan ve gözyaşı hiç durmadı. Filistin toprakları, 1896 yılında Theodor Herzl öncülüğünde siyonist düşüncenin hedefi oldu. O tarihten itibaren planlı ve aşamalı bir biçimde işgale uğradı. Yahudiler, siyasi bilinçle kalıcı olarak yerleşmek için Filistin'e farklı göç dalgaları ile akın ettiler ve bunu "aliyah" olarak adlandırdılar.
🔹 Yahudiler, din etkisiyle göç ettikleri ve dağınık halde yaşadıkları yerleri "geçici" olarak kabul etmişlerdir. Onlar kendilerine "vaat edilen" topraklar dışındaki yerleri vatan olarak kabul etmemişlerdir.
🔹 Siyonizm'in Filistin'de bir Yahudi yurdu oluşturma hedefi, Filistin'de yerleşik Arap nüfusu bulunduğundan "aliyah"a siyonizmin çeki taşı niteliği kazandırmıştır.
🔹 Yahudiler, Filistin'e 1880'lerden İkinci Dünya Savaşı sonuna kadar beş ayrı göç dalgası ile akın etmişlerdir:
📌 1882-1903 / Ağırlıklı olarak Rusya, Romanya ve Galiçya'dan 20 bin ila 30 bin kişi,
📌 1904-1914 / Çoğunlukla Rusya'dan 35 bin ila 40 bin kişi,
📌 1919-1923 / Rusya, Polonya ve Romanya'dan aralarında İsrail'in gelecekteki siyasi önderlerinin de bulunduğu 35 bin kişi,
📌 1924-1931 / Özellikle Polonya'dan 88 bin kişi,
📌 1932-1938 / Nazizm'in yükselişiyle bilhassa Orta Avrupa'dan 215 bin kişi.
🔹 1898 yılında Basel'de toplanan ikinci kongre Yahudi Sömürge Emniyet Sandığı Şirketi'ni kurdu, aynı yıl Kolonileştirme Komisyonu faaliyete geçti.
🔹 1901'de siyonist devlet hedefine giden yolda önemli rol oynayacak Yahudi Millî Fonu oluşturuldu ve o tarihten itibaren temel maksadı Yahudi halkının inkâr edilemez mülkiyeti şeklinde daima elinde tutmak üzere toprak kazanımı oldu.
🔹 Bu tür kurumsal çabalarla Yahudi halkı adına sistemli toprak edinimi devletin oluşumuna kadar aralıksız devam etti. Böylece Yahudiler, Filistin topraklarına yerleşmeye başladılar.
🔹 Osmanlı tâbiyetinde bulunan Filistin'deki bu küçük Yahudi topluluğu (Yişuv), yerleşik ve yerli toplumla kaynaşmış Sefarad Yahudileriyle daha sonra izin verilen göçlerle gelen Eşkenaz Yahudilerinden oluşan ve pek azı ticaretle, çoğunluğu dünya Yahudilerinin gelenekleşmiş bağışlarıyla geçinen bir topluluktu.
🔹 Fakat Siyonizm ve onunla bağlantılı gelişen Aliyah Hareketi ile birlikte Filistin'e göç eden Yahudilerin karakterleri ve düşünceleri zamanla değişti.