Göçebe hayatın Türkler üzerindeki etkileri
Asırlar boyunca göçebe bir yaşam süren Türklere, bu hayat tarzının getirdiği pek çok farklı özellik vardı. Yerleşik hayata sahip olmadıkları dönemde çadır, at, avcılık gibi alanlarda kendilerini oldukça iyi yetiştirdiler. Gelin, göçebe hayatın Türklere neler kattığına birlikte bakalım...
🔷 Orta Asya'da Türkler, bozkırda yazın bir yerde kışın daha sıcak bölgede olmak üzere göçebe halinde yaşıyordu. Bu bölgeler yazlık ve kışlık olarak adlandırılırdı.
🔷 Türkler tarımı bilseler de uzun süre göçebe yaşayarak geçimlerini tamamen at ve koyuna bağladılar.
🔷 VAV TV'de sunuculuğunu Doç. Dr. Can Ceylan'ın yaptığı Cümle Kapısı adlı programın ilk bölümünde Dr. Sait Başer ile "Göçebe hayatın Türklerde geliştirdiği özellikler" konusu konuşuldu.
*Kışlak nedir?
Göçebe yaşam süren toplulukların kışın barındığı yer
🔷 Çin kaynaklarında Türklerin yaklaşık üç yüz bin adetlik pek çok at sürüsü olduğundan bahsedilirdi.
🔷 Toplum, tüm fertleriyle atlıydı ve hayvanların bakımı, sevki, ıslah edilmesi, yetiştirilmesi ile meşguldü.
🔷 At konusunun derinlemesine ele alındığı programda, konuk Dr. Sait Başer toplum üzerindeki etkisini şöyle özetledi:
"Üç yaşında bir çocuğu ileride zorluk çekmesin diye güçlü iri bir koçun üzerine oturtuyorlar. Kendini kontrol edebilir çağa geldiğinde de atın üzerine oturtuyorlar. Bir ömür attan inmiyor. O kadar atın üstünde yaşıyorlar ki, birbirlerine bir şey söylemek istediklerinde "konuşmak" diyorlar. "Konuşmak" fiili konmak kökünden gelir, yani attan inmek gerekiyor."
🔷 Toplumun beslenmesinin bir diğer kaynağı koyundu. Derisinden kıyafet, yününden dokumacılık yapılırdı. Ayrıca keçe, çadır gibi ihtiyaçlar da koyun sayesinde üretirdi.
🔷 Doğurgan bir hayvan olan koyun, göçebe hayat süren toplumlar için büyük bir nimetti.
🔷 Eti ve sütüyle yiyecek ihtiyacını da karşılayan Türkler, öylesine severdi ki mezarlarında koyun motifleri görülürdü.
🔷 Türkler, göçebe yaşam sürerken sürekli at üzerinde oldukları görülür. At onlar için hayatın vazgeçilmez bir unsurudur.
🔷 Dr. Başer, Türklerin daima at üzerinde olmalarının etkilerini şöyle anlatır:
"Atın dizginini bırakmamak ve istikametini daima güncel tutmak zorundadır insan. Bu da sürekli muhakeme ve karar halinde olmak demektir. Nesnel gerçeklikten koptuğu an hayatını kaybeder. Her an karar vermek zorundadır. Karar verme faaliyeti tereddütlerden uzak bir kişilik gerektirir."
🔷 Hayatları at üzerinde geçen Türklerin sahip olması gereken birtakım özellikler vardı.
↪ Yolunu ve yönünü kaybetmemesi için engebeli arazileri bilmeli, yıldız bilgilerine sahip olmalıydı.
↪ Mevsim şartlarına uygun kıyafet giymeliydi.
↪ Beslenme hususunda yanına özel yiyecekler almalıydı.
